به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نخستین چاپ از جلد دوم کتاب «رنگ سیاه اعتیاد (مرجعی بر سوء مصرف مواد مخدر و مسائل پیرامونی)» نوشته مشترک زهرا حسن‌زاده و علی حسین‌زاده در چهار فصل منتشر شده است. نویسندگان نتیجه پژوهش‌های خود را به‌صورت مشترک با انتشارات شرکت آموزشی،‌ پژوهشی و بهداشتی رها ایمن‌پژوه منتشر کرده‌اند.
 
محدوده جهان اعتیاد کجاست؟
نخستین فصل کتاب با عنوان «جهان اعتیاد، قاچاق جهان باند‌ها و سیاست‌‌ها: ایران ـ افغانستان، منطقه و جهان» شامل موضوعاتی مانند نگاهی به روند پرشتاب تولید و توزیع مواد افیونی در جهان،‌ افغانستان بهشت قاچاقچیان (افغانستان و ریشه بی‌ثباتی)، ‌ثبات مصرف در بازار‌های جهانی موادمخدر است.

در نخستین فصل کتاب آمده است: «هم‌اکنون در جهان حدود 215 میلیون معتاد وجود دارد و در کشور ما نیز بر طبق آمار‌های رسمی، حدود دو میلیون سوء مصرف‌کننده مواد و معتاد وجود دارد که آمار‌های غیررسمی بیشتر از آن‌را تخمین می‌زنند.»
 
نویسندگان در ادامه این موضوع، با ابراز تأسف از قرار گرفتن ایران در «هلال طلایی» آورده‌اند که متأسفانه کشور ما از نظر جغرافیایی، در کنار دو کشور و کانون مواد در سطح جهانی قرار گرفته که به آن‌ها «هلال طلایی» اطلاق می‌شود که از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ها و صادر‌کننده‌های مواد مخدر در جهان هستند. مرز مشترک ایران با پاکستان 987 کیلومتر و با افغانستان 947 کیلومتر است. افغانستان به تنهایی با چهار هزار و 600 تن تولید تریاک در سال 1383، در حدود 85 درصد تولیدات کل جهان را به خود اختصاص داده است. در این راه هرساله در حدود 200 نفر از نیرو‌‌های ایرانی در راه مبارزه جان خود را از دست می‌دهند.
 
مبارزه با عرضه و تقاضا و اقدامات کشوری
«مبارزه با عرضه و تقاضا و اقدامات کشوری» عنوان دومین فصل کتاب است. از جمله مباحث این فصل می‌توان به تحولات نظری و عملی درعرصه مبارزه با مواد مخدر، ‌تلاش‌های علمی با موادمخدر با رویکرد کاهش تقاضا، طرح‌های پژوهشی بنیادی و کاربردی انجام شده و پیش‌درآمدی بر تکنولوژی‌های نوین در مبارزه با مواد مخدر اشاره کرد.    

نویسندگان در فصل دوم کتاب درباره راهبر‌د‌های پژوهشی و آموزشی به مواردی همچون تأسیس پژوهشکده‌های ملی مواد مخدر ایران و مراکز علمی دیگر، برگزاری دوره‌‌های میان‌مدت و بلندمدت تخصصی، انجام پژوهش‌‌های بنیادی و کاربردی در زمینه مواد اعتیاد‌آور (تحقیقات ملی و کشوری)، ایجاد دپارتمان‌های تخصصی و برگزاری دوره‌های کارشناسی،‌ کارشناسی‌ارشد، دکترا (با گرایش مواد مخدر)،‌ تکمیل بانک جامع اطلاعات (تکمیلی ICT)،‌ همکاری با مراکز پژوهشی و آموزشی بین‌المللی و ملی و تولید آثار مکتوب در حوزه‌های تخصصی و عمومی اشاره کرده‌اند.

«تلاش‌های علمی برای مبارزه با مواد مخدر با رویکرد کاهش تقاضا» عنوان مطلب دیگری از فصل دوم کتاب است که درباره آن می‌خوانیم: «کنترل مواد مخدر و سوء مصرف آن، دارای دو حوزه کلی مقابله با عرضه و کاهش تقاضا است. از سال 75 تاکنون تلاش‌ برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و مجریان حوزه یاد شده، بیشتر معطوف رویکرد مقابله با عرضه بوده که نتیجه آن مهار سنی اعتیاد است.»
 
شمه‌ای از فعالیت‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر
در ادامه این فصل مؤلفان به تشریح عمده فعالیت‌‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر پرداخته و آورده‌اند که از جمله فعالیت‌های این ستاد تدوین کتاب‌ها،‌ طرح‌های پژوهشی بنیادی و کاربردی،‌ همایش‌ها و نشست‌های تخصصی،‌ نشریات و ویژه‌نامه‌ها،‌ فن‌آوران اطلاعات همکاری‌‌های علمی و آموزشی و تدوین راهبرد‌های ملی است.

