تصویرگری کتابهای مذهبی کودکان و نوجوان/۴
رحماندوست: تصویرگران کتابهای مذهبی راه خود را پیدا میکنند
مصطفی رحماندوست، شاعر، نویسنده و مترجم کتاب کودک و نوجوان، درباره تصویرگری کتابهای مذهبی کودک و نوجوان گفت: همانگونه که در گذشته تصویرگران قهوهخانهای ما راه خود را در به تصویر کشیدن چهرههای مذهبی پیدا کردند، تصویرگران کتابهای مذهبی نیز راه خود را پیدا میکنند.-
وی افزود: این محدودیتها و دیدگاهها سوالهایی به وجود میآورد؛ مثلا چهره معصومین را تصویرگری کنیم یا خیر؟ برخی افراد با این که چهره معصومین تصویرگری شود مشکل دارند. از گذشتههای دور شمایلسازی مرسوم بوده به عنوان نمونه تمثال، همانگونه که از نامش پیداست، تصوری از تصویر ائمه (ع) یا پیامبر (ص) بوده است. در ادبیات عاشورایی نیز شخصیتهایی نقش معصومان را بازی میکردند و چهرههای آنها دیده میشد. در قصهگویی، پردهخوانی و تصویرهای قهوهخانهای، در گذشته تصاویر معصومین کشیده میشدند. در برخی از مناطق شمایل گردانی رایج بوده و حتی بسیاری از مردم، به این شمایل متوسل میشدند تا حاجت بگیرند. با وجود تمامی این فعالیتها که در آنها چهره ائمه ترسیم میشدند، هیچ مشکلی وجود نداشت. در زمان حاضر، اگر مشکلی ایجاد شده مربوط به بحث خطوط قرمز، دامنه احتیاط و محدودیتهایی است که به وجوده آمده است.
شاعر شعر «صد دانه یاقوت» اظهار کرد: اگر این محدودیتها نبود، تصویرگری راه خود را ادامه میداد و مشکلی پیش نمیآمد. این محدودیتها سبب شد تا هاله نور اطراف سر معصومین وارد تصویرگریهای مذهبی ما شود. این هاله از تصویرگری مسیحیان وارد فرهنگ تصویرگری ما شد. این هاله نور، تنها در تصویرگریهای کلیساهای قرون وسطا دیده میشود.
رحماندوست اظهار کرد: از نظر من تصویرگری مذهبی کتابهای کودک و نوجوان به هر شکلی باشد، اشکال ندارد. برای نوجوانان هر چه به دنیای تعریف شده نزدیکتر باشد بهتر است. در تصویرگری برای خردسالان، ما باید به آنها نشان دهیم. تفاوت عمده تصویرگری برای این دو گروه در این است که ما به نوجوانان میتوانیم بگوییم محدودیت داریم اما خردسالان این مساله را درک نمیکنند و با برخی تصاویر سخت ارتباط برقرار میکنند.
وی گفت: باید کار تصویرگری را به خود تصویرگران واگذار کرد تا خودشان راه را پیدا کنند. همانگونه که تصویرگران قهوهخانهها راه خود را پیدا کردند. در نقاشیهای قهوهخانهای با وجود اینکه چهره ائمه و انبیاء تصویر میشد، اما هیچگاه بی احترامی به هیچ یک از این بزرگان نشد. تصویرگران قهوهخانهای در گذشته با وضو تصویرگری میکردند و با اعتقادی که داشتند تصاویر ماندگار میآفریدند. اگر به تصویرگری معتقد اجازه داده شود که کارش را خودش انجام دهد راهش را پیدا میکند. این کار سبب میشود تا ناشران و ممیزی هم پس از مدتی از نظر سبک با تصویرگر به یک نقطه مشترک برسند و مشکلات رفع شوند.
مصطفی رحماندوست متولد سال ۱۳۲۹ در همدان است. او پس از اخذ مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، به عنوان کارشناس کتابهای خطی در کتابخانه مجلس مشغول به کار شد و سپس به عنوان مدیر مرکز نشریات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مدیر مسوول نشریات رشد، سردبیر رشد دانش آموز، سردبیر و پدیدآورنده سروش کودکان و نوجوانان به فعالیت خود ادامه داد. او همچنین به مدت سه سال مدیر کل دفتر مجامع و فعالیتهای فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران بوده است که بنابر گفته خودش، آغاز راه او برای انتقال ادبیات برگزیده کودکان و نوجوانان ایران به زبانهای دیگر بوده است.
مصطفی رحماندوست، علاوه بر این، مدرس داستان نویسی و ادبیات کودکان و نوجوانان در دانشگاهها نیز بوده است. وی پس از بازنشستگی از سمت های دولتی، مدیر گروه شكوفه (بخش كودكان و نوجوانان) انتشارات امیرکبیر و مشاور ادبی آثار مربوط به كودكان و نوجوانان کتابخانه ملی ایران و یکی از اعضای اصلی داوران بین المللی جشنواره بین المللی فیلم كودكان و نوجوانان اصفهان و جشنواره بین المللی تئاتر كودكان و نوجوانان است. او عضو هیأتهای داوری كتاب سال، جشنوارههای كتاب و مطبوعات كودكان و عضو شورای موسیقی كودكان و شورای کتاب کودک ایران نیز بودهاست.
از این نویسنده و شاعر ایرانی، تاکنون یکصد و شصت اثر به صورت مجموعه شعر برای کودکان و نوجوانان، تالیف و ترجمه داستانهای کودکان و نوجوانان در ایران و جهان منتشر شدهاست. شمارگان کتابهای او به بیش از پنج و نیم میلیون نسخه میرسد. از آثار او میتوان به «فرهنگ آسان: دانشنامه ویژه کودکان و نوجوانان»، «فرهنگ ضربالمثلها: مجموعهای ارزشمند از ضربالمثلهای ایرانی»، «ترانههای نوازش»، و مجموعه شعرهای «قصه پنج انگشت» و «بازی با انگشتها» را نام برد.
نظر شما