سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): انتشارات سرشار به مدیریت سعید سرشار، در فضایی که بازار نشر کشور با محدودیتها و چالشهای متعددی روبهروست، به فعالیت خود ادامه میدهد. در این گفتوگو، مدیر انتشارات به تشریح روند شکلگیری مجموعه، معیارهای دقیق انتخاب آثار، مشکلات چاپ و توزیع کتاب و همچنین شرایط و چشمانداز نشر مستقل در کشور میپردازد. تجربهای که از مواجهه با پیچیدگیهای اداری تا مسائل بازار، تصویری واقعی از وضعیت نشر را پیش روی مخاطب قرار میدهد.
از چه زمانی وارد حوزه نشر شدید و انتشارات سرشار چگونه شکل گرفت؟
سابقه فعالیت حرفهای من در حوزه چاپ و نشر به حدود سال ۱۳۹۲ برمیگردد. ابتدا با مجموعههایی از دانشگاه آزاد همکاری داشتیم؛ از جمله در زمینه طراحی جلد، صفحهآرایی، ویراستاری، ترجمه و آمادهسازی پیش از چاپ. در ادامه، سال ۱۳۹۴ یک استارتاپ با رویکرد چاپ محدود و آنلاین با عنوان چاپخانه آنلاین راهاندازی کردیم که در قالب سامانه، کاربران میتوانستند سفارش چاپ کتاب بدهند و ما به آنها کتاب تحویل میدادیم. بعد از مدتی تصمیم گرفتیم از همکاری با نشرهای دیگر فاصله بگیریم و یک برند مستقل با نام «انتشارات سرشار» راهاندازی کنیم. مراحل اخذ مجوز از سال ۱۴۰۱ شروع شد اما به دلیل مشکلات سامانه ملی مجوزها و دیگر پیچیدگیهای اداری، فرایند دریافت مجوز نزدیک به یک سال طول کشید.
چرا تصمیم گرفتید نام و برند مستقل داشته باشید؟
دلیل اصلی من برای جدایی از مجموعه قبلی و ثبت برند مستقل، حساسیت شخصیام روی کیفیت آثار بود. بعد از حدود یک دهه فعالیت، احساس کردم باید با وسواس بیشتری در گزینش کتابها عمل کنم. نمیخواستم هر کاری صرفاً به خاطر مجوز یا رزومه چاپ شود. انتشارات سرشار را با این هدف راهاندازی کردم که از همان ابتدا، استانداردهای حرفهای را رعایت کند و تنها آثاری را منتشر کند که به آنها باور دارم.
در انتخاب آثار، چه معیارهایی برای پذیرش دارید؟
برای ما کیفیت و استاندارد بسیار مهم است. بههمین دلیل، حتی در مواردی که نویسنده نسخه آماده دارد، باز هم خودم شخصاً در طراحی جلد، صفحهآرایی و ویراستاری مداخله میکنم. بهعنوان مثال، در موضوعاتی مانند صفحه بندی سر صفحه، پانویس، سرفصلها، شمارهگذاری صفحات و ظاهر کلی کتاب، حساسیت دارم. نمیپذیرم که اثری صرفاً برای گرفتن امتیاز علمی یا رزومه تبدیل به کتاب شود.
نویسندگان شما بیشتر بومی هستند یا از دیگر استانها هم با شما همکاری میکنند؟
در بخش چاپ، همکاری ما با دانشگاهها تقریباً به صورت ۵۰-۵۰ است؛ بخشی از آثار از نویسندگان و اساتید بومی قزوین تأمین میشود و بخشی دیگر از خارج استان. اما در حوزه نشر، تمرکز ما روی آثار بومی بوده و بیشتر کارهایی که منتشر کردهایم از نویسندگان قزوینی است. در حوزههای غیردانشگاهی مثل ادبیات داستانی، زبانشناسی، آثار فنی و مهندسی و کودک، بیشتر نویسندگان بومی هستند. البته در استان قزوین ناشران فعالی در حوزه کودک هم وجود دارند که در سطح ملی شناختهشدهاند.
مخاطبان اصلی کتابهای شما چه کسانی هستند؟
مخاطب اصلی ما بزرگسالان هستند، بهویژه دانشجویان و دانشگاهیان. متأسفانه از سوی نهادهای دولتی و سازمانها، مشارکت چندانی وجود ندارد.
وضعیت تیراژ کتابها چگونه است؟
بازار کتاب امروز بهشدت تحت تأثیر مسائل اقتصادی و ضعف در بازاریابی قرار دارد. دیگر نمیتوان مثل گذشته به کتاب به عنوان یک نیاز دائمی نگاه کرد. اکنون کتاب مثل هر محصولی نیاز به بستهبندی، طراحی، تبلیغات و بازاریابی دارد. در نبود اینها، تیراژها کاهش مییابد. هزینههای چاپ بالا رفته و نویسنده هم اغلب توان بازاریابی ندارد. بیشتر آثار، در تیراژهای دیجیتال ۵۰ تا ۱۰۰ نسخهای منتشر میشوند. برخی کتابها ممکن است روی جلد تیراژ ۲۰۰ یا ۳۰۰ نسخه داشته باشند، اما واقعیت این است که چاپ تدریجی انجام میشود. تنها زمانی که کتاب فروخته شود، سرمایه برمیگردد و ناشر میتواند به سراغ چاپ بعدی برود.
آیا توزیع ملی هم دارید؟
در سطح ملی، برخی ناشران بزرگ شبکههای پخش قدرتمندی دارند که جای پای خود را محکم کردهاند. اما برای سایر ناشران، راهیابی به این شبکهها بسیار دشوار است. برای شناخته شدن، معرفی اثر یا مصاحبه با نویسندهها بسیار مهم است. کاری که شما اکنون انجام میدهید، یکی از کارهای مؤثر در این مسیر است. در کنار آن اگر صدا و سیما زمانی را به معرفی آثار بومی و ناشران استانی اختصاص دهد قطعاً شرایط بهتر خواهد شد.
شرکت در نمایشگاههای کتاب چه نقشی دارد؟
نمایشگاهها از نظر هزینه بهشدت سنگین هستند. اجاره غرفه، اعزام نیرو، تبلیغات و حمل و نقل، همگی نیازمند منابع مالی بالاست. در شرایطی که تولید کتاب پرهزینه است و بازار هم ضعیف شده، شرکت در نمایشگاه بدون حمایت مالی، کار دشواری است.
چشمانداز نشر در قزوین را چگونه میبینید؟
آینده نشر در قزوین سخت و مبهم است. متأسفانه نسل جوان وارد این حوزه نمیشود و این صنف ورودی جدیدی ندارد، من با ۳۳ سال سن، جوانترین ناشر استان قزوین هستم. بیشتر ناشران یا سالهاست فعالیت میکنند یا دیگر رمقی برای نوآوری ندارند. این حوزه نه منبع درآمد پایداری دارد و نه از جذابیت مالی برخوردار است؛ تنها عشق و علاقه است که بعضیها را در این مسیر نگه داشته. برای تغییر این وضعیت، نیاز به تحول عمیق داریم.
نظر شما