سعید مکرمی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره کنشگری اهالی فرهنگ ازجمله کتابفروشان در شرایط بحرانی بیان کرد: اگر جامعه را یک پیکر واحد و کنشگران مختلف را اعضای این پیکر تعریف کنیم، اهالی فرهنگ و هنر، به‌ویژه فعالان صنعت نشر ایران، نمی‌تواند نسبت به وضعیت فعلی کشور بی‌تفاوت باشد و هیچ مسئولیت و نقشی برای خود تعریف نکند.
وی در تبیین مسئولیت فعالان صنعت نشر ایران در پی حمله دشمن به خاک کشور، ادامه داد: به نظر می‌رسد، تعریف مسئولیت و نقش فعالان فرهنگ و هنر، دارای در دو بُعد مسئولیت اجتماعی و نگاه تمدنی و آرمان‌گرایانه است. فعالان فرهنگ و هنر، در ادوار مختلف تاریخ، پاسدار مفاهیمی بودند که شاید کنشگران نظامیان نمی‌توانستند پاسدار آن‌ها باشند.
فردوسی با «شاهنامه» کنشگر اجتماعی است
مکرمی، با اشاره به برخی مصادیق پاسداری در تاریخ ادبیات ایران، افزود: یک متفکر و اندیشمند ایرانی مثل فردوسی با «شاهنامه» در دوره خودش کنشگری می‌کند که علاوه بر زمانه خودش، قرن‌های بعد را نیز متاثر می‌کند؛ در نتیجه زبان و خط فارسی حفظ شود، بنابراین بخشی زیادی از هویت تاریخ ایران مدیون فردوسی است. در ادوار بعدی و چهره‌هایی مانند حافظ و سعدی، کشور مورد تهاجم‌های مختلفی قرار گرفت.
مدیر کتابفروشی اسم، با اشاره به برخی دیگر از برهه‌های تاریخی و تاثیرات متفکران، ادامه داد: در مقاطعی از تاریخ که کشور، دوره آرامی را سپری می‌کرد، خواجه نظام‌الملک، «سیاست‌نامه» را تدوین می‌کند تا مرام‌نامه‌ای باشد برای اُمَرا و پادشاهان. در دوره‌های مختلف، حکماً و فرهیختگان، نقش موثری در کنترل بحران‌های اجتماعی داشتند؛ به‌عبارت دیگر درحالی که نیروی نظامی درحال انجام وظیفه و صیانت از خاک بودند اما از فعالیت کنشگران فرهنگی و حکماً در طول تاریخ یاد می‌کنیم؛ این افراد بر ایجاد حس همبستگی و پیشگیری از گسترش حس منفی در جامعه نقش اساسی داشتند. این رفتارها بر قرن‌های آتی نیز موثر بود.
وی با بیان اینکه بسیاری از آثار بزرگ ادبی و هنری در شرایط آرام اجتماعی تولید نشده است، گفت: بسیاری از آثار مهم ادبی در تاریخ ایران، نتیجه کنشگری فعالان فرهنگی و هنری و واکنش به اتفاقات روز، تولید شده، برای پاسداشت یک تمدن و ایجاد حس انسجام و هویت فرهنگی.
مکرمی، با بیان اینکه سابقه اقدامات نظامی رژیم صهیونیستی علیه ایران، فراتر از حمله اخیر است، ادامه داد: ترورها و بمب‌گذاری‌های مختلف، از ۳ دهه گذشته علیه مردم ایران، وجود داشته و تجاوز اخیر در شرایطی عملیاتی شد که ایران در حال مذاکره بود اما می‌دانیم جامعه ایرانی هیچ‌گاه اجازه نخواهد داد با سوء‌استفاده، از پشت خنجر بزند.
این فعال فرهنگی، با اشاره به اینکه بررسی تاریخی نشان می‌دهد، کنشگران و حکمای فرهنگی ایران، نسبت به وقایع روز در کنج عافیت ننشستند. حتی بعد از مدت کوتاهی از حمله مغول، اهالی فرهنگ و هنر، وضعیت جامعه ایرانی به تعادل بازمی‌گردانند و مهاجمان مغول را در هاضمه فرهنگ و هنر ایران، هضم می‌کنند به حدی که امرای بعدی مغول، تفکر ایرانی پیدا می‌کنند؛ به‌عبارت دیگر ذائقه فرهنگی و ادبیاتی آن‌ها تغییر پیدا کرد.
