سرویس استانهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): با وجود تصویب چندین مصوبه در حوزه فرهنگ و کتاب در شورای اسلامی شهر شیراز طی سال ۱۴۰۴، بسیاری از این تصمیمها یا اجرایی نشدهاند یا در مراحل ابتدایی متوقف ماندهاند. یکی از مهمترین نشانههای این ناکامی، ادامه بلاتکلیفی کتابخانه مرکزی شیراز است؛ پروژهای که سالهاست وعدهاش داده میشود، اما همچنان در حد حرف باقی مانده است.
در سال جاری، شورای شهر شیراز پنج مصوبه کلیدی در زمینه کتاب را به تصویب رساند که شامل حمایت مالی از کتابفروشیهای محلی، احداث کتابخانههای جدید در مناطق کمبرخوردار، توسعه و بازسازی زیرساختهای کتابخانهای، اجرای برنامههای ترویجی مطالعه و برگزاری جشنوارهها و پویشهای کتابخوانی است.
با این حال، بر اساس پیگیریهای میدانی خبرنگار ایبنا، تنها حدود ۲۴ درصد از این مصوبات به مرحله اجرا رسیدهاند و بیش از ۶۰ درصد از آنها یا معطل ماندهاند یا اساساً آغاز نشدهاند.
کتابخانه مرکزی؛ پروژهای فراموششده
از آنجا که در برخی شهرها، به عنوان مثال یزد، پروژه کتابخانه مرکزی با همکاری شهرداری به پایان رسیده است، شهرداری و شورای شهر شیراز نیز میتوانستند به این پروژه به عنوان یک نیاز مهم فرهنگی شهر ورود کنند اما ساخت کتابخانه مرکزی شیراز که بهعنوان یک مرکز مطالعاتی مهم در شیراز شناخته میشود، سالهاست در وضعیت بلاتکلیف و بدون چشمانداز قرار دارد و در سال ۱۴۰۴ نیز هیچ اقدام عملی از سوی شهرداری یا شورای شهر در این خصوص گزارش نشده است.
بیتوجهی به نویسندگان و ظرفیتهای بومی
در کنار پروژههای ناکام زیرساختی، مسئله نادیدهگرفتن نویسندگان و فعالان بومی حوزه کتاب نیز یکی از انتقادهای جدی جامعه فرهنگی شیراز به شورای شهر است.
سارا صفری، پژوهشگر و فعال حوزه نشر و کتابخوانی در اینباره به خبرنگار ایبنا گفت: برای شهری که خود را پایتخت فرهنگی ایران میداند، سهم حوزه کتاب در مصوبات شهری ناامیدکننده است. در تمام این سالها حتی یکبار هم از سوی شورای شهر با نویسندگان بومی مشورت نشده است. این بیتوجهی به منابع انسانی فرهنگ، یعنی حذف تدریجی فرهنگ از تصمیمسازیها.
او افزود: تا زمانی که کتابخانه مرکزی شیراز در سکوت کامل به حال خود رها شده، صحبت از توسعه فرهنگی تنها نوعی بازی زبانی است. مردم و اهالی فرهنگ دیگر به حرفهای زیبا بسنده نمیکنند.
مقایسه با دیگر شهرها؛ وضعیت بهتر یا مشابه؟
در مقایسهای آماری، خبرگزاری ایبنا پیشتر گزارش داده بود که در شورای شهر بوشهر تنها ۱۰ درصد از مصوبات شورا به حوزه کتاب و فرهنگ اختصاص یافتهاند. در شیراز نیز، با وجود شعارهای پررنگ فرهنگی، خروجی نهایی نشان میدهد وضعیت، تفاوت معناداری با سایر شهرهای کشور ندارد.