در این بخش از کتاب نویسندگان به تشریح آثار مثبت بهره‌کیری از فناوری‌اطلاعات در مبارزه با مواد مخدر پرداخته‌اند. راه‌‌ندازی و طراحی وب سایت ستاد مبارزه با مواد و مخدر، راه‌اندازی و طراحی نشریه‌‌های الکترونیکی فصل‌نامه اعتیاد پژوهی و نشریه همراه،‌ تهیه بانک اطلاعات و اطلس مواد مخدر و اعتیاد، آثار مکتوب (کتاب،‌ گزارش پایان‌نامه) به‌صورت دیجیتالی در کتابخانه تخصصی، همکار‌ی‌های علمی با مرکز و دانشگاه‌های داخلی و خارجی در عرصه کاهش تقاضا با همکاری دستگاه‌های ذیربط، انعقاد قرارداد و تفاهم‌نامه همکاری با دانشکده‌ علوم اجتماعی دانشگاه تهران، همکاری با دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه علوم پزشکی، همکاری با انجمن جامعه‌شناسی ایران و انجمن غیر دولتی مشاوره و سایر مراکز علمی و پژوهشی در حوزه‌های تخصصی و ارتباط و همکاری با دانشگاه‌های متز، فرانسه و سنت جرج انگلستان،  دانشگاه آسیب‌های اجتماعی هلند و بسیاری از مراکز و دانشگه‌های خارجی.   
 
از مقابله تا پیشگیری و درمان       
سومین فصل کتاب با عنوان «از مقابله تا پیشگیری و ... درمان» به تشریح موضوعاتی مانند داروهای ترک اعتیاد ماهواره‌ای (تقلبی ـ تبلیغاتی)، توان‌بخشی مهم‌ترین راه درمان اعتیاد و درمان اختصاص دارد.
 
در بخشی از این فصل، نویسندگان درباره تأثیر داروهای گیاهی بر ترک اعتیاد آورده‌اند: «برخی از دارو‌های گیاهی در صورت استفاده به‌جا و درست می‌توانند تا حدی در زمینه ترک اعتیاد اثر‌بخشی داشته باشند، اما مصرف خودسرانه و اثرات این‌گونه دارو‌‌های گیاهی موقتی است. در مغز هر انسانی «آنتی‌فالین» وجود دارد که به‌صورت طبیعی، زمانی‌که مقداری چربی مغز بر روی این ماده از مغز قرار می‌گیرد، موجب آرامش افراد می‌شود، اما زمانی که فرد معتاد از مواد مخدر استفاده می‌کند، به‌علت قرار نگرفتن چر‌بی‌های مغز بر روی این ماده، این چربی‌ها دیگر تجزیه نمی‌شوند، مکانیسم‌های مغز،‌ کار تجزیه چربی مغز را انجام نمی‌دهد و این امر موجب می‌‌‌شود که به تدریج با از بین رفتن این چربی،‌ وابستگی فرد معتاد به مصرف مواد مخدر بیشتر شود. برخی دارو‌های سنتی ریشه آرام‌بخش دارند و چون با تجزیه چربی مغز موجب آرامش بدن فرد می‌شوند، اثری موقتی برجای می‌گذارند و برای اثربخشی دارازمدت نیاز به دارو‌های دیگر نیست.   

رهایی از دام اعتیاد...
نویسندگان در فصل پایانی کتاب با عنوان «رهایی» به مباحثی مانند علل بیماری‌های روانی، راه‌های رسیدن به خوشی،‌ بهتر بودن یا برتر بودن؟ و تولد دوباره اشاره کرده‌اند.

«شرحی بر وابستگی» یکی از عنوان‌های فصل چهارم کتاب و گزارشی از «نهاد تولید» است. در تشریح این موضوع آمده است که اصطلاح «وابستگی» به مواد مخدر در سال 1964 از سوی سازمان جهانی بهداشت، جایگزین واژه اعتیاد شد. واژه اعتیاد و معتاد، گذشته از بار منفی در اذهان عمومی جامعه، برمبنای حقوقی و قانونی نیز ابتدا جرم و مجرم را تداعی می‌کند و معنای خاص ناپسند و تحقیر‌آمیزی پیدا کرده است و مفهوم سوءمصرف و وابستگی به مواد مخدر را به‌عنوان یک اختلال طبی و روانی نمی‌رساند.
 
نخستین چاپ از دومین جلد کتاب «رنگ سیاه اعتیاد (مرجعی بر سوء مصرف مواد مخدر و مسائل پیرامونی)» با شمارگان 500 نسخه در  352 صفحه، به بهای 16 هزار تومان از سوی انتشارات شرکت آموزشی،‌ پژوهشی و بهداشتی رها ایمن‌پژوه منتشر شده است.