به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، چهارمین نشست علمی مرکز تحقیقات امام علی (ع) با موضوع «جریان‌های دانشگاهی مخالف شیعه در جهان عرب و لزوم فهم آن در تحقق آرمان‌های وحدت‌آفرین امام علی(ع)» عصر دوشنبه، 27 خردادماه، در سالن الغدیر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با سخنرانی دکتر کامیار صداقت ثمرحسینی برگزار شد. 

صداقت ثمرحسینی در این نشست با تاکید بر این‌که در راه بررسی و شناخت نقشه راه سلفیه باید تاملات گوناگونی را لحاظ کنیم، ادامه داد:  ضرورت این کار از آن‌جا نمود بیشتری پیدا خواهد کرد که بدانیم آن‌ها سال‌هاست که مشغول عرضه افکار خودشان در سطح جهانی‌اند. آن‌ها قادر نیستند آن‌گونه که مدنظرشان است، درباره آثار سلفی به بحث، بررسی و نقد بپردازند و این موضوع، ضعف آن‌ها را در این حوزه بیش از پیش نمایان می‌کند؛ به عنوان مثال، زمانی که می‌خواهند برخی متون را از احادیث و کتاب‌‌ها خارج کنند، یک معنا که از کارشان مستفاد می‌شود، آن است که دارند نقطه ضعف‌های خود را پاک می‌کنند. 

مولف کتاب جهانی‌سازی در اندیشه‌های سیاسی متفکران عرب ادامه داد: نمی‌شود مساله را در تنها از دریچه نگاه شیعه نگاه کرد و باید این معضلات را در برابر تمامی جهان اسلام بررسی کرد، چون تنها شیعه نیست که با اسلام سر و کار دارد، هرچند که توجه به اختلافات باید به منظور پیدا کردن راه حل در کشورهای اسلامی باشند، نه به منظور بزرگ کردن اتفاقات. 

وی در ادامه به دوران سلطنت دو تن از سلسله پادشاهی عربستان سعودی و همچنین اشاره به دو اتفاقی که در دوره سلطنت این دو (ملک فیصل و ملک خالد) رخ داد، اشاره و اظهار کرد: دو جریان که شامل آموزش سازمان یافته و دیگری آموزش فراملی می‌شوند، در این دو دوره رخ می‌دهند، به گونه‌ای که آموزش برای دعوت به مذاهب و فرقه‌های مختلف سازمان‌یافته می‌شوند و این روند از دهه نود میلادی به بعد جنبه مجازی هم پیدا می‌کند و آموزش به صورت مجازی در دانشگاه‌های آن‌ها دنبال می‌شود. 

این پژوهشگر در ادامه به جریانی اشاره کرد که طی آن برخی متوجه شدند اتفاقی در عربستان سعودی در حال رخ دادن است. در واقع، مرحوم علامه میرزا خلیل کمره‌ای از کسانی بود که این موضوع را درک کرد و متوجه شد در عربستان سعودی جریانی در حال رخ دادن است و بر اساس آن، مرجعیت دینی مسلمانان از الازهر به عربستان سعودی در حال انتقال است. 

صداقت ثمرحسینی همچنین با اشاره به تقسیم‌بندی‌های رایج میان سلفی‌ها گفت: سلفیه رسمی، سلفیه جهادی، سلفیه جنبشی، سلفیه اصلاح‌طلب سلفی و سلفیه تکفیری، از  این دسته‌بندی‌ها به شمار می‌آیند که هریک از آن‌ها در مقابل دیگری قرار دارند. 

وی ادامه داد: شناختن سلفی‌ها در اقسام مختلف اقدامی مفید است و ما باید همان‌طور که در ابتدا گفتم، به طور دائم آن‌ها را رصد کنیم، بشناسیم و بدانیم که در دانشگاه‌های آن‌ها هر کسی چه فعالیتی می‌کند و این‌که جهان اسلام با چه کسی دوست و با چه کسی دشمن است. در عین حال، باید توجه داشته باشیم که همه این جریانات سلفی، کم و بیش درباره شیعه یک طرز تفکر یکسان دارند. 

این محقق اظهار کرد: برای مثال، اگر قطعه‌ای از کتاب‌های سلفیه تکفیری را داخل کتاب‌های سایر گروه‌های سلفی بگذاریم، کسی متوجه نمی‌شود چون کم و بیش درباره شیعه یک دیدگاه متشرک دارند اما اگر دیدگاه بر فرض مثال تقریبی بگذاریم، متوجه می‌شوند چون کاملا با تفکر آن‌ها مغایرت دارد. 

وی با بیان این‌که سلفی‌ها رگه‌های مختلفی دارند و کتاب‌های زیادی را در مورد افکارشان به رشته تحریر در آورده‌اند، ادامه داد: آن‌ها همگی درباره شیعه یک طرز فکر واحد دارند اما به طور کلی سه جریان هستند که دارند دگرگونی بنیادینی را در جهان اسلام ایجاد می‌کنند. «جریان مهاجر»، «جریان قومی‌سازی» و «جریان آموزش و فضای مجازی» این سه جریان را شکل می‌دهند؛ به عنوان مثال، زمانی که جهانگردان ایرانی وارد قاهره شدند، دست بسیاری از مخالفان شیعه رو شد و زمانی که به روزمه این مخالفان نگاه می‌کنیم، خواهیم دید که بیش از 80 درصد از جریان مهاجر بودند که در عربستان سعودی آموزش دیده بودند و در قاهره فعالیت می‌کنند. در واقع، تمام شیوخ سلفی تراز اول مصر ساخته و پرداخته دانشگاه‌های عربستان سعودی‌اند. 

وی همچنین با اشاره به فعالیت‌های مجازی آن‌ها به ویژه فعالیت‌های مخالفان تقریب در این حوزه گفت: 94 سایت از وبگاه‌های مخالفان تقریب در میان سلفی‌ها وجود دارد که حلقه اصلی آن‌ها در 50 سایت خلاصه می‌شود و سرورهای این وب‌گاه‌ها در هلند، آلمان، فرانسه است اما مراکز آن‌ها در عربستان سعودی واقع شده‌اند. 

این محقق بیان کرد: در این سایت‌ها فعالیت‌های ضد شیعی، نام و اسامی و تعدد و ملیت افراد قابل تشخیص است. نکته قابل تامل این‌که خاستگاه فکری افرادی که در این فضا فعالند، متفاوت است، یعنی آن‌ها برنامه‌ریزی وسیعی برای تبلیغ داشته‌اند. 

این پژوهشگر اظهار کرد: از این میان، بیش از 78 درصد از شاگردان مراکز دانشگاهی عربستان سعودی هستند یا شاگرد چندین شیخ سعودی بوده‌اند، به این مفهوم که ما باید جهان اسلام را به طور کامل رصد کنیم و مساله‌مان را فقط مساله شیعی نکنیم و به زبانی صحبت کنیم که فقط محدود به شیعه نباشد و برای همه جهان اسلام قابل فهم باشد. 

صداقت ثمرحسینی در پایان گفت: ما به طور دائم مشغول بحث درباره مساله‌های مختلف مثل بیداری اسلامی هستیم و مدام از آن صحبت می‌کنیم و سیصد یا چهارصد سخنرانی درباره آن انجام می‌دهیم که به یقین، حرف زدن حق مطلب را بیان نمی‌کند و منظور رهبری هم از تفاسیرشان از بیداری اسلامی که شکل گرفت، آن بود که جهان اسلام باید بیدار باشد و منظورشان این نبوده است که صرفا درباره این جریانات اظهار نظر شود.