به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ادبیات داستانی جهان تاکنون شاهد آثار زیادی با موضوع جنگ بوده است؛ «در غرب خبری نیست» اثری از اریش ماریا رمارک، «قانون 22» نوشته جوزف هلر، رمان‌های «وداع با اسلحه» و «‌زنگ‌ها برای که به صدا در می‌آید» اثر ارنست همینگوی، «از این‌جا تا ابدیت» از جيمز جونز و «تفنگت را زمین بگذار» اثر دالتون ترامبو برخی از آثار مطرح با موضوع روزهای سخت جنگ و تاثیراتش بر زندگی انسان‌ها هستند که در گزارش پیشین به آن‌ها پرداخته شد.

برخی نویسندگان این آثار، روزهای جنگ را تجربه کرده‌ و تجربیات خود را به ثبت رسانده‌اند. گروه دیگری هم هستند که جنگ را از میان عکس‌ها، خاطرات، داستان‌ها و فیلم‌های جنگی شناخته‌اند و با کمک تخیل خود، به انتقاد از خشونت پرداخته‌اند. در این نوشتار نیز گروهی دیگر از آثار داستانی جنگی معرفی شده‌اند؛ رمان‌هایی که به کمک ترجمه در اختیار مخاطبان فارسی‌زبان نیز قرار گرفته است.

«برهنه‌ها و مرده‌ها» اثر نورمن میلر، یکی از فعالان ضد جنگ ویتنام، با ترجمه سعید باستانی  از داستان‌های جنگی است که در سال 1362 منتشر شد. 

میلر روزهای جنگ را دیده و تجربیات او از زندگی نظامی و جنگ، اساس نخستین کتاب او قرار گرفت. «برهنه‌ها و مرده‌ها» در سال ۱۹۴۸ و هنگامی که او به عنوان دانشجوی فوق‌لیسانس در پاریس به سر می‌برد، به چاپ رسید و به رمانی پرفروش تبديل شد. با انتشار همین رمان میلر به نویسنده‌ای مشهور تبدیل شد و برخی او را همینگوی، دوس پاسوس و ملویل نوین خواندند.

این نویسنده ۳۱ ژانویه ۱۹۲۳ در شهر لانگ برانچ ایالت نیوجرسی آمریکا به دنیا آمد. بدگمانی میلر به تکنولوژی چنان عمیق بود که برخلاف اغلب نویسندگان که از ماشین تایپ یا رايانه استفاده می‌کردند، او با قلم خودنویس، هزار و 500 کلمه در روز می‌نوشت.

«برهنه‌ها و مرده‌ها» را یکی از نخستین، مهم‌ترین و جریان سازترین آثار نورمن میلر آمریکایی دانسته‌اند. این کتاب کمی بعد از پایان جنگ دوم جهانی منتشر و به یکی از مهم‌ترین رمان‌های جنگی نیمه دوم قرن بیستم تبدیل شد. رمان «برهنه‌ها و مرده‌ها» در سال ۱۹۴۸ به بازار آمد و نویسنده در آن تصویری از مفهوم «انسان آمریکایی» و «جنگ آمریکایی ارایه داده است. «برهنه‌ها و مرده‌ها» داستان سربازان یک گروهان آمریکایی در زمان جنگ جهانی دوم است که برای تصرف یک جزیره ژاپنی به آن‌جا می‌روند و جنگی را به راه می‌اندازند.

جعفر مدرس صادقی، نویسنده و مترجم، نیز یکی از رمان‌های جنگی برتر جهان را خلاصه و ترجمه کرده است. «نشان سرخ دلیری» اثر استیفن کرین، ابتدا در سال 1382 منتشر شد و غفور آلبا نیز حدود 6 سال بعد متن کامل آن را به نشر نیلوفر سپرد.

نسخه اصلی این رمان با عنوان «The Red Badge of Courage» در اواخر قرن نوزدهم میلادی و در سال 1895 منتشر شد. «نشان سرخ دلیری» اثری ادبی از نویسنده آمریکایی است که در لیست 100 رمان برتر قرن نیز جای گرفته. در این رمان جنگ‌های داخلی آمریکا در قالب اثری داستانی نکوهش شده‌اند و در مقایسه با آثار جنگی آن دوره از نظر مضمون و شیوه روایت جنگ تفاوت‌های زیادی دارد.

