به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نقد و بررسی کتاب کوهستان آتش (کتاب برگزیده جایزه جلال آل احمد) با حضور نویسنده این کتاب گلعلی بابایی و کارشناسان مرتضی قاضی و صادق وفایی عصر روز دو شنبه -26 اردیبهشت ماه- درمحل غرفه مجمع ناشران انقلاب اسلامی در نمایشگاه کتاب برگزار شد.
در ابتدای این نشست مرتضی قاضی، مجری و کارشناس این برنامه با اشاره به اینکه کتاب «کوهستان آتش» کتاب پنجم مرتبط با کارنامه لشکر 27 محمد رسول الله (ص) است، گفت: اولین کتاب این مجموعه «همپای صاعقه» است و موفقیت‌های این کتاب‌ها آن را تبدیل به جریانی که کرده که آخرینش کوهستان آتش است. کتاب‌های مذکور به شکل مشترک بین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و انتشارات 27 بعثت منتشر شده‌اند.
شروع نگارش در منزل نادر طالب زاده
در ادامه گلعلی بابایی، نویسنده کتاب «کوهستان آتش» با یادی از مرحوم نادر طالب زاده گفت: شروع این پروژه در منزل ایشان بود. جا دارد از شهید همدانی هم یادی کنیم که در این پروژه نقش داشتند. از همین مجموعه به زودی کتاب «زمینه‌های مسطح» منتشر می‌شود که هم اکنون در مرحله صفحه‌آرایی است. امیدواریم کارنامه‌های عملیاتی تا پایان دوران دفاع مقدس هم منتشر شوند.
بابایی اظهار کرد: این پروژه در سال 1376 کلید خورد و چون نمونه مشابهی نداشت کارها به صورت بداهه (بدون الگوی قبلی) به رشته تحریر درآمدند. سبک و نگارش کتاب هم مخاطب پسند است و متکی به اسناد و مدارک دوران دفاع مقدس است.
چرا جنگ نباید بعد خرمشهر تمام می‌شد
در بخش دیگری از این نشست صادق وفایی، خبرنگار حوزه کتاب و کارشناس حوزه آثار فرهنگ مقاومت با ادای احترام به مرحوم آیت الله فاطمی نیا، درگذشت وی را تسلیت گفت و اظهار کرد: اهمیت دارد که مسایل دوران دفاع مقدس به شکل ساده بیان و تبیین شوند. اینکه چرا جنگ بعد از فتح خرمشهر تمام نشد نیاز به توضیح دارد. این روزها تبلیغات دشمن زیاد شده است و حتی در اطرافیان‌مان هم می‌بینیم افرادی دچار شبهه هستند.
وی افزود: بعد از فتح خرمشهر هنوز هزاران کیلومتر مربع از خاک ایران در اختیار عراق بود و اگر جنگ تمام می‌شد و درباره آتش بس مذاکره صورت می‌گرفت در نهایت فقط خاک خودمان آزاد می‌شد و غرامتی پرداخت نمی‌شد یا اینکه امتیازی به ایران داده نمی‌شد. در زمینه رسانه و تبیین مسایل ضعف داریم و حتی مسوولان امروز نمی‌توانند درباره تصمیمات‌شان به درستی تبیین کنند.
وی افزود: بعد از عملیات والفجر 1 ملاحظه میکنیم که صدام حسین ژست صلح طلبی گرفت. حتی تصمیم گرفت کنفرانس خلق‌های عرب را برپا کند. فایده کتاب حاضر در این است که متوجه می‌شویم چرا صدام چنین تغییر رویه‌ای را در عمل نشان داد.
فرماندهان سپاهی که به جنگ ضربه می‌زدند!
وفایی در بخش دیگری گفت: در این کتاب درباره برخی شخصیت‌های خناس در سپاه پاسداران تهران صحبت می‌شود. افرادی مانند اکبر گنجی که امروز هم می‌بینیم –در شبکه‌های خارجی- سم پراکنی می‌کند. فایده اصلی این کتاب برملا کردن حقیقت است.