بودجه فرهنگی شهرداری شیراز در سال ۱۴۰۴ بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان بوده که از این رقم، تنها ۸ درصد به برنامههای مرتبط با کتاب اختصاص یافته است؛ این در حالیست که در سال ۱۴۰۲ سهم حوزه کتاب ۱۲ درصد بوده و سیر نزولی آن نشاندهنده کاهش اولویت کتاب در سیاستگذاری فرهنگی مدیریت شهری است.
شهر شیراز، با پیشینهای غنی در ادبیات، فرهنگ و اندیشه، این روزها با واقعیتی روبهروست که با این اعتبار تاریخی فاصله دارد. کتابخانه مرکزی که باید قلب تپنده کتابخوانی در شهر باشد، متروک و بیسرانجام باقی مانده است؛ مصوبات شورای شهر یکی پس از دیگری اجرا نشدهاند و نویسندگان و کنشگران فرهنگی، بیش از همیشه احساس نادیدهگرفتهشدن دارند.
در کنار همه انتقادها به اجرای ناقص مصوبات فرهنگی شورای شهر، پروژه کتابخانه بزرگ شرق شیراز که توسط شهرداری در حال احداث است، میتواند بهعنوان یکی از معدود اقدامات ملموس در حوزه کتاب و فرهنگ تلقی شود؛ هرچند هنوز مشخص نیست این پروژه چگونه در سیاستگذاری کلان فرهنگی شهر گنجانده خواهد شد.
وعده شهردار شیراز برای ساخت ۱۵ کتابخانه عمومی
محمدحسن اسدی، شهردار شیراز ۸ تیرماه ۱۴۰۴ در بازدید از این پروژه آن را یکی از پروژههای مهم فرهنگی شهرداری عنوان کرده و گفته است: کتابخانه بزرگ شرق شیراز در راستای فراهمکردن بستری مناسب برای استفاده شهروندان از مکانهای فرهنگی در منطقه شرق شیراز احداث میشود و در آینده میتواند خدمات خوبی ارائه دهد.
او که سال گذشته از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از کتاب و کتابخوانی تقدیر شد؛ ارتقای سرانه فرهنگی شهر شیراز، تسهیل دسترسی به خدمات کتابخانهای برای شهروندان شرق شهر و گسترش فرهنگ کتابخوانی را از اهداف این پروژه عنوان کرده است.
این کتابخانه در زمینی به مساحت ۳۰۰۰ مترمربع و با زیربنای ۱۷۰۰ مترمربع در چهار طبقه طراحی شده است. بخشهایی مانند سالن مطالعه، مخزن کتاب، بخش کودک و نوجوان، کافه کتاب، سالن اجتماعات و پارکینگ از امکانات پیشبینیشده برای آن است.
شهردار شیراز با تأکید بر ضرورت توجه به زیرساختهای فرهنگی در شهری با پیشینهای ادبی و تاریخی چون شیراز، خاطرنشان کرد: پروژههای فاخر فرهنگی نقش مهمی در حفظ و ترویج میراث فرهنگی شیراز دارند. این پروژه با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصدی در مراحل پایانی اجرایی قرار دارد و امیدواریم بتواند به پویایی فرهنگی شهر کمک کند.
این کتابخانه در خیابان فالاسیری، منطقه ۱۱ شهرداری شیراز، در حال احداث است و به گفته شهردار، در آیندهای نزدیک آماده بهرهبرداری خواهد بود.
این در حالیست که سال گذشته شهردار شیراز وعده داده بود که برنامهریزی لازم برای افزودن ۱۵ کتابخانه عمومی به کتابخانههای شیراز انجامشده و با افزودن این کتابخانهها، زیربنای کتابخانههای عمومی شیراز ۴۰ درصد افزایش خواهد یافت.
در چنین شرایطی، تنها با گفتوگوی واقعی با جامعه فرهنگی، تخصیص هدفمند منابع و پیگیری مستمر اجرایی است که میتوان امید داشت شهر کتابدوستی مانند شیراز، دوباره جایگاه شایسته خود را باز یابد.
نظرات