به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نخستین همایش بین‌المللی اسناد ایرانی با حضور علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اسحاق صلاحی رییس سازمان اسناد و کتابخانه‌های ملی، محمد رجبی، رییس کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی و با حضور محمد وانلی اقلو، رییس آرشیو دولتی آنکارا، شریف احمد، معاون آرشیو هند، محمدنظیر، رییس کتابخانه ملی پاکستان و علیرضا رهایی رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر صبح امروز (25 آذرماه) در سالن همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه‌های ملی ایران برگزار شد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با گرامیداشت هفته پژوهش اظهار کرد: تاریخ هر ملت مجموعه‌ای از تجربیات گرانسنگی است که از مجموعه فراز و فرود رویدادهای روزگار به وجود آمده است. با طبقه‌بندی و مستند ساختن این رویدادها می‌توان گنجینه‌ای عظیم را برای نسل‌های بعد فراهم ساخت.

وی  بی‌توجهی و از دست رفتن سرمایه‌های بشری در حوزه اسناد مکتوب را موجب تکرار  اشتباهات گذشتگان دانست و عنوان کرد: این بی‌توجهی در سویی دیگر باعث گسست نسل‌ها و منتقل نشدن تجربیات از پیشینیان به نسل امروز می‌شود.

جنتی با بیان این‌که سازمان اسناد ملی در هر کشوری وظیفه حفظ این تجربیات را برعهده دارد گفت: این سازمان به عنوان حافظه ملی در هر کشور وظیفه حفظ میراث مستند و مکتوب را دارد و می‌تواند گنجینه‌ای عظیم را فراروی آیندگان قرار دهد تا مشخص شود پیشینیان ما به چه چیزی می‌اندیشیدند و چگونه دانش خود را سازماندهی می‌کردند.

جنتی افزود: سازماندهی این اسناد از دوره مادها و هخامنشیان شکل گرفت و تا عصر صفویه که وظیفه گردآوری اسناد به انبار دفترخانه دیوان اعلا واقع در چهل ستون تحویل داده شد. این روند ادامه پیدا کرد تا بر دوران معاصر و در سال 1348 مقدمات تشکیل علمی آرشیو ملی ایران در قالب سازمان اسناد ملی و به منظور پاسداشت میراث مستند و مکتوب کشور شکل گرفت.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان این‌که با وجود کوشش‌های بسیار شایسته‌ای که برای پاسداشت اسناد ملی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی صورت گرفته است هنوز راه طولانی تا رسیدن به وضعیت آرمانی وجود دارد گفت: اسناد ملی را باید از غربت بیرون بیاوریم و جامعه را با ارزش‌های بنیادین این اسناد و نقشی که در تحولات زیرساختی کشور دارد آشنا کنیم.

جنتی اظهار کرد: اگر قرن بیستم را عصر انفجار اطلاعات بدانیم سده بیست و یکم را باید دوران شکوفایی اطلاعات دیجیتالی بنامیم.

جنتی با بیان این که در قرن بیست و یکم مهم‌ترین محور شاخص توسعه کشورها، توسعه علمی است اظهار کرد: باید تلاش کنیم با تمرکز در مقوله پژوهش در زمینه تولیدات علمی روند رو به گسترشی را داشته باشیم تا فراخور نام ایران‌زمین باشد.

جنتی با تاکید بر پیشرفت روند نهضت دیجیتال‌سازی اسناد ملی گفت: باید این نهضت با سرعت ادامه پیدا کند تا محققان به گنجینه عظیم اسناد ملی و مکتوب به صورت دیجیتالی دسترسی داشته باشند و در عین حال باید نیاز فرهنگی و فکری و علمی کشور به زبان‌‌های امروز دنیا ترجمه شود تا جهانیان از وجود این اسناد ملی ایرانی مطلع شوند. 

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به انتشار فهرست‌های نسخ خطی که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران منتشر می‌شود گفت: این فهرستگان را باید در جهان عرضه کنیم تا در سطح داخلی پژوهشگران و محققان بتوانند از نسخه اسکن‌شده آن‌ها به صورت دیجیتالی بهره‌مند شوند.

