حافظ در نگاه اندیشمندان پاکستانی/ عشق حقیقی در اشعار حافظ موج می‌زند

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به نقل از روابط عمومی بنیاد سعدی، به مناسبت سالروز بزرگداشت حافظ، همایش ادبی با موضوع «حافظ؛ بزرگترین غزل سرای جهان ادبی» با حضور حافظ شناسان، اندیشمندان، نویسندگان، شاعران، استادان دانشگاه‌ها و شخصیت‌های فرهنگی و ادبی ایالت بلوچستان در سالن همایش خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در کویته پاکستان برگزار شد.

این مراسم با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید توسط محمد عمران عباسی و پخش فیلم مستند در خصوص سالروز بزرگداشت حافظ به زبان اردو آغاز شد.

سیدحسین تقی‌زاده‌ واقفی، وابسته فرهنگی و مسئول خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در کویته در سخنانی، با اشاره به زندگینامه حافظ گفت: حافظ حقیقت هستی را خدای‌تعالی می‌داند که در این جهان جلوه کرده است و مظهر او را عشق معنوی و دل آدمی می‌داند که در همه‌جا با خود آدمیان است و برای دریافتن سر وجود او باید به حقیقت نفس پی برد.

وی افزود: این شاعر بزرگ در برخی از اشعار خویش گوش خود را به پیام اهل راز و صدای هاتف و پند پیر و سخن کاردان و ناله رباب و چنگ باز کرده است و حقایقی از زبان اینان که در حقیقت همه از یک زبان گویند می‌شنود و از عالم حال رو به زاهدان پرقیل و قال کرده رندانه سخن‌ها می‌گوید.

وابسته فرهنگی کشورمان در کویته اظهار کرد: حافظ در جای دیگر از اصطلاحات باده و می و میکده در بیان مقاصد عرفانی خود سود می‌جوید؛ مقصود او از می و میخوارگی در مواردی همانا تازیانه‌ای است که برای پرده دری از روحانیون ریایی عوام‌فریب به کار می‌رود و میکده واقعی را درگاه حق می‌داند که مستی عارفان از آنجاست و برای رسیدن و نایل آمدن به‌آن رنج‌ها می‌کشند و اشک‌ها می‌ریزند و خاک راه معرفت را به رخسار می‌سایند.

حافظ؛ امام غزل
سخنران دوم برنامه، شفقت عاصمی، شاعر و نویسنده بود. وی مقاله خود را با موضوع «حافظ؛ امام غزل» ارائه کرد و گفت: ادبیات فارسی و به‌ویژه اشعار فارسی به خاطر فصاحت و تنوع در موضوعات خود جایگاه بالا و بی‌نظیر را در جهان ادب دارا است و زبان فارسی جایگاه خود را مدیون شاعران ممتاز مثل حافظ می‌داند که اشعار وی سرشار از عشق و زندگی حقیقی است و هر یک از اشعار حافظ شیرازی هم در گذشته و هم در زمان فعلی مخاطبین را مجذوب خود می‌سازد.

عاصمی ادامه داد: حافظ شیرازی در اشعار خود در حقیقت احساسات و عواطف انسانی را مثل یک آیینه منعکس می‌کند و ایشان همزمان هم یک شاعر برجسته است و هم شخصیت ادبی بی نظیر که این ویژگی را در میان اندک کسانی می‌توان پیدا کرد.

رئوف رفیقی، از پژوهشگران ادبی و تاریخی و استاد دانشگاه بلوچستان مقاله «تأثیر حافظ بر شاعران پشتو زبان» را ارائه کرد. وی گفت: حافظ شیرازی در زبان و ادبیات پشتو یک موضوع دائمی بوده است. اشعار حافظ در شبه قاره هند بر زبان‌های بومی مثل سندی، بلوچی، کشمیری و پشتو چنان تأثیر گذاشت که شاعران این زبان‌ها به ناچار از حافظ الهام گرفتند و تا جایی که موضوع اثرگذاری حافظ بر شعر پشتو مطرح است، شاعران معروف پشتو زبان مثل رحمان بابا، علی محمد مخلص و شعرای دیگر، الهام شگرف و عمیقی از شخصیت عرفانی و عارفانه حافظ برگرفته‌اند و از پیشاور گرفته تا قندهار، شاعران متعدد پشتو زبان از جمله رحمت الله بابا، مولوی صالح محمد هوتک، گل محمد بیدار، عبدالغفار بریالای، ملا پیر محمد، سید احمد بیزار، ولی محمد مخلص، از حافظ برای خود الگو درست کردند.

وی اضافه کرد: اشعار عرفانی حافظ وجود آنان را لمس کرد و آنان به سبک حافظ شعر سرودند. تاثیر حافظ را می‌توان به طور آشکار در کلیات دیوان ولی محمد مخلص مشاهده کرد.

حافظ، شاعری اثرگذار بر شاعران جهان
سخنران بعدی این برنامه، خانم حسن آرا مگسی، از اساتید دانشگاه و از فرهیختگان ادبی بلوچستان بود که با موضوع «حافظ؛ شاعر بی نظیر»، مقاله خود را ارائه داد.

