به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «مهمترین جریان‌های تجدد در مصر را می‌توان به چهار گرایش لیبرالیسم، سکولاریسم، ناسیونالیسم و سوسیالیسم خلاصه کرد و جریان بیداری اسلامی خود جبهه بزرگی در مقابل غرب‌گرایی محسوب می‌شود. در این میان شخصیت‌هایی نظیر سید جمال الدین اسدآبادی، عبده و رشید رضا كه در مصر هستند سخن به میان می‌آید.»
نویسنده این کتاب با ارزیابی دیدگاه اندیشمند معاصر مصری و انتقاد از آن معتقد است: «حنفی میراث اسلامی را نه از منظر خودی بلکه از آیینه اندیشه بیگانه مطالعه می‌کند، به جای آن‌که تاریخ را اسلامی و دینی بداند، دین و میراث اسلامی را تاریخی می‌خواند،الهیات اسلامی را به انسانیت سکولار وارونه می‌کند که در آن خدایان مجازی جایگزین حقیقی می‌گردند.»
«موسس جریان چپ اسلامی (الیسار الاسلامی) در مصر، مجموعه اندیشه خود را در سه حوزه بازسازی تجدد میراث اسلامی، غرب‌شناسی و بازشناسی مسایل مربوط به واقعیت معاصر مسلمین، عرضه کرده است.»
این شخصیت با مبانی نسبیت گرایی، پدیدارشناختی، «هوسرلی»، فایده‌گرایی، قداست‌زدایی، اومانیستی، سکولاری، تاریخی‌نگری و تمدن‌گرایی، میراث اسلامی را بازخوانی می‌کند.
کتاب «اسلام و تجدد در مصر» تجدد یا مدرنیته را فرآیندی تاریخی می‌داند که پس از شکل‌گیری پیکر‌بندی اجتماعی و فرهنگی آن در دنیای غرب، با ویژگی‌های خاص خود در خلال دوران معاصر، در مقابل اصطلاح سنت قرار می‌گیرد.
در این اثر می‌خوانیم: «علی‌رغم تفاسیر متفاوت از مدرنیته و تجدد غربی همه با این نکته موافقند که مدرنیته با روشن‌گری مرتبط بوده و از اصول سه گانه آن، یعنی تعقل، طبیعت و ترقی متاثر است.»
این کتاب دو اصطلاح تراث و اسلام و تراث اسلامی که اساس اندیشه حنفی را تشکیل می‌دهد را این‌گونه تشریح می‌کند: «تراث درلغت، از ماده ورث و مترادف ارث و میراث، به معنای چیزی است که انسان از والدین خود به ارث می برد (اعم از ثروت و منزلت) و «اسلام و تراث اسلامی» کتاب خدا (قرآن) سنت و احادیث معتبر پیامبر(ص) و معصومین (ع)؛آن مطلبی است که عالمان دینی در تفسیر و برداشت از اسلام بر اساس منابع و روش‌های صحیح اجتهادی در طول تاریخ انجام داده‌اند.»
حنفی ادعا می‌کند: «تغییر شرایط اجتماعی و مطابقت با آن، اصلی ثابت است که اصول اساسی میراث اسلامی آن را تجویز کرده است؛ همان‌طور که خود وحی هم به اقتضای تغییر و تطور شرایط اجتماعی، تغییر را در خود راه می‌داد، یعنی وحی هم امر ثابت و مطلقی نبوده است. شریعت هم به دلیل اقتضائات عصری، تغییر یافته و اجتهاد بر چنین فلسفه‌ای بنا شده است.»
همچنین آمده است: «حنفی در ارزیابی ارتباط بین شان نزول‌ها و آیات وحی راه افراط رفته است. بی‌تردید شان نزول‌ها در فهم معانی قرآن کریم و حل معضلات تفسیری در حوزه اصول و فروع دین، نقش خطیری دارد زیرا نقاب از بسیاری از آیات قرآن کریم برمی دارد.»
از انتقادهای دیگری که در این کتاب به اندیشه حنفی وارد شده است این است که روش تفسیر قرآن، همانند خود قرآن روشی ثابت و غیر زمان‌مند و غیر تاریخی است. مهمترین روش تفسیری که تفسیر قرآن به قرآن است متاثر از موقعیت زمانه نیست بلکه شیوه‌ای است که خود قرآن و اهل بیت به آن سفارش کردند.
کتاب «اسلام و تجدد در مصر» نوشته نصرالله آقاجانی از سوی موسسه بوستان کتاب در 469 صفحه با شمارگان 800 نسخه، به بهای 20 هزار تومان وارد بازار کتاب شده است.
یکشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۲ - ۱۱:۳۷
کتاب «اسلام و تجدد در مصر»نوشته نصرالله آقاجانی با رویکرد انتقادی به ارزیابی اندیشه حسن حنفی، انديشمند معاصر مصری می‌پردازد. نویسنده، اسلام شناسی این شخصیت را وارونه می‌داند زیرا به جای اصل قرار دادن وحی و نصوص دینی، موقعیت تاریخی و روحی افراد را اصل و وحی را تابع آن قرار داده است.-
نظر شما