من یک معلم ساده دانشگاهم که به لطف خداوند و با همت همکاران و دانشجویان دکتری و با پشتکار شبانه‌روزی و بدون استراحت و تعطیلی حتی پنج‌شنبه و جمعه، هر ماه یا دو ماه یکبار یک کتاب تقدیم جامعه علمی ایران می‌کنم و بالاترین تعداد آمار کتاب در زمینه‌های جامعه‌شناسی، شهرسازی، جغرافیا، اقتصاد و علوم‌اجتماعی ظاهرا به نام من است و اگر در سایت کتابخانه ملی جست‌و‌جو بفرمایید در حدود 70 کتاب به نام من ثبت شده است که با همکاری سایرین تالیف یا ترجمه کرده‌ام. در این زمینه خدمتگزار کوچکی هستم. بنابراین تازه‌های کتاب برای من هیچگاه تازه نیست. آنچه‌بازگو شد بخشی از سخنان دکتر حسین حاتمی‌نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه تهران در رشته جغرافیا، گرایش برنامه‌ریزی شهری در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) است.
وی درباره تالیفات خود برای عرضه در سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: آخرین کاری که در دست تالیف دارم و به امید خدا تا سه ماه آینده به چاپ سپرده خواهد شد، «ناحیه بهبود کسب و کار یا BID» است که یک بحث خیلی خوب در مناطق فرسوده و مناطق قابل بازآفرینی شهری است. آخرین کتابی هم که از من چاپ شده؛ کتاب «تاب‌آوری شهری» بوده است. قبل از آن کتاب «بیوفیلیک» یا شهر طبیعت‌محور یا شهر طبیعت دوست را تقدیم جامعه علمی کردیم. این کتاب به این مبحث می‌پردازد که چگونه فضای سبز را درون شهرها طوری طراحی کنیم که ارتباط انسان با طبیعت قطع نشود.
حاتمی‌نژاد در ادامه به منظور پیشنهاد خرید کتاب به علاقه‌مندان دانش جغرافیا بیان کرد: در زمینه جغرافیا همه همکاران بهتر از من کار کرده‌اند، دکتر پوراحمد، دکتر زیاری از دانشگاه تهران، دکتر زنگنه، دکتر رجایی، دکتر منصوریان و دکتر حسینی همگی همکار بنده هستند و ما به لحاظ علمی به دانشگاه خاصی وابسته نیستیم. دکتر مشکینی از دانشگاه تربیت مدرس صاحب چندین کتاب ارزشمند هستند، آقای دکتر سلیمانی، دکتر زنگانه هستند و سایر دوستان در دانشگاه تربیت معلم سابق که خوارزمی جدید است یا در دانشگاه شهید بهشتی سرکار خانم دکتر توکلی‌نیا هستند. آقای دکتر صرافی و دکتر رهنما در دانشگاه فردوسی مشهد هستند که بسیار متکثرالتالیف هستند.
وی افزود: کتاب‌هایی که طی 4 یا 5 سال اخیر به چاپ رسیده است اگر دانشجویان جغرافیا بخوانند خوب است و به روز خواهند شد. به‌ویژه وقتی در دوره دکتری شرکت می‌کنند در بخش مصاحبه سوالی که می‌پرسیم این است که آخرین کتابی که خواندید، کدام است و برای چه کسانی است، کجا چاپ شده است. می‌خواهیم بدانیم که آیا فرد خبر دارد که این کتاب‌های بیوفیلیک الان مورد اقبال است، آیا خبر دارد که شهر خلاق، شهر شاد، شهر پایدار، شهردوستدار کودک، شهر دوستدار سالمند و شهر دوستدار توان‌یاب به تازگی به چاپ رسیده است. کتابی دو سال پیش چاپ شد به نام «طب سوزنی شهری» که خانم شمشادی یکی از همکاران بنده که در گذشته دانشجوی ما بود به چاپ رسانده است، اگر دانشجویی این کتاب را دید، باید بخرد و استفاده کند.
