سعيد اقبال مدير انتشارات اقبال با بيان اين مطلب به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گفت: كارنامه تاريخي ايران باستان حاصل سالها تلاش و تحقيق ارزشمند او به شمار ميآيد و كتابهاي فراوان و با ارزشي كه هر يك از آنها گنجينهاي براي شناخت پيشينه فرهنگي ايران است، ارزش اين آثار را دوچندان ميكند.
وي خاطرنشان كرد: رضايي در طول زندگي علمي خود آثار گرانبهايي در زمينه تاريخ ايران باستان از خود به يادگار گذاشته است و هركه بخواهد در تاريخ، تمدن و فرهنگ ايران باستان اين مرز و بوم كاري انجام دهد ناگزير است تا از اين آثار بهره جويد و اين خود بهترين راه براي زنده نگاه داشتن ياد آن بزرگمرد است.
كتابشناخت زنده ياد دكتر عبدالعظيم رضايي
به مناسبت نخستين سالروز خاموشي «عبدالعظيم رضايي»؛ پدر تاريخ ايران باستان، كه 11 تيرماه در سن 76 سالگي ديده از جهان فرو بست و به سراي ديگر شتافت به معرفي كتابهاي وي پرداختهايم.
تاريخ ده هزار ساله ايران
كتاب «تاريخ ده هزار ساله ايران»؛ (انتشارات اقبال )، اثر گرانسنگي است كه در چهار جلد درباره تاريخ سرزمين ايران از عهد باستان تا انقراض قاجاريه را دربردارد. اين كتاب علاوه بر ذكر تاريخ سياسي، اجتماعي به تاريخ فرهنگي، ادبي و ديني نيز پرداخته و اثري جامع و كامل از آن ساخته است. جلد نخست در نه فصل، نظري كوتاه بر جغرافياي ايران باستان و سلسله پيشداديان و تاريخ اسطورهاي، شاهان افسانهاي بر اساس شاهنامه فردوسي، مادها، هخامنشيان، اشكانيان تا پايان حكومت پارتيان ميپردازد.
جلد دوم در نه فصل از ساسانيان و ظهور اسلام، حمله اعراب به ايران، سلسلههاي طاهريان، صفاريان، سامانيان تا انقراض آل زيار ميپردازد. جلد سوم در نوزده فصل از سلسله غزنويان، ايلخانان، سلجوقيان، خوارزمشاهيان تا انقراض صفويه است.
جلد چهارم نيز در چهار فصل سلسه افشاريه تا انقراض قاجاريه است و در پايان تمامي جلدها فهرست اعلام و مأخذ و منابع قيد شده است. اين اثر ارزنده شامل نقشههايي است كه ميتواند براي تاريخپژوهان و مورخان راهگشا و سودمند باشد.
«تاريخ ده هزار ساله ايران» را ميتوان همچون دايرهالمعارف جامعي درباره تاريخ، جغرافيا، سياست، اديان، عرفان، ادبيات و هنر ايران زمين دانست كه علاقهمندان به تاريخ ايران و خصوصا نوجوانان و جوانان، دانشجويان و تمامي اقشار ميتوانند از آن بهرهمند شوند و مجموعهاي نفيس و خواندني در اختيار داشته باشند. اين مجموعه توسط دكتر «زينالعابدين آذرخش» ويرايش شده است.
انگيزه شكست و پيروزيهاي ايرانيان در جنگها
كتاب بعدي رضايي «انگيزه شكست و پيروزيهاي ايرانيان در جنگها»؛ (انتشارات اقبال)، اثري پيرامون جنگهاي ايرانيان و علل پيروزي و جنگهاي آنان از عهد باستان تا انقراض قاجاريه است كه در سي و سه بخش در عهد پيشداديان، مادها، هخامنشيان، پارتيان، اشكانيان، ساسانيان، امويان، بنيعباس، برمكيان، علويان، طاهريان، صفاريان، صفويان، افشاريه، زنديه و بالاخره قاجاريه تنظيم شده است. استفاده از منابع و مأخذ معتبر از ديگر امتيازات اين اثر گرانقدر است كه ميتواند براي تمامي علاقهمندان به تاريخ ايران خصوصا تاريخ جنگها كه تمام ادوار تاريخي زمين را دربرميگيرد مرجع و مأخذي سودمند و تحقيق به شمار آيد.
تخت جمشيد، پايگاه تمدن فرهنگ ايران و جهان
«تخت جمشيد، پايگاه تمدن فرهنگ ايران و جهان»؛ (انتشارات اقبال)، جامعترين كتاب در باب انگيزه ساخت و راهنماي كليه عناصر تشكيل دهنده تخت جمشيد است كه با نگاهي كامل به كليه نگارهها، كاشيها و ساخت و ساز اين بناي باستاني و بررسي كامل كاوشهاي علمي انجام شده و در شكلگيري اين پايگاه تمدن و بررسي كامل پوشاك آن دوره و بازخواني كتيبههاي موجود در تخت جمشيد موثر است.
