به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «گزارشی از هفتمین گردهمایی انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» با سخنرانی دکتر علی‌اشرف صادقی، زبان‌شناس و استاد گروه ادبیات دانشگاه تهران، دکتر عسگر بهرامی، عضو هیات علمی بنیاد دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مهندس داریوش بوربور، مدیر پژوهشکده و کتابخانه مطالعات ایرانشناسی، دکتر محسن جعفری‌مذهب، عضو هیات علمی کتابخانه ملی و حوریه سعیدی، مدیر انجمن زنان پژوهشگر تاریخ سه‌شنبه 17 آذرماه در سرای اهل قلم برگزار شد. جعفری مذهب دبیری این نشست را بر عهده داشت.

کرسی‌های زبان فارسی در شبه‌قاره حمایت نشد!

صادقی که قرار نبود در این نشست سخنرانی کند، در توضیح برخی مسائل در حوزه ایران‌شناسی و زبان فارسی که مطرح شد، گفت: بنده در همایش‌های «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» تا کنون تنها دو بار شرکت کردم؛ بار نخست در تفلیس گرجستان و بار دوم امسال در همایش این انجمن در استانبول شرکت کردم.
 
وی درباره افول زبان فارسی در شبه‌قاره هند اظهار کرد: این شبه‌قاره که بعدا به سه کشور هند، پاکستان و بنگلادش تبدیل شد، شاید بتوان گفت یکی از مناطقی بوده که بیشترین تاثیر را از زبان فارسی پذیرفته است. البته در حال حاضر می‌دانیم که زبان فارسی در شبه‌قاره رو به افول و کاملا در حال از بین رفتن است و مخصوصا این زوال در 36 سال اخیر که از کرسی‌های زبان فارسی در شبه‌قاره حمایت نشده، اتفاق افتاده است و دولت ایران نتوانسته از گسترش زبان فارسی در این ناحیه حمایت کند.
 
این عضو پیوسته فرهنگستان زبان فارسی عنوان کرد: متاسفانه پس از این‌که ایران نتوانست از کرسی‌های زبان فارسی در دانشگاه‌های پاکستان و هند حمایت کند، این کرسی‌ها به زبان عربی اختصاص یافته و در این کشورها درس زبان عربی در دوره دبیرستان جای زبان فارسی را گرفته است. این در حالی است که کشور عربستان به این وضعیت با اختصاص بودجه کمک می‌کند و به دنبال آن تبلیغ وهابیت را نیز انجام می‌دهد. حضور پررنگ عربستان در لفافه فعالیت‌های تحقیقی منجر به مسائلی می‌شود که به جای تحقیق فعالیت‌های دیگری صورت می‌گیرد.

 سهم ایرانیان در تحقیقات ایران‌شناسی پررنگ است

صادقی در بخش دیگری از سخنانش گفت: افراد شرکت‌کننده در همایش‌های «انجمن مطالعات جوامع فارسی زبان» در بیشتر مواقع ایرانی‌ها هستند؛ به عبارتی زمانی که سخن از زبان فارسی در میان است، یا منظور خود زبان و ادبیات فارسی است  یا تحقیقاتی در حوزه تاریخ، جغرافیا و فرهنگ سرزمین ایران مدنظر است که البته تحقیقات در این زمینه را بیشتر ایرانی‌ها انجام دادند و سهم عمده از آن آنهاست. طبعا به همین دلیل ایرانیان در همایش‌های ایران‌شناسی بیشتر سهیم هستند و بیشتر در این همایش‌ها شرکت می‌کنند.
 
وی با اشاره به استفاده اساسی از زبان فارسی در همایش‌های «انجمن مطالعات جوامع فارسی» زبان ادامه داد: از طرفی آن‌طور که بنده در دو همایشی که اشاره شد، شرکت کردم، تعداد اروپایی‌ها، امریکایی‌ها و کلا غیرایرانی‌ها در آن کمتر بود، اما درباره این‌که زبان فارسی، زبان اصلی این همایش‌ها  یا انجمن‌های ایران‌شناسی به طور اعم باشد، جای بحث دارد.
 
این استاد گروه ادبیات دانشگاه تهران بیان کرد: محققی که قصد دارد بر زبان و ادبیات فارسی تحقیق کند باید زبان فارسی را خوب بداند اما پژوهشگری که درباره تاریخ ساسانیان تحقیق می‌کند، شاید نیازی نباشد که زبان فارسی را بداند. اگر نیاز باشد که بخواهد «تاریخ بلعمی» یا تواریخ دیگر را بخواند، در حد مطالعه این کتاب‌ها می‌تواند زبان فارسی را بیاموزد؛ در اندازه‌ای که پس از آموزش بتواند به زبان فارسی تکلم کند یا مقاله بنویسد. در غیر این صورت فراگرفتن زبان فارسی، کار دشواری است. اگرچه بنده افراد ایران‌شناسی را می‌شناسم که تنها می‌توانند زبان فارسی را صحبت کنند. مانند پروفسور ژیلبرت لازار که بیشتر تحقیقاتش درباره زبان فارسی دری بود و اکنون همین تحقیقات را رها کرده و در حال تحقیق بر زبان‌شناسی عمومی است. وی از جمله محققانی است که زبان فارسی را تکلم می‌کند، اما به زبان فارسی نمی‌تواند مقاله بنویسد.
 
گزارش مشروح این نشست به زودی منتشر خواهد شد.