کرین در جوانی و در حالی این رمان را نوشت که هیچ تجربه شخصی از جنگ نداشت با این حال رمان او با واقع‌گرایی‌ و توصیفش از جزییات روزهای جنگ ارایه شناخته می‌شود. رمان «کرین» بازتابی از احساسات درونی و تجربیات سربازی است که به قهرمان داستان تبدیل می‌شود. او که شهرتش را مدیون رمان «نشان سرخ دلیری» است بعد از زندگی کوتاهش که پر از درد و بیماری بود، در 29 سالگی درگذشت.

بسیاری از داستان‌های این حوزه به فیلم‌های سینمایی تبدیل شده‌اند. برای مثال فیلم‌نامه «غلاف تمام فلزی» در سال‌های 1378 و 1379 با دو ترجمه از شهرزاد بارفروشی و بهروز تورانی در ایران منتشر شد. این فیلم‌نامه که با کارگردانی استنلی کوبریک به فیلم سینمایی تبدیل و اکران شده است بر اساس رمانی از گوستاو هسفورد با عنوان «رفتنی‌ها» (The Short-Timers) ساخته شده و یکی از آثار شاخص ادبیات جهان با موضوع جنگ است.

این رمان به نوعی زندگینامه خودنوشت هسفورد است که در جنگ ویتنام شرکت داشته و تجربیات خود را در قالب یک رمان ثبت کرده است. هسفورد این رمان را در سال 1979 منتشر کرد و بعدها دنباله‌ای نیز بر این اثر نوشت.

کورت ونه‌گات، نویسنده معاصر آمریکایی هم شاهد روزهای جنگ بوده و تجربه‌هایش را از اهالی ادبیات دریغ نکرده است. او رمان مطرحی به نام «سلاخ‌خانه شماره پنج» دارد که علی اصغر بهرامی آن را ترجمه کرده و انتشار این اثر در ایران، سبب آشنایی بیشتر مخاطبان با این نویسنده شاخص شده است. کتاب با عنوان «Slaughterhouse Five» در سال 1969 منتشر شد و ونه‌گات عنوان فرعی «جنگ صلیبی کودکان» را برای آن برگزیده است تا نکوهش جنگ با نگاهی به جلد کتاب نیز مشخص باشد.

بمباران شهر «درسدن» آلمان توسط متفقین موضوع محوری این رمان است و قهرمان داستان سربازی آمریکایی است که در زمان بمباران پناهگاهی بهتر از یک سلاخ‌خانه در زیرزمین نمی‌یابد. از رمان «سلاخ‌خانه شماره پنج» به عنوان یکی از رمان‌های پست مدرن قرن بیستم نام می‌برند.

هاینریش بل، نویسنده معاصر و مطرح دیگری است که از جنگ نوشته و رمان «Der Zug war pünktlich» را خلق کرده است. این اثر با عنوان «قطار به موقع رسید» با ترجمه کیکاووس جهانداری حدود 20 سال پیش برای نخستین بار به بازار کتاب ایران راه یافت و بعد از آن بارها تجدید چاپ شد. 

این نویسنده آلمانی داستان‌نویسی را با نگارش آثاری در انتقاد از جنگ آغاز کرد و می‌توان تصاویر زیادی از ناامیدی سربازان را در روزهای جنگ در آثارش مشاهده کرد. به تدریج «بل» در آثار دیگرش هم به تجزیه و تحلیل عواقب جنگ پرداخت و اغلب با دید کاملا منتقدانه به آلمان مدرن و ارزش‌های مادی جامعه بعد از جنگ نگریسته است.

وی در شهر کلن متولد شد و در حالی که 22 سال سن داشت، به جنگ فرا خوانده شد و تا پایان جنگ در جبهه‌ها باقی ماند. وی در سال‌های پایانی جنگ به اسارت نیر‌وهای متحد درآمد و مدتی را در اردوگاه اسیران جنگی در آمریکا سپری کرد. هاینریش بل دو سال پس از پایان جنگ، نخستین داستان‌هایش را منتشر کرد.

بی‌تردید آثار داستان مهم دیگری هم هستند که می‌توانند در این فهرست قرار بگیرند. هنوز هم نویسندگان زیادی رمان‌های خود را با مضمون جنگ می‌نویسد و هدف آن‌ها اغلب مبارزه با خشونت است؛ رمان‌های فراوانی که در سراسر بر اساس وقایع تاریخی روزهای جنگ نوشته می‌شوند اما گروهی از آن‌ها موفق و ماندگارند که روایت‌هایشان را در قالب چارچوب‌های داستان‌نویسی می‌نویسند و قواعد ادبی را فدای موضوع داستان نمی‌کنند.