اصل و نسب و دينهاي ايرانيان باستان
كتاب «اصل و نسب و دينهاي ايرانيان باستان»؛ (انتشارات اقبال)، مشتمل بر چهار بخش است. پس از مقدمه كه به قلم ايرج افشار سيستاني نوشته شده بخش اول در سه فصل ايران در كهنترين روزگاران، آرياييان، پيدايش پهلوانان تنظيم شده است. بخش دوم به اديان ايرانيان باستان، كيش زروايي، ميترا با مهرپرستي، مزداپرستي، دين بودا در ايران، دين مانوي، مزدك اختصاص دارد و بخش سوم به مذاهب ديگر چون قوم يهود، مسيحيت، صائبين يا فداييان، بخش چهارم نيز جشنها و شاديها در ايران باستان و در باب كليه مراسمها و جشنهايي كه در ايران باستان رواج داشته است.
سرشت و سيرت ايرانيان باستان
«سرشت و سيرت ايرانيان باستان»؛ (انتشارات اقبال)، در هجده بخش تنظيم شده است. اين كتاب در باب بحث اخلاق، وضعيت، خصوصيات اخلاقي و رفتاري ايرانيان باستان، سرشت و سيرت ايرانيان باستان، نشانگزاري، آموزشهاي اوستا در اخلاق ايرانيان باستان، آموزش و پرورش، پرستش خدا، راستي در بين ايرانيان باستان، آموزههاي زرتشت درباره اخلاق و دين، موعود خردبيني، شش گاهنبار يا شش هنگام آفرينش، باور نويسندگان يونان و روم در مورد خداپرستي ايرانيان، نگاهي به فلسفه مزديسنان، جهانبيني زرتشت، جايگاه زن در اوستا، نشانگزاري دين زرتشت در اديان ديگر، كار و كوشش در ايران باستان، اندرزنامههاي دانشمندان ايراني، جايگاه زن در ايران باستان، دين حقيقي و دين طبيعي، زروان در ايران باستان پيامهايي دارد و در پايان نيز فهرست منابع و مأخذ راهنمايي جهات مطالعه بيشتر آمده است.
تاريخ نوروز و گاهشماري ايران
«تاريخ نوروز و گاهشماري ايران»؛ (انتشارات اقبال)، عنوان كتابي درباره جشنهاي نوروز در ايران باستان است. اين كتاب در بيست و شش بخش گردآوري شده است. نگرشي بر آغاز سال شمسي كنوني، كبيسه چگونه برگزار ميشد، سال و بخشهاي آن در نزد ايرانيان، گاهشماري در ايران باستان و اوستا، جشنها و شاديها در ايران باستان، چهرشنبه سوري، پيشينه تاريخي نوروز در ايران، گاهشماري يزدگردي باستاني، رصدخانهها، آگاهيها درباره تاريخ و تقويم، تاريخ مهر مسيحا و ماني، تاريخ زرتشت و روزگار او، تاريخ اصحاب كهف، هجرت پيامبر اسلام، عيدها و جشنهاي سغديان از جمله بخشهاي مختلف اين كتاب است.
تاريخ تمدن و فرهنگ ايران
«تاريخ تمدن و فرهنگ ايران»؛ (انتشارات اقبال)، عنوان ديگر كتاب رضايي است. در اين كتاب تاريخ، فرهنگ، اديان، هنر، جغرافيا و سياست در ايران باستان، بررسي ميشود. جغرافياي طبيعي سرزمين ايران باستان، ورود آرياييها، نخستين انسان ايراني، ساكنان نخستين ايراني، پزشكي و پزشك در ايران باستان، آموزش و پرورش در ايران باستان، آداب و رسوم ايرانيان در گذشت زمان، معماري و ساختمانسازي در ايران باستان، زروانيسم، مهرپرستي ايرانيان، يكتاپرستي آغازين در ايران و... از جمله بخشهاي مختلف اين كتاب است. اين اثر همچون دايرهالمعارفي درباره فرهنگ و تاريخ ايران باستان و تمامي عوامل موثري است كه در گسترش تمدن ايران تأثير بسزايي داشتهاند. دين، فلسفه، سياست، هنر، فنون، آموزش و پرورش همگي از عوامل شكل دهنده تمدن و فرهنگ ايران باستان است. مطالعه اين اثر تاريخي ميتواند براي علاقهمندان به تاريخ، خصوصا جوانان، دانشآموزان و دانشجويان سودمند باشد.
پيشينه ايرانيان
«پيشينه ايرانيان»؛ (انتشارات اقبال)، نيز در دو جلد به تاريخ ايران پرداخته است. جلد نخست از دوران ايران باستان تا انقراض ساسانيان است و به سير تاريخي، فرهنگي، سياسي، ديني ايرانيان پرداخته است. جغرافياي تاريخي ايران باستان، ميتراپرستي و آيين مهر، ايرانيان نخستين، شاهان نخستين ايران، زرتشت، مادها، هخامنشي، سلوكيان، پارتيان، ساسانيان و انقراض آنها از جمله بخشهاي مختلف جلد نخست اين كتاب محسوب ميشود.
