به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «ایران‌شناسی در لهستان پیشینه و چشم‌انداز فرارو» با حضور آنا کراسنوولسکا، رناتاروسک کوالسکا، ماتئوش کواگیش، استانسیواو یاشکوسکی و ایونانویتسکا عصر امروز چهارشنبه (یکم آذر) در سرای اهل‌قلم برگزار شد.
  
آنا کراسنوولسکا در این نشست تاریخچه‌‌ای از شکل‌گیری کرسی ایران‌شناسی در دانشگاه کراکوف، لهستان ارایه کرد و گفت: این دانشگاه قدیمی‌ترین دانشگاه در لهستان و حتی کل منطقه‌ است و سابقه 650 ساله دارد. رشته ایرانشناسی نیز در چارچوب دانشکده ادبیات و زبان‌شناسی فعالیت می‌کند و انستیتو زبان‌شناسی و ادبیات در سال 2019 صدساله می‌شود. ایرانشناسی کراکوف ویژگی خاصی دارد و آن این است که نمی‌تواند از ساختارهای دانشکده ادبیات خارج شود زیرا زیربنای عملی و نظری زبان‌شناختی و ادبیات‌شناختی برای تحقیقات ما اهمیت دارد.
 
وی با اشاره به بنیانگذار شرق‌شناسی به معنای مدرن آن گفت: در کرسی ایرانشناسی زبان‌های مختلفی به دانشجویان تدریس می‌شود و اکنون کتاب‌های بیشتری برای تدریس زبان فارسی جمع‌آوری شده ولی باز هم نیازمند کتاب‌های بیشتری هستیم اکنون ایرانشناسی آبرومندی در دانشگاه تدریس می‌شود و آموزش زبان هم به‌صورت عملی وجود دارد تلاش ما این است که یک آگاهی عملی به دانشجویان درباره تاریخ زبان بدهیم.
 
کراسنوولسکا در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه در کنار تدریس زبان فارسی در کرسی ایرانشناسی زبان‌های کردی هم تدریس می‌شود، گفت: تلاش ما این است که گویش‌های کرمانجی و سورانی که زیرمجموعه زبان کردی است به دانشجویان ایران‌شناسی تدریس شود.
 
وی با بیان اینکه ایرانشناسی یکی از رشته‌هایی است که کمتر مورد توجه دانشگاه کراکوف قرار گرفته است، گفت: ایرانشناسی همواره در حاشیه بوده است چرا که ما از دولت کمک نمی‌گیریم و همواره سعی کرده‌ایم در حالی که روی پای خودمان می‌ایستیم دانشجویان این رشته را تربیت کنیم. اکنون قرارداد دوجانبه مبادله فرهنگی با ایران باطل شده و تمدید نشده است و این موضوع روی تبادل دانشجو با ایران تاثیر گذاشته است.
 
این استاد دانشگاه در ادامه توضیحاتی درباره کارهای در دست تالیف و ترجمه خود ارایه کرد و گفت: اکنون در حال تالیف کتابی درباره باورداشت‌های عامیانه قهرمانان اساطیر تقویمی در ایران هستم برای این کار سعی کردم از ادبیات وسیع روسی و همچنین پژوهش‌های صورت‌گرفته در منطقه روسیه مرکزی استفاده کنم و ببینیم که سیستم باورهای تقویمی در بین اقوام ایرانی چگونه بوده است.
 
وی همچنین درباره روند ترجمه شاهنامه نیز به زبان لهستانی گفت: به هر حال تصحیح شاهنامه به زبان لهستانی کار بسیار سنگینی است و از سال آینده که بازنشسته می‌شوم می‌توانم این کار را آغاز کنم اما در انجام این کار دو موضوع مطرح است نخست اینکه ببینیم آیا روایت مسکو درست است یا خیر و از طرف دیگر زبان لهستانی هم دقت بسیاری می‌خواهد. از سوی دیگر سبکی که شاهنامه در آن سروده شده است به زبان لهستانی وجود ندارد بنابراین باید این سبک ابداع شود تا هم به گونه‌ای قدیمی و هم برای خواننده قابل فهم باشد.
 
این استاد دانشگاه با اشاره به برگزاری دو جشنواره ادبی در کشور لهستان گفت: یکی از این جشنواره‌ها در فصل پاییز برگزار می‌شود و در آن نویسندگان مختلف از تمامی دنیا دعوت می‌شوند امسال نیز با توجه به ترجمه کتاب «خواب زمستانی» گلی ترقی به زبان لهستانی از وی دعوت شد که در این مراسم حضور پیدا کند و استقبال چشمگیری هم از ایشان به‌عمل آمد. همچنین محمود حسینی‌زاد نیز که از مترجمان باسابقه در ایران است یکی از آثارش به زبان لهستانی به چاپ خواهد رسید او نیز در این جشن حضور داشت.
 