وی افزود: نمایشگاه فرصت بسیار بزرگ و ارزشمندی است که می‌توانند همه دور هم جمع شوند و از این فرصت فرهنگی استفاده کنند. دولت هم حتما بن‌های تخفیفی را به اساتید، دانشجویان و طلبه‌ها اختصاص می‌دهد که همگی باید از این فضا و زمان و مکان به خوبی استفاده بکنند. بنابراین علاقه‌مندان مراجعه کنند و هر یک از کتاب‌های این اندیشمندان را که مورد پسندشان است، انتخاب و مطالعه کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه جغرافیا محدود به نام یک کوه، رود و مختصات جغرافیایی نیست و ابعاد بسیار وسیعی دارد، گفت: به قول معروف یک جهان‌بینی است که از مسایل طبیعی تا مسایل اجتماعی و اقتصادی را در برمی‌گیرد. تخصص من این است که بر روی سکونتگاه غیر رسمی و عدالت اجتماعی کار می‌کنم و کتاب‌هایی را در این زمینه به چاپ رسانده‌ام. سال 1357در رژیم گذشته من کتاب «زاغه‌نشینی در مشهد» را داشتم. سال گذشته کتاب «کوره‌نشینی در تهران» را به چاپ رساندم. چند ماه گذشته هم کتاب «بدمسکنی در تهران» را با کمک همکاران منتشر کردم. اینها منبعی برای دکتری نیست، اما می‌تواند کمک درسی باشد برای کنکورهای ارشد و دکتری. که بدانیم آیا فرد اسم این کتاب‌ها را شنیده است یا خیر.
حاتمی‌نژاد بیان کرد: من سال 52 و 53 دانشجو بودم. قیمت کتاب در آن زمان 8 ریال، 10 ریال و 12 ریال بود. اساتید توصیه می‌کردند که مقابل دانشگاه تهران به کتابفروشی‌ها مراجعه کنید، ببینید چه کتاب تازه‌ای منتشر شده است. هفته بعد بروید ببینید چه تغییری کرده است، حداقل عنوان کتاب‌ها را بخوانید و در جریان چاپ جدید کتاب‌هایی که مربوط به رشته شما هست، باشید. هر چند پولی برای خرید نداشته باشید.
وی با اشاره به حضور ناشران تخصصی رشته جغرافیا در دانشگاه تهران گفت: چند موسسه بسیار مهم داریم، یکی موسسه سحاب است که قدیمی‌ترین موسسه کارتوگرافی(نقشه‌کشی) و جغرافیایی کشور است، خدا رحمت کند بزرگان این موسسه را که الان به دست جوان‌ترها سپرده شده است و همچنان فعال است. من دیدن این موسسه را به دانشجویان توصیه می‌کنم. موسسه دیگری داریم به نام گیتاشناسی که نقشه و اطلس و کتاب‌های جغرافیایی چاپ می‌کند، همین‌طور که بچه‌های زبان انگلیسی در جیب خود یک دیکشنری دارند، به عنوان یک جغرافی‌خوان پیشنهاد می‌کنم که همه ما در خانه‌هایمان باید اطلس جغرافیایی داشته باشیم. اطلس جغرافیایی اطلاعات مکانی را در قالب نقشه‌های موضوعی و موضعی معرفی می‌کند که اینها را می‌توانیم از نمایشگاه تهیه کنیم. بسیاری از موسسات دیگر هستند که من بیشتر انتشارات دانشگاهی را عنوان می‌کنم. دانشگاه تهران بالاترین تعداد را دارد.
وی افزود: من و دکتر پوراحمد و دکتر زیاری حداقل ما سه نفر از گروه جغرافیای دانشگاه تهران بالای 200 کتاب با همکاری دیگران و با پیگیری شبانه‌روزی تقدیم جامعه علمی کرده‌ایم. دانشجو می‌تواند با مراجعه به نمایشگاه و با نام ما و افرادی مطابق با ما کتاب‌ها را تهیه کند. انتشارات دانشگاه تهران، دانشگاه خوارزمی، شهید بهشتی و حتی دانشگاه‌های مشهد، اهواز و شیراز را تهیه کند زیرا کتاب دانشگاهی هیات ممیزی و هیات داوران دارد. یک انتشارات عمومی هم داریم مثل آستان قدس رضوی که در یک برهه‌ای از زمان تعدادی کتاب در زمینه جغرافیا چاپ کرد. در دهه 70 من هم یک کتاب را با همکاری این انتشارات به چاپ رساندم. مرکز نشر دانشگاهی هست. انتشارات پرهام، انتشارات آذرخش و انتشارات ویان هم هست که 10 کتاب من را به چاپ رسانده، تازه تاسیس است و امیدواریم در نمایشگاه شرکت کند. انتشارات پاپلی در حدود 15 کتاب من را به چاپ رسانده است. دوستان می‌توانند بر اساس اسم، اسم اساتید و عناوین، کتاب‌ها را تهیه کنند.