جلد دوم از ظهور اسلام تا انقراض قاجاريه است. اعراب در ايران، ايلخانيان، تيموريان، تركمان، صفويه، افشاريه، زنديه، قاجاريه از جمله بخشهاي جلد دوم كتاب است. تاريخ ايران تاريخي پر فراز و نشيب است. شناخت از اين پيشينه فرهنگي، تاريخي، سياسي، ديني در حجم يك كتاب ميتواند براي علاقهمندان به تاريخ سودمند باشد.
12 هزاره پويندگي و پايندگي ايرانيان
«12 هزاره پويندگي و پايندگي ايرانيان»؛ (انتشارات پيكان)، نام ديگر كتاب ارزشمند پدر تاريخ ايران باستان است كه نگارنده پس از ذکر جغرافيايي ديرينگي ايران و دورههاي مختلف زمينشناسي در آن، افتخارات ايرانيان را در ايران باستان در حوزه هنرهايي نظير سفالگري، معماري، موسيقي و ساخت جنگافزارها، بازگو کرده، مشاغل آنان را در اين دوره برميشمارد که از آن جمله ميتوان به دريانوردي، کشاورزي، خريد و فروش، پزشکي، قضاوت، برق و گاهشماري اشاره كرد. در بخشهاي ديگر کتاب مطالبي چون ادب و منش ايرانيان باستان، آموزش و پرورش در ايران باستان، هنر و هنرورزي در ايران باستان، شعر و ادبيات و موسيقي در ايران باستان، دانش و بينش، داد و دادگستري و حقوق بشر در ايران باستان مطرح شده است.
پيامهاي والاي زرتشت به جهانيان
«پيامهاي والاي زرتشت به جهانيان»؛ (انتشارات پيكان)، كتابي درباره اشوزرتشت پيامبر ايراني و پيامهاي او به جهانيان است در اين كتاب، پيامهاي آسماني خود را در كتاب گاتاها به جهانيان اعلام كرده است. زرتشت دو گوهر نيكي و بدي به نامهاي سپنتامينو و انگره مينو را كه از آغاز آفرينش همزاد بودند به مردم آموزش داد و ميگفت كه هر كس پيرو گوهي نيكي باشد و به زمان گوهر نيكي، راستي و درستي گوش كند و خرد و دانش خود را در راه اشا به كار گيرد زندگي خوش، خرم و سرانجام جايگاهش در بهشت خواهد بود و اگر در راه گوهر بدي گام بردارد بدبختي و ناكامي را از آن خود ساخته و فرجام كارش دوزخ خواهد بود.
گنجينه تاريخ ايران
هماكنون نيز انتشارات پيكان 12 جلد كتاب با عنوان «گنجينه تاريخ ايران» را در دست نشر دارد و از دوره مادها تا قاجاريه را دربرميگيرد. جلد اول گنجينه تاريخ ايران به پيشداديان و کيانيان ميپردازد و اطلاعات جامع و كاملي از جمشيد، كيومرث، فريدون، ضحاك و... به دست ميدهد و در جلد دوم ايران و همسايگان آن را مورد تحليل قرار ميدهد.
در جلد سوم تاريخ مادها را تحليل مي شود. مادها نام قومي ايراني و آرياييتبار است که به سرزمينهاي بخش غربي فلات ايران در هزاره اول پيش از ميلاد مهاجرت کردند. مادها پايههاي نخستين شاهنشاهي آرياييتباران را در ايران بنياد نهادند.
جلد چهارم و پنجم سلسله هخامنشيان را دربردارد. هخامنشيان نخستين پادشاهان بومي پارس و سپس انشان بودند و با شکستي که کوروش بر ايشتوويگو واپسين پادشاه ماد وارد كرد به شاهنشاهي بزرگي تبديل شدند.
جلد ششم اشکانيان را دربرميگيرد. اشکانيان از تيره ايراني پرني و شاخهاي از طوايف وابسته به اتحاديه داهه از عشاير سکاهاي حدود باختر بودند كه از ايالت پارت که مشتمل بر خراسان فعلي بود برخاستند.
جلد هفتم و هشتم ساسانيان رادربردارد. بنيان اين شاهنشاهي يکپارچه را اردشير بنا کرد. شاهنشاهان ساساني بر پهنه بزرگي از آسياي باختري چيرگي يافته، گستره فرمانروايي خود را براي نخستين بار پس از هخامنشيان، يکپارچه ساخته و زير فرمان تنها يک دولت شاهنشاهي آوردند.
جلد نهم و دهم گنجينه تاريخ ايران به ايران و اسلام ميپردازد. اسلام ديني يکتاپرستانه و داراي معاني متعددي نظير «صلح» است. اکنون، اسلام پيروان بسياري در سراسر جهان دارد.
جلد يازدهم به غزنويان و سلجوقيان و جلد دوازدهم به صفويان، افشاريان، زنديه و قاجاريه ميپردازد و ميتواند به عنوان مرجع و منبع مورد استفاده تاريخپژوهان و مورخان قرار گيرد.
چهارشنبه ۱۰ تیر ۱۳۸۸ - ۱۲:۱۵
نظر شما