ادبیات ایران و جایزه نوبل

ایونانویتسکا نیز در ادامه این نشست توضیحاتی را درباره کرسی ایرانشناسی در دانشگاه ورشو ارایه کرد و گفت: دانشگاه ورشو در سال 1816 تاسیس شد و ما 200 سالگی آن را جشن گرفتیم. دانشکده شرق‌شناسی که ذیل آن ایرانشناسی فعالیت می‌کند نیز چندی پیش 85 سالگی خود را جشن گرفت. ایرانشناسی در دانشکده شرق‌شناسی توسط دو شاگردی که در رشته ترک‌شناسی تحصیل می‌کردند به این دانشکده اضافه شد و در شرایط فعلی نیز دروس مختلفی مانند ادیان، هنر اسلامی و... ذیل ایرانشناسی به دانشجویان تدریس می‌شود همچنین برای مدتی زیررشته‌ای با عنوان افغانستان‌شناسی به مدت سه‌سال در دانشگاه راه‌اندازی شد که بعدها منحل شد.
 
این استاد دانشگاه نیز توضیحاتی درباره کارهای در دست ترجمه خود ارایه داد و افزود: به مناسبت 75 سالگرد ورود آوارگان لهستانی به ایران مقاله‌ای را ترجمه کردم. همچنین مقاله دیگری را از یک ترک‌شناس لهستانی درباره لهستانی‌هایی که در قرن 19 زندگی می‌کردند ترجمه کردم که در مجله بخارا به چاپ رسید. علاوه‌ بر این درباره لهستانی‌هایی که بین 20 سال جنگ جهانی اول و دوم در ایران ساکن بودند مقاله‌ای به زبان فارسی ترجمه کردم که آن نیز به چاپ می‌رسد.
 
نویتسکا درباره حضور ادبیات ایران در عرصه جهانی عنوان کرد: همه می‌دانند که ادبیات ایران به چه میزان غنی است با این وجود ایران برنده هیچ جایزه نوبل نشده‌ای است و این باعث تاسف است چون جایزه نوبل مانند کلید در بسته است. همان‌طور که می‌دانید ادبیات ترکیه نیز علی‌رغم غنی بودن شناخته‌شده نبود اما از زمانی که به‌طور مثال اورهان‌ پاموک برنده جایزه نوبل شد همه ناشران و حتی ناشران لهستانی برای ترجمه کتاب‌های او اظهار تمایل کردند. بنابراین اینکه کتابی برنده جایزه نوبل شود می‌تواند موجب جذب ناشران به آن اثر شود و امیدوارم این اتفاق برای ادبیات ایران نیز صورت بگیرد.
 
وی در بخش پایانی سخنانش با بیان اینکه رشته ایرانشناسی در دانشگاه ورشو برای بسیاری از دانشجویان رشته دوم دانشگاهی است، گفت: بسیاری از دانشجویان در این دانشگاه ایرانشناسی را به‌عنوان رشته دوم خودشان انتخاب می‌کنند و از این منظر علاقه دانشجویان به این رشته قابل تأمل است.

مطالعه آثار کلاسیک ادبیات فارسی برای لهستانی‌ها

رناتاروسک کوالسکا، دکترای ادبیات فارسی در ادامه این نشست با تاکید بر مطالعه متون ادبی و آشنا کردن دانشجویان ایرانشناسی با زبان فارسی گفت: مطالعه آثار کلاسیک ادبیات فارسی برای لهستانی‌ها یک چالش متفاوت است چرا که ادبیات لهستانی با ادبیات فارسی تفاوت دارد و ما باید طی تدریس زبان فارسی دانشجویان را قانع کنیم که ادبیات کلاسیک ارزشمند است.
 
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به علاقه دانشجویان لهستانی به رشته ایرانشناسی گفت: تعداد دانشجویان ایرانشناسی کاهش پیدا نکرده و این نشان‌دهنده این است که هنوز هم نسبت به بهبود روابط ایران و لهستان امیدواری‌هایی وجود دارد.
 
برنامه ایران‌شناسی به روز است

ماتئوس کوآگیش در ادامه نشست درباره علاقه دانشجویان به ادبیات کلاسیک توضیحاتی را ارایه کرد و گفت: البته دانشجویان در روال تحصیل خود به ادبیات کلاسیک علاقه‌مند می‌شوند و از همین رو برای پایان‌نامه لیسانس و فوق‌لیسانس یکی از موضوعات ادبیات کلاسیک را انتخاب می‌کنند. از سوی دیگر از زمانی که من دانشجوی ایرانشناسی در سال 2001 بوده‌ام تاکنون برنامه ایرانشناسی دانشگاه کراکوف تغییرات بسیاری کرده است و امروز ما برنامه به‌روز شده‌ای را در اختیار دانشجویان قرار داده‌ایم.

 بخش پایانی این نشست به پرسش و پاسخ حاضران اختصاص داشت.