این جغرافیدان و مدرس دانشگاه در ادامه بیان کرد: انتشاراتی مثل پیام که من در حدود 40 سال با این انتشارات آشنا بودم و بسیار آدم‌های فرهیخته و زحمتکشی بودند، به دلیل مشکلات کاغذ و چاپ انتشارات را جمع کردند که جای تاسف دارد. دانشجویان راغب هستند 150 هزار تومان بدهند و یک پیتزا بخورند ولی 70 هزار ندهند تا کتابی بخرند و برای خودشان و فرزندانشان به یادگار بماند، همین‌طور که ما کتاب‌های قدیم را حفظ کردیم.
حاتمی‌نژاد ابراز امیدواری کرد: امیدوارم صدا و سیما به همراه خبرگزاری‌ها که نور چشم جامعه مدنی هستید، فرهنگ کتابخوانی را در جامعه راه بیندازید و حتی تشکل‌هایی ایجاد کنید که کتاب را به امانت بدهند. همین‌طور که من به یاد زمانِ نداری خودم با افتخار کتاب را به دانشجو امانت می‌دهم. تلفنشان را یادداشت می‌کنم و تماس می‌گیرم و می‌گویم دو هفته دست شماست، بعد از آن بیاورید و به آقا یا خانم دیگری برسانید. از این طریق می‌توانیم فرهنگ کتابخوانی را گسترش بدهیم اما واقعیت این است که بخشی برمی‌گردد به دولت ما. دولت باید بفهمد که سرمایه‌گذاری فرهنگی یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است. اگر بتواند بخشی از درآمد بیکران نفت و منابع دیگر کشور را به فرهنگ و علم و دانش اختصاص بدهد، برداشتش را در آینده به نفع کل جامعه فرهیخته داشته باشد. برای اینکه خروجی ما به سمت کشورهای خارجی خیلی زیاد است و این زه‌کشی که بهترین مغزها را از کشور خارج می‌کند، باید بتوانیم با درایت بیشتر تولید داشته باشیم، تا فرهیختگانی را داشته باشیم که در خدمت جمهوری اسلامی و مردم شریف ایران خدمتگزار و فرهیخته باشند و کار علمی انجام بدهند.
وی درباره تالیفات خود برای عرضه در سی و سومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران گفت: آخرین کاری که در دست تالیف دارم و به امید خدا تا سه ماه آینده به چاپ سپرده خواهد شد، «ناحیه بهبود کسب و کار یا BID» است که یک بحث خیلی خوب در مناطق فرسوده و مناطق قابل بازآفرینی شهری است. آخرین کتابی هم که از من چاپ شده؛ کتاب «تاب‌آوری شهری» بوده است. قبل از آن کتاب «بیوفیلیک» یا شهر طبیعت‌محور یا شهر طبیعت دوست را تقدیم جامعه علمی کردیم. این کتاب به این مبحث می‌پردازد که چگونه فضای سبز را درون شهرها طوری طراحی کنیم که ارتباط انسان با طبیعت قطع نشود.
حاتمی‌نژاد در ادامه به منظور پیشنهاد خرید کتاب به علاقه‌مندان دانش جغرافیا بیان کرد: در زمینه جغرافیا همه همکاران بهتر از من کار کرده‌اند، دکتر پوراحمد، دکتر زیاری از دانشگاه تهران، دکتر زنگنه، دکتر رجایی، دکتر منصوریان و دکتر حسینی همگی همکار بنده هستند و ما به لحاظ علمی به دانشگاه خاصی وابسته نیستیم. دکتر مشکینی از دانشگاه تربیت مدرس صاحب چندین کتاب ارزشمند هستند، آقای دکتر سلیمانی، دکتر زنگانه هستند و سایر دوستان در دانشگاه تربیت معلم سابق که خوارزمی جدید است یا در دانشگاه شهید بهشتی سرکار خانم دکتر توکلی‌نیا هستند. آقای دکتر صرافی و دکتر رهنما در دانشگاه فردوسی مشهد هستند که بسیار متکثرالتالیف هستند.