وی با اشاره به اینکه مدیریت شورایی در سپاه حاکم بود و اینکه همه جنگ اخلاص، شهادت و از خود گذشتگی نبود ادامه داد: اکبر گنجی با شهید محمد همت درگیری داشت. در مورد شهید متوسلیان هم موضوعاتی مطرح می‌شد. اینکه کتاب دارای توضیح، توجیه و تبیین است یکی از نقاط قوت اثر محسوب می‌شود.
این کارشناس حوزه آثار فرهنگ مقاومت با اشاره به اهمیت به رسمیت شناختن –شعور- مخاطب گفت: حق مخاطبان است که درباره اتفاقات گذشته بدانند. در این کتاب دعوای بین شهید همت و گنجی را ملاحظه میکنیم. سختی‌های جنگ را احساس میکنیم. زجرهایی که همت کشید را متوجه می‌شویم. کتاب کم و کاستی‌های آن زمان را به خوبی بیان می‌کند.
وی افزود: ما در این کتاب می‌بینیم که شهید همت در بعضی مواقع جوش می‌آورد و حرفهای تندی می‌زند.
مصلحت اندیشی آفت تولید کتاب
وفایی ادامه داد: ممکن است در بعضی مواقع مصلحت اندیشی‌هایی وجود داشته باشد و بگویند حرفی را نزنیم. مانند اینکه این دغدغه مطرح شود که بیان بعضی موضوعات به شبکه‌های فارسی زبان خارجی مانند «من و تو» و «بی بی سی فارسی» می‌کشد. اما باید دانست «النجاه فی الصدق» پس بیاییم درباره مسایل راستش را بگوییم. اگر ما راستش را نگوییم آنها کاملا ما را رصد می‌کنند و بعدا مجبور می‌شویم که راستش را بگوییم!
وی محافظه‌کاری و مصلحت اندیشی در بعضی فصل‌های کتاب را یکی از ضعف‌های کتاب عنوان کرد با این حال توصیف کتاب از شخصیت شهید همت را قابل توجه و تایید دانست و افزود: این شخصیت ظرفیت بالایی دارد و در کتاب کوهستان آتش حق شهید همت به خوبی ادا شده است.
وی گفت: اگر بخواهم برای این شخصیت یک کلید واژه تعریف کنم این عبارت خواهد بود «شهید همت؛ هشتگ وظیفه». این شخصیت از سمت فرماندهان رده بالای سپاه اذیت‌هایی می‌شد در عین حال حرف امام خمینی (ره) را یک تکلیف و وظیفه می‌دانست. اطاعت او از مافوق بیشتر از ارتش بود.
وفایی تاکید کرد: شخصیت‌هایی مانند شهید همت، متوسلیان، قاسم سلیمانی و افرادی مانند خلبان‌های دوران دفاع مقدس که از جان گذشتگی کردند به واقع شخصیتی ملی و ایرانی هستند و متعلق به یک طیف سیاسی مانند حزب الهی‌ها و غیر حزب الهی‌ها نیستند. در مورد این شخصیت‌ها باید مراقبت صورت بگیرد که از سوی افراد سلطنت طلب مصادره نشوند.
ویژگی مهم کتاب کوهستان آتش
در بخش دیگری از این مراسم بابایی با بیان اینکه لشکر 27 محمد رسول الله (ص) در دوران دفاع مقدس شهید زیاد داشته و امکان چاپ زندگی همه این شهدا وجود نداشت و محدودیت‌های زمانی هم داشتیم تاکید کرد: برای همین تصمیم گرفتیم آثاری را با محور تیپ تهیه کنیم. در این نوع آثار در هر مرحله افراد نقششان را ایفا می‌کنند. شهید همدانی، وزوایی و متوسلیان و همدانی در کتاب «کوهستان آتش» هرکدام نقششان را ایفا می‌کنند.
