مدیر خانه نقد ایران: وزارت علوم، نخستین مسبب کتابسازی است/ نقد کالایی است که خریدار ندارد

کیانفر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره جایگاه نقد در کتاب‌های علمی اظهار کرد: نقد بیشتر درباره یک اندیشه یا تحلیل یک اندیشه ارائه می‌شود که متاسفانه در حوزه علوم و فنون ما تولیدکننده اندیشه نیستیم و بیشتر داشته‌های ما اکتسابی است؛ این در حالی است که در حوزه علوم انسانی پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته‌ایم. البته این موضوع ریشه‌های تاریخی دارد، بنابراین نمی‌توان تلاش‌های افرادی که دانش روز را با ترجمه در اختیار همگان قرار می‌دهند، نادیده گرفت.

شرایط نقدپذیری در جامعه مهیا نیست
وی افزود: وقتی مجوز نقد کتاب صادر می‌شود، نمی‌توان حق اظهارنظر درباره سایر مباحث در حوزه‌های اجرایی را نادیده گرفت. به‌عبارتی دیگر شرایط جامعه به گونه‌ای است که نهادی اقتدارگرا مانند دولت پذیرای نقد نیست، بنابراین به تبع آن ارگان‌های وابسته به این نهاد نیز پذیرش نخواهند داشت؛ در چنین موقعیتی نقد مانند کالایی است که خریدار ندارد و در نتیجه کسی نیز به سراغ آن نمی‌رود.

مدیر خانه نقد کتاب ایران، درباره تفاوت‌های نقد در منابع تألیفی و ترجمه‌ای ادامه داد: بین نقد منابع ترجمه‌ای و تألیفی تفاوت وجود دارد. منتقد آثار ترجمه‌ای باید هنر ترجمه را نقد و منتقد در آثار تألیفی به‌طور مستقیم با اندیشه مؤلف سروکار دارد. در واقع منتقد آثار

ترجمه‌ای فهم مترجم را از متن اولیه بررسی می‌کند.

وزارت علوم نخستین مسبب کتابسازی است
کیانفر در ادامه انتشار مصادیق کتابسازی در حوزه علوم و فنون را یکی از نقدهای وارد بر این حوزه دانست و گفت:‌ وزارت علوم، اصلی‌ترین ارگان در نظارت بر تولید محتوا و انتشار کتاب است. به‌عبارتی دیگر این وزارتخانه در بررسی تولید کتاب به قلم مدرسان خود در حوزه ترجمه، محلی از اعراب قائل نیست. یعنی تألیف برای این ارگان از اهمیت بالاتری نسبت به ترجمه برخوردار است. چرا باید راه رفته را دوباره طی کنیم؛‌ زمان ساختن راهی که پیش از این از سوی دیگران ساخته شده، گذشته است. وزارت علوم، نخستین مسبب در انتشار مصادیق کتابسازی است، چراکه به ترجمه اهمیت نداده است.

نشریه با رویکرد نقد نداریم
وی با اشاره به فقدان نشریه علمی-‌ پژوهشی با رویکرد ترجمه‌ای در کشور، تاکید کرد: بارها در مصاحبه‌های مختلف گفته‌ام که بیش از یک‌هزار نشریه با درجه علمی- پژوهشی،‌ حق انتشار مقالات ترجمه‌ای ندارند؛ در نتیجه وقتی مجوز انتشار مقالات ترجمه‌ای صادر نمی‌شود و انتشار کتاب ترجمه‌ای به‌عنوان معیاری برای ارتقاء درنظر گرفته نمی‌شود، مدرس نیز به کتابسازی اقدام می‌کند.

مدیر خانه نقد کتاب ایران افزود: همان‌طور که ابزاری مانند هواپیما را می‌خریم، دانش روز را نیز می‌توانیم در قالب کتاب ترجمه و در اختیار جامعه قرار دهیم. بنابراین چنین رویکردی نخستین مانع در انتشار مقالاتی با محوریت نقد است.

کیانفر درباره جایگاه نقد در نشریات علمی و پژوهشی گفت: از مجموع نشریاتی که وزارت علوم منتشر می‌کند، فقط دو یا سه نشریه با محوریت نقد منتشر می‌شود.

اهل علم باید اهل علم را نقد کند
وی درباره ظرفیت‌های

جامعه دانشگاهی برای نقد آثار ترجمه‌ای یادآور شد: داوری‌های علمی برای بررسی آثار ترجمه‌ای، آن‌طور که باید و شاید صورت نمی‌گیرد؛ به‌عبارتی دیگر در موضوع بررسی کیفی هیچ نوع نظارتی وجود ندارد.

مدیر خانه نقد درباره نقش خانه ترجمه در تقویت جایگاه نقد کتاب‌های حوزه علوم و فنون نیز اظهار کرد: خانه نقد متعلق به قشری خاص یا دوستان من نیست،‌ خانه نقد متعلق به همه صاحب قلمان است. من به‌عنوان سرایدار این خانه تلاش دارم به بهترین وجه به اهالی علم خدمت کنم. معتقدیم اهل علم باید اهل علم را نقد کند.

کیانفر درباره برنامه‌های خانه نقد کتاب برای بهبود وضعیت نقد در جامعه گفت: کارگاه‌های آموزشی نقد برای تربیت نسل جوان، از برنامه‌های اصلی خانه نقد است. نحوه تفکر نسل هم‌دوره من با همه نقاط ضعف و قوت شکل گرفته‌اند و البته اگر کورسویی از جریان نقد در جامعه وجود دارد، حاصل تلاش این نسل است. اما این واقعیتی تلخ است که افراد بالای 60 سال از گردونه خارج خواهند شد، بنابراین تربیت نسل جوان برای پذیرش نقد ضروری است.

مروری بر پرونده
مدیر پژوهشکده پوشش‌های سطح و فناوری‌‌های نوین، با اشاره به اهمیت ایجاد جریان نقد علمی در کتاب‌های تخصصی گفت: جامعه دانشگاهی برای نقد منابع دانشگاهی انگیزه ندارد. متن کامل گفت‌و‌گوی خبرنگار (ایبنا) با دکتر زهرا رنجبر را اینجـــــــــا بخوانید.

سردبیر فصلنامه نقد علوم محض و کاربردی معتقد است که برای تاثیرگذاری جریان نقد، وجدان بیدار جامعه و مجازات‌های قانونی باید به‌عنوان اهرم‌های بازدارنده عمل کنند. متن کامل گفت‌و‌‌گوی خبرنگار (ایبنا) با یونس کرامتی را اینجــــــــــــا بخوانید.