وی افزود: کتاب‌هایی که طی 4 یا 5 سال اخیر به چاپ رسیده است اگر دانشجویان جغرافیا بخوانند خوب است و به روز خواهند شد. به‌ویژه وقتی در دوره دکتری شرکت می‌کنند در بخش مصاحبه سوالی که می‌پرسیم این است که آخرین کتابی که خواندید، کدام است و برای چه کسانی است، کجا چاپ شده است. می‌خواهیم بدانیم که آیا فرد خبر دارد که این کتاب‌های بیوفیلیک الان مورد اقبال است، آیا خبر دارد که شهر خلاق، شهر شاد، شهر پایدار، شهردوستدار کودک، شهر دوستدار سالمند و شهر دوستدار توان‌یاب به تازگی به چاپ رسیده است. کتابی دو سال پیش چاپ شد به نام «طب سوزنی شهری» که خانم شمشادی یکی از همکاران بنده که در گذشته دانشجوی ما بود به چاپ رسانده است، اگر دانشجویی این کتاب را دید، باید بخرد و استفاده کند.
وی افزود: نمایشگاه فرصت بسیار بزرگ و ارزشمندی است که می‌توانند همه دور هم جمع شوند و از این فرصت فرهنگی استفاده کنند. دولت هم حتما بن‌های تخفیفی را به اساتید، دانشجویان و طلبه‌ها اختصاص می‌دهد که همگی باید از این فضا و زمان و مکان به خوبی استفاده بکنند. بنابراین علاقه‌مندان مراجعه کنند و هر یک از کتاب‌های این اندیشمندان را که مورد پسندشان است، انتخاب و مطالعه کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران در ادامه با بیان اینکه جغرافیا محدود به نام یک کوه، رود و مختصات جغرافیایی نیست و ابعاد بسیار وسیعی دارد، گفت: به قول معروف یک جهان‌بینی است که از مسایل طبیعی تا مسایل اجتماعی و اقتصادی را در برمی‌گیرد. تخصص من این است که بر روی سکونتگاه غیر رسمی و عدالت اجتماعی کار می‌کنم و کتاب‌هایی را در این زمینه به چاپ رسانده‌ام. سال 1357در رژیم گذشته من کتاب «زاغه‌نشینی در مشهد» را داشتم. سال گذشته کتاب «کوره‌نشینی در تهران» را به چاپ رساندم. چند ماه گذشته هم کتاب «بدمسکنی در تهران» را با کمک همکاران منتشر کردم. اینها منبعی برای دکتری نیست، اما می‌تواند کمک درسی باشد برای کنکورهای ارشد و دکتری. که بدانیم آیا فرد اسم این کتاب‌ها را شنیده است یا خیر.
حاتمی‌نژاد بیان کرد: من سال 52 و 53 دانشجو بودم. قیمت کتاب در آن زمان 8 ریال، 10 ریال و 12 ریال بود. اساتید توصیه می‌کردند که مقابل دانشگاه تهران به کتابفروشی‌ها مراجعه کنید، ببینید چه کتاب تازه‌ای منتشر شده است. هفته بعد بروید ببینید چه تغییری کرده است، حداقل عنوان کتاب‌ها را بخوانید و در جریان چاپ جدید کتاب‌هایی که مربوط به رشته شما هست، باشید. هر چند پولی برای خرید نداشته باشید.
وی با اشاره به حضور ناشران تخصصی رشته جغرافیا در دانشگاه تهران گفت: چند موسسه بسیار مهم داریم، یکی موسسه سحاب است که قدیمی‌ترین موسسه کارتوگرافی(نقشه‌کشی) و جغرافیایی کشور است، خدا رحمت کند بزرگان این موسسه را که الان به دست جوان‌ترها سپرده شده است و همچنان فعال است. من دیدن این موسسه را به دانشجویان توصیه می‌کنم. موسسه دیگری داریم به نام گیتاشناسی که نقشه و اطلس و کتاب‌های جغرافیایی چاپ می‌کند، همین‌طور که بچه‌های زبان انگلیسی در جیب خود یک دیکشنری دارند، به عنوان یک جغرافی‌خوان پیشنهاد می‌کنم که همه ما در خانه‌هایمان باید اطلس جغرافیایی داشته باشیم. اطلس جغرافیایی اطلاعات مکانی را در قالب نقشه‌های موضوعی و موضعی معرفی می‌کند که اینها را می‌توانیم از نمایشگاه تهیه کنیم. بسیاری از موسسات دیگر هستند که من بیشتر انتشارات دانشگاهی را عنوان می‌کنم. دانشگاه تهران بالاترین تعداد را دارد.
