به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در لرستان، در سال‌های اخیر شاهد چاپ و نشر واژگان لُری و لکی از سوی پژوهشگران لرستانی هستیم، لرستان گستره جغرافیایی وسیعی دارد که در این حوزه، زبان‌ها و لهجه‌های گوناگونی وجود دارد که هنوز ناشناخته‌اند و برای پژوهشگران و زبان‌شناسان جای کار دارد.
علی‌مردان عسکری‌عالم از محققان و نویسندگان لرستانی و به تعبیری دانشی‌مردی است که به هویت‌شناسی فرهنگ قوم لر بها داد. وی در سال 1328 خورشیدی در روستای عالم‌آباد الشتر به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی تا پایان ششم ابتدایی را در دبستان همت اکبرآباد گذراند و بعد از آن به علت نداشتن امکانات کافی و دوری از مرکز شهرستان، نتوانست ادامه تحصیل دهد و ناچار همراه خانواده به اُمور روزمره کشاورزی پرداخت.
علاقه‌ی عسکری‌عالم به کتاب و کتابخوانی، موجب شد در کنار کار و تلاش، همواره به خواندن و یاد گرفتن دانش کتابی بپردازد. او با شور و شوق فراوان کتاب‌های مورد علاقه خود را تهیه می‌کرد و می‌خواند. به گونه‌ای که در خانه روستایی عسکری‌عالم، آثار ادبی و فرهنگی شعرا و نویسندگانی چون: فردوسی، تاریخ ایران باستان، سعدی، حافظ، ویکتور هوگو، الکساندر دوما و صادق هدایت، اسکندرنامه، فلک‌ناز و خورشید‌آفرین، کتاب‌هایی همچون فرهاد و شیرین، لیلی و مجنون، مجلات ادبی گوناگون یافت می‌شد.
راوی فروتن فولکلور لرستان، از همان دوران ابتدایی، همکاری خود را با برنامه فرهنگ مردم در رادیو آغاز کرد و به گردآوری مطالب درباره باورها، آیین‌ها، قصه‌ها و متل‌های عامیانه، رسم و رسوم و آداب مردم، برای آن رادیو پرداخت.
در سال 1362 همکاری خود را با مطبوعات مختلف به‌صورت داستان‌های کوتاه طنز، در مجلاتی مانند: هفته‌نامه کتاب، دنیای ورزش، خانواده، گل‌آقا، صدای ملت، بامداد لرستان، تبلور اندیشه، اقتصاد لرستان و … به چاپ رساند.
در سال 1390 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نویسنده برتر لرستان شناخته شد و در اسفندماه سال 1399 در مراسم عصر کتاب که از سوی معاونت فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان با همکاری موسسه خانه کتاب برگزار شد، به عنوان یکی از مفاخر فرهنگی لرستان از وی تجلیل به عمل آمد.
تا کنون 24 عنوان کتاب از آثار مرد سلسله و افسانه (علی‌مردان عسکری عالم) منتشر شده است. وی در حوزه فرهنگ مردم دو کتاب «فرهنگ واژگان لکی» و «فرهنگ واژگان لری» را گردآوری و منتشر کرده و همواره در این اندیشه بوده که بتواند در این حوزه کاری نو و تازه انجام دهد و سرانجام در تطبیق واژگان در لهجه‌های گوناگون لری و لکی در گستره‌ی لک و لر کتاب «فرهنگ تطبیقی واژگان لری و لکی» را گردآوری و تألیف کرد.
اگرچه فرهنگ واژگان لکی و فهلویات و زبانزدهای لکی خود مقوله‌ای جداست و تلفیق آن با دستور زبان لکی در یک جا نمی‌گنجد، مؤلف برای درک بهتر بعضی از ترکیبات به‌ویژه اشعار و زبانزدهای لکی چکیده‌ای از ساختار زبان لکی را در مقدمه اثر بیان کرده تا خوانندگان در مطالعه واژگان و زبانزدها کمتر دچار اشکال شوند و عبارت‌ها را به راحتی بخوانند.
در این کتاب بیان شده، چون زبان لکی همچون زبان ترکی و کردی دارای ساختار مستقلی بوده و با گذشت زمان و رواج زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف که بر اثر تاخت و تاز مهاجمینی چون ترک، مغول، افغان و عرب‌ها دچار دگرگونی شده است در بعضی مباحث کمبودهایی احساس شده بنابراین به شرح نکاتی از ساختمان کلمات و دستور زبان لکی نیز پرداخته است.