مکرمی، با اشاره به تهاجم نابرابر دشمنان به خاک ایران و تجارب و بحران‌های تاریخی ۱۰۰ ساله اخیر در ایران، بیان کرد: با وجود همه مشکلات و تهاجم‌های متعدد، نه خاک از دست رفته، نه هویتمان.
ادامه فعالیت کتابفروشان در بحران اصلی‌ترین کنشگری آن‌ها است
به گفته وی، اهالی فرهنگ و هنر، از صنوف و اضلاع پیکره اجتماعی هستند که به شدت در حفظ و ایجاد شور زندگی و همبستگی، موثراند. حس و روح و روان جامعه در اختیار این کنشگران است و کتابفروشان از مهمترین پایگاه‌هایی هستند که می‌توانند برای حس ارزشمندی و با هم بودن عمل کنند.
این فعال فرهنگی درباره مصادیق کنشگری کتابفروشان در بحران جنگ بیان کرد: یکی از مصادیق کنشگری کتابفروشان، ادامه فعالیت آن‌ها با رعایت همه شیوه‌نامه‌های امنیتی است؛ بنابراین کتابفروشی اسم از ساعت ۹ تا ۱۹ فعال است.
کتابفروشان در کاهش اضطراب اجتماعی نقش دارند
مکرمی با تاکید بر جایگاه کتابفروشان در شرایط بحرانی، افزود: بسیاری از مردم، برای رهایی از اضطراب روزانه، در کتابفروشی‌ها حاضر می‌شوند؛ بنابراین دومین کنشگری کتابفروشی‌ها، ویترین آن‌ها است که با نصب پرچم و نمادهای همبستگی، کمک و تلاش برای آبادانی ایران حس و حال عمیقی به جامعه می‌دهد ازجمله اینکه ایران طی دهه‌های مختلف بحران‌های متعددی را پشت سرگذاشته و دو پله ارتقا پیدا کرده است.
وی ادامه داد: هیچ کشوری در تاریخ نیست که نامش در قرن‌های متمادی ثابت مانده باشد درحالی که اسم ایران برای این سرزمین، طی ۳ هزار سال گذشته بدون تغییر باقی مانده است.
این فعال فرهنگی درباره تغییر تقاضای مشتریان به ویژه نوجوانان و جوانان گفت: مشابه دیگر شرایط خاص مثل شیوع ویروس کرونا و دیگر تحولات اجتماعی، بسیاری از مردم به‌طور طبیعی، برای پاسخ به پرسش‌های ذهنی خود اقدام می‌کنند؛ بنابراین مطالعه کتاب‌های تاریخ و هویت ایران، درباره اسرائیل مهم شده است. البته می‌دانیم نزاع ایران و رژیم صهیونیستی ربطی به جمهوری اسلامی ندارد و یک نزاع تاریخی محسوب می‌شود؛ بنابراین نمی‌توان نزاع فعلی را عادی بررسی کرد و مجبوریم یک‌بار از شاهنامه‌خوانی شروع کنیم.
مکرمی ادامه داد: از ابتدای هفته جاری، بسیاری از نوجوانان، در کتابفروشی حاضر شدند برای اینکه فقط حرف بزنند و درباره موجودیت رژیم صهیونیستی بپرسند.
وی درباره وضعیت تولید کتاب برای پاسخ به پرسش نوجوانان و جوانان درباره مسائلی که چند سال اخیر در منقطه شاهد بودیم، بیان کرد: به عنوان ناشر و کتابفروش و فعال فرهنگی، معقتدم برای بسیاری از پرسش‌های نوجوانان و جوانان، کتاب نداریم. بسیاری از ناشران به تولید کتاب‌های ترجمه که آسان و ارزان است خو کرده‌اند؛ به عبارت دیگر به رسالت فرهنگی تاریخی خود عمل نکرده‌اند. ضعف این وضعیت، در شرایط فعلی خود را نشان می‌دهد.
به گفته مکرمی، بسیاری از کتاب‌ها درباره رژیم صهیونیستی بیشتر در سطح دانشگاهی تولید شده و تبدیل این دست مطالب برای عرضه به گروه‌های سنی نوجوان، زمان‌بر است؛ بنابراین تولید محتوا برای پاسخ به پرسش نوجوانان به توجه نهادهای زی‌ربط نیاز دارد.
نظر شما