وی با اشاره به اهمیت مستند بودن آثاری مانند «کوهستان آتش» و «همپای صاعقه» گفت: در دیداری که با رهبر انقلاب درباره کتاب همپای صاعقه داشتیم ایشان گفتند که از چنین کتابی می‌توان آثار بسیار دیگر مستند و رمان تهیه کرد.
بابایی همچنین اظهار کرد: در کتاب «کوهستان آتش» گفت‌وگوهای بین فرماندهان با افراد پایین دست و همچنین صحبت‌های آنها با فرماندهان بالادست که حالت بازجویی داشته نیز آمده است. ویژگی اینگونه کتاب‌ها به این شکل است که ماهیت مستند نگاری دارد و در آن از اسناد متنی، تصویری، صوتی و... استفاده شده است. خوانندگان با مطالعه این کتاب‌ها احساس می‌کنند که در آن جلسات حضور دارند.
بابایی ضمن قرائت بخش‌هایی از کتاب گفت: با مطالعه این کتاب در می‌یابیم در گفت‌وگوهای بین فرماندهان عقلانیت حاکم بوده است.
چرا کوهستان آتش انقدر سه نقطه دارد؟!
وی در پاسخ به سوال یکی از حضار مبنی بر اینکه چرا در بخش‌های مختلف کتاب پاراگراف‌ها کامل نیستند و ابتدا و انتهای متن از علامت سه نقطه (...) استفاده شده است و متن کامل نیامده درحالی که موضوعات ماهیت امنیتی هم نداشته است گفت: البته در کتاب چنین ویژگی زیاد نیست. باید دانست این کتاب از نوارهای کاست مربوط به سال‌های بین 61 تا 68 استفاده شده است. بعضی از این کاست‌ها طی سال‌ها در شرایط نامناسبی نگهداری شده و کیفیت صدای آن نامناسب است و بخش‌هایی از کتاب به دلیل نامفهوم بودن کیفیت ضبط پیاده نشده‌اند.
نویسنده کتاب «کوهستان آتش» گفت: در بعضی بخش‌های کتاب حرفهای زشتی بین اشخاص رد و بدل شده است که این بخش‌ها هم قابلیت پیاده کردن و چاپ در یک اثر مکتوب را نداشته‌اند.
در ابتدای این نشست مرتضی قاضی، مجری و کارشناس این برنامه با اشاره به اینکه کتاب «کوهستان آتش» کتاب پنجم مرتبط با کارنامه لشکر 27 محمد رسول الله (ص) است، گفت: اولین کتاب این مجموعه «همپای صاعقه» است و موفقیت‌های این کتاب‌ها آن را تبدیل به جریانی که کرده که آخرینش کوهستان آتش است. کتاب‌های مذکور به شکل مشترک بین مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و انتشارات 27 بعثت منتشر شده‌اند.
شروع نگارش در منزل نادر طالب زاده
در ادامه گلعلی بابایی، نویسنده کتاب «کوهستان آتش» با یادی از مرحوم نادر طالب زاده گفت: شروع این پروژه در منزل ایشان بود. جا دارد از شهید همدانی هم یادی کنیم که در این پروژه نقش داشتند. از همین مجموعه به زودی کتاب «زمینه‌های مسطح» منتشر می‌شود که هم اکنون در مرحله صفحه‌آرایی است. امیدواریم کارنامه‌های عملیاتی تا پایان دوران دفاع مقدس هم منتشر شوند.
بابایی اظهار کرد: این پروژه در سال 1376 کلید خورد و چون نمونه مشابهی نداشت کارها به صورت بداهه (بدون الگوی قبلی) به رشته تحریر درآمدند. سبک و نگارش کتاب هم مخاطب پسند است و متکی به اسناد و مدارک دوران دفاع مقدس است.