تطبیق واژگان ایلات و طوائف لر زبان و لک زبان (بروجرد، بالاگریوه، پاپی، بختیاری، الیشتر، چگنی، خرم‌آباد، دره‌شهر، دورود، دهلران، سیلاخور، لک‌بیرانوند، لک طرهان، ملایر، نهاوند، لک دلفان و لک سیمره) در این فرهنگ ذکر شده‌اند.
کتاب «فرهنگ تطبیقی واژگان لُری و لکی» با 789 صفحه در قطع وزیری توسط انتشارات شاپورخواست با قیمت 220 هزار تومان با حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.
از دیگر آثار منتشر شده علی‌مردان عسکری عالم می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
فضول معرکه: مجموعه طنزهای هلیله / انتشارات افلاک 1380
پژاره / انتشارات افلاک 1381
فهلویات، ی‍ا «پ‍ه‍ل‍وی‍ان‍ه‌ه‍ا» تکبیتهای کهن سور و سوگ در زبان لکی / انتشارات افلاک 1382
فرهنگ واژه‌گ‍ان لری و لکی به فارسی / انتشارات افلاک 1384
نقش و آیینه / انتشارات افلاک 1384
فرهنگ مثل‌های لری / انتشارات افلاک 1387
فرهنگ باورهای مردم لرستان / انتشارات شاپورخواست 1387
فرهنگ و باورهای مردم لرستان (ضرب المثل‌ها و تکبیتهای سور و سوگ زبان لکی) / انتشارات شاپورخواست 1388
سی‌قاف / انتشارات افلاک 1388
فرهنگ باورهای مردم لرستان / انتشارات افلاک 1388
چل سرو و چنه‌چنه= چهل سرود و چیستان / انتشارات افلاک 1389 و 1394
افسانه‌ها و باورداشت‌های غرب ایران / انتشارات آرون 1390
چیستان‌های لری و لکی / انتشارات آرون 1392
حکایت‌ها و روایت‌ها در ضرب‌المثل‌های لری و لکی / انتشارات آرون 1392
فرهنگ عامه لرستان (فرهنگ مردم الیشتر) / انتشارات شاپورخواست 1395
طنزهای عالمانه / انتشارات شاپورخواست 1395
نمادها و اسطوره‌ها: (در ساختار ادبیات شفاهی مردم لرستان) / انتشارات شاپورخواست 1396
تلنگر: مجموعه طنزهای انتقادی، اجتماعی، اختلاسی / انتشارات شاپورخواست 1399
علی‌مردان عسکری‌عالم از محققان و نویسندگان لرستانی و به تعبیری دانشی‌مردی است که به هویت‌شناسی فرهنگ قوم لر بها داد. وی در سال 1328 خورشیدی در روستای عالم‌آباد الشتر به دنیا آمد، تحصیلات ابتدایی تا پایان ششم ابتدایی را در دبستان همت اکبرآباد گذراند و بعد از آن به علت نداشتن امکانات کافی و دوری از مرکز شهرستان، نتوانست ادامه تحصیل دهد و ناچار همراه خانواده به اُمور روزمره کشاورزی پرداخت.
علاقه‌ی عسکری‌عالم به کتاب و کتابخوانی، موجب شد در کنار کار و تلاش، همواره به خواندن و یاد گرفتن دانش کتابی بپردازد. او با شور و شوق فراوان کتاب‌های مورد علاقه خود را تهیه می‌کرد و می‌خواند. به گونه‌ای که در خانه روستایی عسکری‌عالم، آثار ادبی و فرهنگی شعرا و نویسندگانی چون: فردوسی، تاریخ ایران باستان، سعدی، حافظ، ویکتور هوگو، الکساندر دوما و صادق هدایت، اسکندرنامه، فلک‌ناز و خورشید‌آفرین، کتاب‌هایی همچون فرهاد و شیرین، لیلی و مجنون، مجلات ادبی گوناگون یافت می‌شد.
راوی فروتن فولکلور لرستان، از همان دوران ابتدایی، همکاری خود را با برنامه فرهنگ مردم در رادیو آغاز کرد و به گردآوری مطالب درباره باورها، آیین‌ها، قصه‌ها و متل‌های عامیانه، رسم و رسوم و آداب مردم، برای آن رادیو پرداخت.
در سال 1362 همکاری خود را با مطبوعات مختلف به‌صورت داستان‌های کوتاه طنز، در مجلاتی مانند: هفته‌نامه کتاب، دنیای ورزش، خانواده، گل‌آقا، صدای ملت، بامداد لرستان، تبلور اندیشه، اقتصاد لرستان و … به چاپ رساند.
