سمنانی در نشست نقد و معرفی «قرنهای بیزمان»:
پژوهشگران باید نگاهی چند وجهی به مفاخر ادبی داشته باشند
سیدوحید سمنانی، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی در نشست «نقد و معرفی کتاب قرنهای بیزمان» تأکید کرد، بیشتر محققانی که درباره بزرگان زبان و ادبیات فارسی پژوهش کردهاند نگاهی تکبعدی داشتهاند.
این پژوهشگر ادبی افزود: این کتاب هفت فصل دارد که نویسنده ارتباط آن با مناسبات عرفانی و هفت سهر عطار را مورد توجه داشته و این اصل نشانه اشراف نویسنده به نگاه عطار است. با این وجود فرم ادبی رعایت کرده است. این کتاب سیر تکامل ادبیات عرفانی ما را تحلیل کرده و اگر در رابطه با عطار نوشته شده صرفا تفسیر و تعریف خوئِ منطقالطیر نیست.
وی با بیان اینکه محبتی در این اثر روحیات عطار را مرکز توجه قرارداده و توانسته در بطن کتاب منطقالطیر این اصل را نشان دهد، گفت: تحلیل روانشناختی عطار کار سادهای نیست اما نویسنده به خوبی از پس آن برآمده است. منابع، آثار و دانشمندان بسیاری را میتوان در این حوزه نام بود که درخصوص شخصیتهای ادبی ما از جمله عطار به طور مفصل تحلیل و پژوهش کردهاند؛ اما اگر اغلب آثار آنها را ببینیم بیشتر به شخصیت عطار به شکل تکبعدی پرداختهاند. به عنوان نمونه وقتی ما درباره سعدی حرف میزنیم مشخص نمیکنیم از کدام بعد میخواهیم وی را تحلیل کنیم و اگر درباره گلستان حرف میزنیم کدام شاخه فکری سعدی را درنظر داریم. بیشتراین آثار و نقدها تکبعدی به مسائل نگاه کردهاند.
سمنانی با بیان اینکه در «قرنهای بیزمان» با یک تحلیل همهجانبه مواجه میشويم، افزود: میتوانیم بگوییم که کتاب به نوعی الگوی ادبی و تحلیلی برای منتقدان و پژوهشگران ماست و بهخوبی توانسته علاوه بر اهل فن، برای جوانترها، شخصیت عطار را تحلیل کند.
وی با تأکید بر اینکه ما آنطور که باید نتوانستهایم مفاخر و بزرگان تاریخیمان را به نسلها بشناسانیم، گفت: در حوزه عطار شناسی با وجود اینکه مقالات، آثار و رسالات زیادی تألیف شده، اما اساسا شیوه پرداختن به عطار چندان درست نیست. باید شیوهسازیمان را در مورد عطار تغییر دهیم. یکی دیگر از نقاط قوت نویسنده، سنجیدن عطار با خودش است. این نشان میدهد که نویسنده بسیار به اشعار عطار اشراف دارد. این کتاب یک اثر همهخوان نیست اما کتابی است که برای انسگرفتن با آن باید زمان صرف کنیم؛ ابتدا کلیدواژه ورود را پیدا کنیم؛ سپس به نثر برسیم؛ البته نثر نویسنده هم طوری است که باید نسبت به آن صبوری کرد و کمکم به کلامش راه پیدا کنیم.
سمنانی درباره ساختار کتاب نیز عنوان کرد: این اثر در مقدمه حرف تازه و سالمی دارد و نیز وقتی وارد کتاب میشویم از ادعاهایش در مقدمه فاصله نمیگیرد. در حوزه کتابشناسی و ارجاعات هم تنوعی چشمگیر و صادقانه دارد و همه در راستای متن است. همه ارجاعات صادقانه هستند و محلی از اعراب دارند. اطاله کلام شاید بعضی جاها، کتاب را برای خواننده کسلکننده کند؛ اما این اطناب درحقیقت برای جاافتادن مطلوب مطلب است. اگر خواننده حوصله کند و خسته نشود از متن سیراب می شود؛ چون مطالب کتاب فصلبندی شده و سیر مباحث پلهپله پیش میرود.
وی همچنین گفت: سالک و رهرو هنگامی که وارد وادی کشف و شهود میشود میداند که از کدام مسیرها باید شروع کند و به کدام مسیر ختم شود. محبتی این کتاب را در هر فصل سامان داده و تلاش کرده به منطقالطیر ارجاع دهد؛ اما اینکه این هفت فصل را با آن هفتشهر عشق منطقالطیر کاملا منطبق است، حرف درستی نیست و روایات کتاب به صورت مجزا راه خودش را پیش میگیرد.
سیوچهارمین نمایشگاه بینالمللی تخصصی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی است» از ۲۰ تا۳۰ اردیبهشت ماه در مصلای امام خمینی(ره) و همزمان به صورت مجازی در ketab.ir برگزار میشود.
نظر شما