وی افزود: من و دکتر پوراحمد و دکتر زیاری حداقل ما سه نفر از گروه جغرافیای دانشگاه تهران بالای 200 کتاب با همکاری دیگران و با پیگیری شبانه‌روزی تقدیم جامعه علمی کرده‌ایم. دانشجو می‌تواند با مراجعه به نمایشگاه و با نام ما و افرادی مطابق با ما کتاب‌ها را تهیه کند. انتشارات دانشگاه تهران، دانشگاه خوارزمی، شهید بهشتی و حتی دانشگاه‌های مشهد، اهواز و شیراز را تهیه کند زیرا کتاب دانشگاهی هیات ممیزی و هیات داوران دارد. یک انتشارات عمومی هم داریم مثل آستان قدس رضوی که در یک برهه‌ای از زمان تعدادی کتاب در زمینه جغرافیا چاپ کرد. در دهه 70 من هم یک کتاب را با همکاری این انتشارات به چاپ رساندم. مرکز نشر دانشگاهی هست. انتشارات پرهام، انتشارات آذرخش و انتشارات ویان هم هست که 10 کتاب من را به چاپ رسانده، تازه تاسیس است و امیدواریم در نمایشگاه شرکت کند. انتشارات پاپلی در حدود 15 کتاب من را به چاپ رسانده است. دوستان می‌توانند بر اساس اسم، اسم اساتید و عناوین، کتاب‌ها را تهیه کنند.
این جغرافیدان و مدرس دانشگاه در ادامه بیان کرد: انتشاراتی مثل پیام که من در حدود 40 سال با این انتشارات آشنا بودم و بسیار آدم‌های فرهیخته و زحمتکشی بودند، به دلیل مشکلات کاغذ و چاپ انتشارات را جمع کردند که جای تاسف دارد. دانشجویان راغب هستند 150 هزار تومان بدهند و یک پیتزا بخورند ولی 70 هزار ندهند تا کتابی بخرند و برای خودشان و فرزندانشان به یادگار بماند، همین‌طور که ما کتاب‌های قدیم را حفظ کردیم.
حاتمی‌نژاد ابراز امیدواری کرد: امیدوارم صدا و سیما به همراه خبرگزاری‌ها که نور چشم جامعه مدنی هستید، فرهنگ کتابخوانی را در جامعه راه بیندازید و حتی تشکل‌هایی ایجاد کنید که کتاب را به امانت بدهند. همین‌طور که من به یاد زمانِ نداری خودم با افتخار کتاب را به دانشجو امانت می‌دهم. تلفنشان را یادداشت می‌کنم و تماس می‌گیرم و می‌گویم دو هفته دست شماست، بعد از آن بیاورید و به آقا یا خانم دیگری برسانید. از این طریق می‌توانیم فرهنگ کتابخوانی را گسترش بدهیم اما واقعیت این است که بخشی برمی‌گردد به دولت ما. دولت باید بفهمد که سرمایه‌گذاری فرهنگی یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است. اگر بتواند بخشی از درآمد بیکران نفت و منابع دیگر کشور را به فرهنگ و علم و دانش اختصاص بدهد، برداشتش را در آینده به نفع کل جامعه فرهیخته داشته باشد. برای اینکه خروجی ما به سمت کشورهای خارجی خیلی زیاد است و این زه‌کشی که بهترین مغزها را از کشور خارج می‌کند، باید بتوانیم با درایت بیشتر تولید داشته باشیم، تا فرهیختگانی را داشته باشیم که در خدمت جمهوری اسلامی و مردم شریف ایران خدمتگزار و فرهیخته باشند و کار علمی انجام بدهند.
نظر شما