چرا جنگ نباید بعد خرمشهر تمام می‌شد
در بخش دیگری از این نشست صادق وفایی، خبرنگار حوزه کتاب و کارشناس حوزه آثار فرهنگ مقاومت با ادای احترام به مرحوم آیت الله فاطمی نیا، درگذشت وی را تسلیت گفت و اظهار کرد: اهمیت دارد که مسایل دوران دفاع مقدس به شکل ساده بیان و تبیین شوند. اینکه چرا جنگ بعد از فتح خرمشهر تمام نشد نیاز به توضیح دارد. این روزها تبلیغات دشمن زیاد شده است و حتی در اطرافیان‌مان هم می‌بینیم افرادی دچار شبهه هستند.
وی افزود: بعد از فتح خرمشهر هنوز هزاران کیلومتر مربع از خاک ایران در اختیار عراق بود و اگر جنگ تمام می‌شد و درباره آتش بس مذاکره صورت می‌گرفت در نهایت فقط خاک خودمان آزاد می‌شد و غرامتی پرداخت نمی‌شد یا اینکه امتیازی به ایران داده نمی‌شد. در زمینه رسانه و تبیین مسایل ضعف داریم و حتی مسوولان امروز نمی‌توانند درباره تصمیمات‌شان به درستی تبیین کنند.
وی افزود: بعد از عملیات والفجر 1 ملاحظه میکنیم که صدام حسین ژست صلح طلبی گرفت. حتی تصمیم گرفت کنفرانس خلق‌های عرب را برپا کند. فایده کتاب حاضر در این است که متوجه می‌شویم چرا صدام چنین تغییر رویه‌ای را در عمل نشان داد.
فرماندهان سپاهی که به جنگ ضربه می‌زدند!
وفایی در بخش دیگری گفت: در این کتاب درباره برخی شخصیت‌های خناس در سپاه پاسداران تهران صحبت می‌شود. افرادی مانند اکبر گنجی که امروز هم می‌بینیم –در شبکه‌های خارجی- سم پراکنی می‌کند. فایده اصلی این کتاب برملا کردن حقیقت است.
وی با اشاره به اینکه مدیریت شورایی در سپاه حاکم بود و اینکه همه جنگ اخلاص، شهادت و از خود گذشتگی نبود ادامه داد: اکبر گنجی با شهید محمد همت درگیری داشت. در مورد شهید متوسلیان هم موضوعاتی مطرح می‌شد. اینکه کتاب دارای توضیح، توجیه و تبیین است یکی از نقاط قوت اثر محسوب می‌شود.
این کارشناس حوزه آثار فرهنگ مقاومت با اشاره به اهمیت به رسمیت شناختن –شعور- مخاطب گفت: حق مخاطبان است که درباره اتفاقات گذشته بدانند. در این کتاب دعوای بین شهید همت و گنجی را ملاحظه میکنیم. سختی‌های جنگ را احساس میکنیم. زجرهایی که همت کشید را متوجه می‌شویم. کتاب کم و کاستی‌های آن زمان را به خوبی بیان می‌کند.
وی افزود: ما در این کتاب می‌بینیم که شهید همت در بعضی مواقع جوش می‌آورد و حرفهای تندی می‌زند.
مصلحت اندیشی آفت تولید کتاب
وفایی ادامه داد: ممکن است در بعضی مواقع مصلحت اندیشی‌هایی وجود داشته باشد و بگویند حرفی را نزنیم. مانند اینکه این دغدغه مطرح شود که بیان بعضی موضوعات به شبکه‌های فارسی زبان خارجی مانند «من و تو» و «بی بی سی فارسی» می‌کشد. اما باید دانست «النجاه فی الصدق» پس بیاییم درباره مسایل راستش را بگوییم. اگر ما راستش را نگوییم آنها کاملا ما را رصد می‌کنند و بعدا مجبور می‌شویم که راستش را بگوییم!
وی محافظه‌کاری و مصلحت اندیشی در بعضی فصل‌های کتاب را یکی از ضعف‌های کتاب عنوان کرد با این حال توصیف کتاب از شخصیت شهید همت را قابل توجه و تایید دانست و افزود: این شخصیت ظرفیت بالایی دارد و در کتاب کوهستان آتش حق شهید همت به خوبی ادا شده است.
