علی باباجانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در پاسخ به این سؤال که «چرا محتوا، سوژه و ایده داستان‌های تألیفی نوجوان ما آن‌طور باید و شاید بر اساس نیازها، دغدغه‌ها و تقاضای نوجوانان امروز نیست؟» گفت: در این زمینه نویسنده و ناشر تلاش خودشان را انجام می‌دهند؛ این مشکل برمی‌گردد به ماجرای بعد از کتاب. نویسندگان و کتاب‌های خلاق زیادی داریم؛ منتها فرهنگ‌سازی در این زمینه نشده یا کمتر شده است. یکی از کارها ترویج کتابخوانی است. البته مروجان کتابخوانی هم هستند که برای ترویج کتابخوانی تلاش می‌کنند؛ اما بیشتر آنها دست‌تنها هستند.

وی افزود: دومین مسئله این است که حرکتی بعد از چاپ کتاب چه از طرف نویسنده و چه از طرف ناشر صورت نمی‌گیرد. رونمایی، مسابقه، معرفی خلاقانه کتاب در دستور کار قرار نمی‌گیرد و کتاب دیده نمی‌شود. نکته بعدی فاصله سنی نویسندگان با سن مخاطب است. با توجه به دگرگونی اجتماعی نیاز است که نویسنده با نوجوان ارتباط بهتر و بیشتری داشته باشد و دنیای آنها را بشناسد. این موضوع می‌تواند به نویسنده کمک کند تا بر اساس نیاز مخاطب امروز داستان بنویسد. ایجاد زنگ کتاب در مدرسه و توجه به کتاب در رسانه ملی هم می‌تواند تأثیر زیادی در جذب مخاطب نوجوان داشته باشد.

این نویسنده ادبیات کودک و نوجوان درباره نقش خودِ نویسندگان در انتخاب سوژه‌های جذاب و داستان‌گویی پرکشش بیان کرد: این یک معادله چندمجهولی است و همه عوامل دخیل هستند؛ البته که نویسنده هم باید بر اساس نیاز نوجوانان بنویسد. گاهی ضعیف‌ترین اثر به‌خاطر تبلیغات فراوان و ارتباطات گسترده موجی ایجاد می‌کند؛ ولی گاهی هم‌ ممکن است بهترین اثر نتواند در بین مخاطبان جایی باز کند.

علی باباجانی نظر خود را درباره این مسئله که نویسندگان چقدر به اتفاقات زندگی روزمره نوجوانان و ساختار و جایگاه روان‌شناسانه و جامعه‌شناسانه روزمرگی‌های آنها اهمیت می‌دهند این‌طور توضیح داد: ببینید ساختار اجتماعی و فکری نوجوانان به‌خاطر فضای مجازی دچار دگرگونی‌های زیادی شده است. نوجوانان امروز نوجوان صفر و صدی هستند. از نظر فرهنگی هم جامعه دچار دگرگونی شده است؛ نه بزرگترها نوجوانان را درک می‌کنند و نه نوجوانان درکی از دنیای بزرگترها دارند. در این زمینه‌ها مطالعات روان‌شناسانه کمتری انجام شده است. انگار بعد از ماجرای کرونا ما از خوابی بیدار شدیم که خیلی‌چیزها را در حال تغییر دیدیم. آن زندگی همگرایانه و با هم بودن‌های دهه شصت و هفتاد را امروز نمی‌بینیم و نوجوانان هر کدام تنهایانی هستند که دنیایشان در آن سوی فضای مجازی زنده‌تر است. این واقعیتی است که به وضوح دیده می‌شود. پس نیاز است نویسنده‌ای که برای نوجوانان کار می‌کند به این بُعد از زندگی بپردازد و با کمک روان‌شناسان و مطالعات روان‌شناسانه به شناخت بیشتری برسد. نکته بعد این است که تلاش گروهی در ایران کمتر است؛ در صورتی که در جامعه غرب و حتی ژاپن و کشورهای توسعه‌یافته، گروهی از نویسندگان با حمایت مادی و معنوی تلاش می‌کنند تا اثری را تولید کنند که جذابیت داشته و مناسب مخاطب موردنظرشان باشد.


شماره اول پرونده «چالش‌های تألیف ادبیات نوجوان»