وی با اشاره به جایگاه حافظ گفت: حافظ شیرازی نه‌تنها در ایران بلکه در کل جهان از وی به عنوان یک شاعر برجسته یاد می‌شود و مراسم گرامیداشت برای او برگزار می‌شود و جایگاه والایی در میان شاعران جهان دارد. به طور کلی، عشق حقیقی در اشعار حافظ موج می‌زند.

شاه محمود شکیب، از اساتید زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه بلوچستان تأکید کرد: حافظ یک شخصیت جهانی است و هر یک از غزل‌های حافظ بهتر از غزل‌های قبلی او است.

فائزه میر، نویسنده، شاعر و شخصیت ادبی شهر کویته در باره حافظ گفت: هرچند پیش از این نسبت به حافظ آشنایی زیادی نداشتم ولی اندک مطالعه‌ای که در باره ایشان در این روزهای اخیر کردم، به این نتیجه رسیدم که حافظ تنها متعلق به جهان فارسی نیست بلکه اشعار او قلب همه انسان‌های روی زمین را متوجه خود می‌کند.

در ادامه، پیام سرور بختی، رییس سازمان فرهنگی اکو به مناسبت بزرگداشت حافظ پخش شد. وی حافظ و دیگر شاعران برجسته از جمله سعدی، رودکی و اقبال لاهوری را میراث فرهنگی و ستاره درخشان سرزمین کشورهای اکو دانست و از مسئولان فرهنگی ایران در پاکستان که این نوع برنامه باشکوه را در رابطه به روز بزرگداشت حافظ و حافظ‌شناسی در کویته راه اندازی کردند، قدردانی کرد.

سخنران بعدی، صدف چنگیزی، از شاعران و نویسندگان شهر کویته بود. وی با محوریت لسان‌الغیب حافظ عنوان کرد: حافظ کسی بود که زبان غیب یعنی زبان اسرار را می‌دانست. اصطلاحاتی همچون می و میخانه‌ای که در اشعار حافظ به شکل فراوان مشاهده می‌شود، در حقیقت استعاراتی است که جایگاه رفیع معشوق او را بیان می‌کنند. حافظ به عنوان یک لسانالغیب موضوعی است که هرقدر روی آن صحبت کنیم، کم است.

جواد رسولی، فارغ‌التحصیل زبان و ادبیات فارسی در شهر کویته با موضوع «تضمین نگاری و استقبال از غزل‌های حافظ در دوره انگلیسی‌ها» سخنرانی کرد.

حافظ؛ بزرگ بزرگان جهان صد رنگ
سرور جاوید، از شاعران ایالت بلوچستان با بیان موضوع «حافظ؛ بزرگ بزرگان جهان صد رنگ» گفت: شاعران جهان فارسی مثل حافظ، بیدل، صائب، خیام، سعدی و رومی هر یک از اینها در بلندترین مسند عرفان مسکن گزین هستند که از آنجا علوم دیگر و یا بهتر است بگوییم چشمه‌های زندگی سرچشمه می‌گیرد.

وی افزود: اندیشمندان و متفکرین جهان امروز حافظ را «پیامبر شعر» توصیف می‌کنند، چون با گذشت چندین قرن، امروز هم مردم از دیوان حافظ فال می‌گیرند. حافظ در بیابان علوم دینی و دنیوی همانند ساربانی است که نظیر ندارد. حافظ کشف‌کننده اسرار کائنات است و شعر او منبع روشنایی افکار می‌باشد و اشعار او مبرا از مرز و جغرافیا است و هرچند ریشه شعر وی از ایران سرچشمه می‌گیرد ولی ارزشش بلندتر از آسمان‌ها است.

یوسف حسین، میهمان ویژه از استادان زبان و ادبیات دانشگاه پیشاور مقاله ارسالی عبدالله واثق عباسی، دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان ایران را به نیابت از وی در همایش ارائه کرد. «طنز در اشعار حافظ» موضوع سخنرانی یوسف حسین بود.

در پایان این مراسم، نصیب الله سیماب، رییس دانشکده زبان دانشگاه بلوچستان بود در سخنرانی خود بیان کرد: هرچند با زبان فارسی آشنایی کامل ندارم ولی زمانی که اشعار حافظ را مطالعه می‌کنم، آن احساسات عمیق و عاطفه انسانی را حس می‌کنم که اندک شاعران در طول تاریخ توانسته‌اند به این اندازه اشعار جذاب گفته باشند.

اجرای گروه سرود با غزل حافظ «ستاره‌ای بدرخشید و ماه مجلس شد»، برپایی نمایشگاه ویژه از کتاب‌های حافظ شیرازی در کتابخانه علامه اقبال لاهوری و رونمایی از دو کتاب با عناوین «درخت کلمات» و «پیراهن گم کرده‌ام» پایان بخش این مراسم بود.

بر اساس این گزارش، کتاب «درخت کلمات» مجموعه داستان‌های مینیمال از سیدمبشر علی زیدی چاپ مؤسسه فرهنگی اکو است که توسط احمد شهریار به زبان اردو ترجمه شده است.

کتاب «پیراهن گم کرده‌ام» مجموعه غزلیات سرود شده توسط احمد شهریار است که از سوی انتشاراتی شهرستان ادب به چاپ رسید.