جنتی با بیان این‌که عرضه 25 میلیون برگ سند از طریق کتابخانه دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران قابل رویت است گفت: این تعداد قابل قدردانی است اما باید موقعیتی را مهیا کرد که تمام منابع و اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به صورت تمام متن با محتوای کامل و رعایت حق مالکیت معنوی به صورت نرم‌افزاری قابل دسترس همگان باشد زیرا اسناد و منابع مکتوب بخشی از میراث فرهنگی هر کشور هستند.

وی با بیان این‌که به دلیل گستردگی مرزهای تاریخی و جغرافیای سیاسی ایران در طول تاریخ اسناد و مدارک تاریخی این کشور دچار پراکندگی شدند عنوان کرد: برپایی چنین همایش‌هایی در سطح بین‌المللی فرصت بسیار مناسبی است تا پژوهشگران حوزه اسناد با محققان کشورهای دیگر آشنا شوند و از اسناد فارسی ایرانی موجود در کشورهای دیگر از طریق این تعامل اطلاع پیدا کنند.

جنتی با تاکید بر ایجاد رشته تخصصی سندپژوهی در دانشگاه‌های کشور گفت: این رشته باید به صورت مستقل ایجاد و تدریس شود و جای این رشته در دانشگاه‌های کشور اکنون بسیار خالی است.

وی سندپژوهی را به عنوان رشته‌ای تخصصی که می‌تواند براساس روش‌های تحقیقاتی اسناد را طبقه‌بندی و در براساس محتوا در اختیار مخاطبان قرار دهد توصیف کرد و گفت: مقوله سندپژوهی در کشور باید شکوفا و به رشد برسد و از حوزه‌های مختلف دانش تاثیر بگیرد و در عین حال بر آن‌ها تاثیرگذار باشد.

جنتی با بیان این‌که سندپژوهی شاخه‌ای از دانش است که هرآنچه از پیشینیان ما به جای مانده را به نسل امروز منتقل می‌کند و حوزه میان رشته‌ای محسوب می‌شود گفت: این حوزه تخصصی از نظر فکر و شیوه نگهداری با علم کتابداری از نظر محتوا با تاریخ در ارتباط است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار کرد: هدف از این سندسازی مصرف اطلاعات است اما فعالیت‌های پژوهشی در حوزه سندشناسی و میراث مستند و مکتوب باعث رشد تولید علم در این حوزه می‌شود.

جنتی با بیان این‌که نباید چشم به دهان اندیشمندان خارجی در حوزه سندشناسی بدوزیم عنوان کرد: ایرانیان باید خود شروع کنند و از رهگذر اسناد گذشتگان دریابند که چه مسیرهایی را طی کرده‌اند و احیای اسناد ملی و بیرون کشیدن آن‌ها از قفسه‌های خاک خورده تاریخ و دیجیتالی‌کردن آنها می‌توانند گام مهمی در صنعت جنبش نرم‌افرازی کشور ایجاد کنند.

جنتی اظهار کرد: دولت یازدهم که نام تدبیر و امید را برخود گذاشته است توجه ویژه‌ای به امر پژوهش و فناوری دارد و در بودجه سال 93 تنها در حوزه فناوری اعتبارات را 20 برابر نسبت به سال 92 افزایش داده است.

وی با بیان این‌که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران باید با کتابخانه‌ها و مراکز اسناد کشورهای همسایه به ویژه کشورهایی که در حوزه فرهنگ و تمدن باستانی ایران قرار دارند مانند هند، پاکستان و کشورهای آسیایی مرکزی تعامل بیشتری داشته باشد اظهار کرد: این سازمان از طریق این تعاملات می‌تواند از گنجینه عظیمی از اسناد و منابع فارسی را که در کشورهای دیگر قرار دارد مطلع شود.

جنتی افزود: تبادل تجربیات و نسخه‌برداری از منابعی که در کتابخانه‌ها و آرشیوهای بزرگ این کشورها قرار دارد می‌تواند بر غنای منابع سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بیفزاید.

جنتی با تاکید بر همکاری میان کتابخانه‌ها و مراکز اسناد در داخل کشور که اکنون هم وجود دارد عنوان کرد: کتابخانه‌های آستان قدس رضوی، مجلس شورای اسلامی، آیت‌الله مرعشی نجفی و نهاد کتابخانه‌های عمومی از مراکزی هستند که می‌توانند با مشارکت و همکاری یکدیگر حوزه منابع کتابخانه‌ای خود را افزایش دهند.