وی گفت: اگر بخواهم برای این شخصیت یک کلید واژه تعریف کنم این عبارت خواهد بود «شهید همت؛ هشتگ وظیفه». این شخصیت از سمت فرماندهان رده بالای سپاه اذیت‌هایی می‌شد در عین حال حرف امام خمینی (ره) را یک تکلیف و وظیفه می‌دانست. اطاعت او از مافوق بیشتر از ارتش بود.
وفایی تاکید کرد: شخصیت‌هایی مانند شهید همت، متوسلیان، قاسم سلیمانی و افرادی مانند خلبان‌های دوران دفاع مقدس که از جان گذشتگی کردند به واقع شخصیتی ملی و ایرانی هستند و متعلق به یک طیف سیاسی مانند حزب الهی‌ها و غیر حزب الهی‌ها نیستند. در مورد این شخصیت‌ها باید مراقبت صورت بگیرد که از سوی افراد سلطنت طلب مصادره نشوند.
ویژگی مهم کتاب کوهستان آتش
در بخش دیگری از این مراسم بابایی با بیان اینکه لشکر 27 محمد رسول الله (ص) در دوران دفاع مقدس شهید زیاد داشته و امکان چاپ زندگی همه این شهدا وجود نداشت و محدودیت‌های زمانی هم داشتیم تاکید کرد: برای همین تصمیم گرفتیم آثاری را با محور تیپ تهیه کنیم. در این نوع آثار در هر مرحله افراد نقششان را ایفا می‌کنند. شهید همدانی، وزوایی و متوسلیان و همدانی در کتاب «کوهستان آتش» هرکدام نقششان را ایفا می‌کنند.
وی با اشاره به اهمیت مستند بودن آثاری مانند «کوهستان آتش» و «همپای صاعقه» گفت: در دیداری که با رهبر انقلاب درباره کتاب همپای صاعقه داشتیم ایشان گفتند که از چنین کتابی می‌توان آثار بسیار دیگر مستند و رمان تهیه کرد.
بابایی همچنین اظهار کرد: در کتاب «کوهستان آتش» گفت‌وگوهای بین فرماندهان با افراد پایین دست و همچنین صحبت‌های آنها با فرماندهان بالادست که حالت بازجویی داشته نیز آمده است. ویژگی اینگونه کتاب‌ها به این شکل است که ماهیت مستند نگاری دارد و در آن از اسناد متنی، تصویری، صوتی و... استفاده شده است. خوانندگان با مطالعه این کتاب‌ها احساس می‌کنند که در آن جلسات حضور دارند.
بابایی ضمن قرائت بخش‌هایی از کتاب گفت: با مطالعه این کتاب در می‌یابیم در گفت‌وگوهای بین فرماندهان عقلانیت حاکم بوده است.
چرا کوهستان آتش انقدر سه نقطه دارد؟!
وی در پاسخ به سوال یکی از حضار مبنی بر اینکه چرا در بخش‌های مختلف کتاب پاراگراف‌ها کامل نیستند و ابتدا و انتهای متن از علامت سه نقطه (...) استفاده شده است و متن کامل نیامده درحالی که موضوعات ماهیت امنیتی هم نداشته است گفت: البته در کتاب چنین ویژگی زیاد نیست. باید دانست این کتاب از نوارهای کاست مربوط به سال‌های بین 61 تا 68 استفاده شده است. بعضی از این کاست‌ها طی سال‌ها در شرایط نامناسبی نگهداری شده و کیفیت صدای آن نامناسب است و بخش‌هایی از کتاب به دلیل نامفهوم بودن کیفیت ضبط پیاده نشده‌اند.
نویسنده کتاب «کوهستان آتش» گفت: در بعضی بخش‌های کتاب حرفهای زشتی بین اشخاص رد و بدل شده است که این بخش‌ها هم قابلیت پیاده کردن و چاپ در یک اثر مکتوب را نداشته‌اند.
نظر شما