در سال 1390 از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان نویسنده برتر لرستان شناخته شد و در اسفندماه سال 1399 در مراسم عصر کتاب که از سوی معاونت فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان با همکاری موسسه خانه کتاب برگزار شد، به عنوان یکی از مفاخر فرهنگی لرستان از وی تجلیل به عمل آمد.
تا کنون 24 عنوان کتاب از آثار مرد سلسله و افسانه (علی‌مردان عسکری عالم) منتشر شده است. وی در حوزه فرهنگ مردم دو کتاب «فرهنگ واژگان لکی» و «فرهنگ واژگان لری» را گردآوری و منتشر کرده و همواره در این اندیشه بوده که بتواند در این حوزه کاری نو و تازه انجام دهد و سرانجام در تطبیق واژگان در لهجه‌های گوناگون لری و لکی در گستره‌ی لک و لر کتاب «فرهنگ تطبیقی واژگان لری و لکی» را گردآوری و تألیف کرد.
اگرچه فرهنگ واژگان لکی و فهلویات و زبانزدهای لکی خود مقوله‌ای جداست و تلفیق آن با دستور زبان لکی در یک جا نمی‌گنجد، مؤلف برای درک بهتر بعضی از ترکیبات به‌ویژه اشعار و زبانزدهای لکی چکیده‌ای از ساختار زبان لکی را در مقدمه اثر بیان کرده تا خوانندگان در مطالعه واژگان و زبانزدها کمتر دچار اشکال شوند و عبارت‌ها را به راحتی بخوانند.
در این کتاب بیان شده، چون زبان لکی همچون زبان ترکی و کردی دارای ساختار مستقلی بوده و با گذشت زمان و رواج زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف که بر اثر تاخت و تاز مهاجمینی چون ترک، مغول، افغان و عرب‌ها دچار دگرگونی شده است در بعضی مباحث کمبودهایی احساس شده بنابراین به شرح نکاتی از ساختمان کلمات و دستور زبان لکی نیز پرداخته است.
تطبیق واژگان ایلات و طوائف لر زبان و لک زبان (بروجرد، بالاگریوه، پاپی، بختیاری، الیشتر، چگنی، خرم‌آباد، دره‌شهر، دورود، دهلران، سیلاخور، لک‌بیرانوند، لک طرهان، ملایر، نهاوند، لک دلفان و لک سیمره) در این فرهنگ ذکر شده‌اند.
کتاب «فرهنگ تطبیقی واژگان لُری و لکی» با 789 صفحه در قطع وزیری توسط انتشارات شاپورخواست با قیمت 220 هزار تومان با حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.
از دیگر آثار منتشر شده علی‌مردان عسکری عالم می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
فضول معرکه: مجموعه طنزهای هلیله / انتشارات افلاک 1380
پژاره / انتشارات افلاک 1381
فهلویات، ی‍ا «پ‍ه‍ل‍وی‍ان‍ه‌ه‍ا» تکبیتهای کهن سور و سوگ در زبان لکی / انتشارات افلاک 1382
فرهنگ واژه‌گ‍ان لری و لکی به فارسی / انتشارات افلاک 1384
نقش و آیینه / انتشارات افلاک 1384
فرهنگ مثل‌های لری / انتشارات افلاک 1387
فرهنگ باورهای مردم لرستان / انتشارات شاپورخواست 1387
فرهنگ و باورهای مردم لرستان (ضرب المثل‌ها و تکبیتهای سور و سوگ زبان لکی) / انتشارات شاپورخواست 1388
سی‌قاف / انتشارات افلاک 1388
فرهنگ باورهای مردم لرستان / انتشارات افلاک 1388
چل سرو و چنه‌چنه= چهل سرود و چیستان / انتشارات افلاک 1389 و 1394
افسانه‌ها و باورداشت‌های غرب ایران / انتشارات آرون 1390
چیستان‌های لری و لکی / انتشارات آرون 1392
حکایت‌ها و روایت‌ها در ضرب‌المثل‌های لری و لکی / انتشارات آرون 1392
فرهنگ عامه لرستان (فرهنگ مردم الیشتر) / انتشارات شاپورخواست 1395
طنزهای عالمانه / انتشارات شاپورخواست 1395
نمادها و اسطوره‌ها: (در ساختار ادبیات شفاهی مردم لرستان) / انتشارات شاپورخواست 1396
تلنگر: مجموعه طنزهای انتقادی، اجتماعی، اختلاسی / انتشارات شاپورخواست 1399
نظر شما