خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- عبدالله حسرتی‌منش: «عصر جمعه هفتم آذرماه 1399، خبری شوکه‌کننده در رسانه‌های ایران و جهان پیچید؛ ترور یک دانشمند هسته‌ای دیگر. شهید محسن فخری‌زاده، کسی که در زمان حیات خویش ناشناخته بود و بیشتر از اسم مستعار استفاده می‌کرد، بعد از شهادت هم به‌عنوان یک دانشمند هسته‌ای شناخته شد؛ اما افراد کمی از ابعاد دیگر شخصیت او آگاه بودند. از دانسته‌ها و علائق وی به تاریخ، تاریخ علم، فلسفه علم و فلسفه اسلامی کمتر کسی آگاهی داشت.
 
آن شهید عزیز ریاست سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی (سپند) را عهده‌دار بود و علاوه بر تخصص در رشته فیزیک هسته‌ای در فلسفه هم دستی بر آتش داشت و علاقه ایشان به تاریخ و فلسفه و به‌طور کلی علوم انسانی و علوم پایه و نیز اهمیتی که شهید برای این علوم و پژوهش‌های بنیادین قائل بود، باعث شد در سازمان متبوعش، واحدهایی ازجمله اندیشکده فلسفه، به پیگیری این دست علوم بپردازند؛ حال آنکه در نهادهای نظامی کشور این توجهات و پیگیری‌ها اگر نگوییم بی‌سابقه، کم‌سابقه بود. همچنین سمینارهای متعددی در خود سازمان و بیرون از سازمان (با حمایت سازمان) پیرامون این موضوعات انجام بگیرد و به‌طور کلی یکی از رویکردهای سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی استفاده از ظرفیت‌های دانشگاهی و حوزوی فلسفه در کشور باشد. دکتر مهدی گلشنی استاد بازنشسته فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف، بعد از شهادت ایشان در یادداشتی با تفصیل بیشتری از رویکرد فلسفی شهید، پرده برداشت.
 
تاریخ علم هم برای شهید فخری‌زاده حائز اهمیت بود؛ زیرا از یک جهت شهید از میزان توجه رهبر انقلاب به تاریخ علم آگاهی داشت؛ رهبر انقلاب هم در سیاست‌های کلی علم و فناوری و هم در موارد متعددی از سخنرانی‌هایشان به تاریخ علم اشاره داشتند و تمام این مباحث در یک مجموعه بدست شهید بزرگوار رسیده بود.
 
جهت دیگر اهمیت دادن شهید به تاریخ علم نیز این بود که ایشان تاریخ علم را وسیله‌ای برای تقویت اعتماد به نفس ملی می‌دانست. این موضوع فقط در مقام نظر نبود؛ بلکه سال 1396 تفاهم‌نامه‌ای پنج‌ساله بین سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی و پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران منعقد شد. پای این تفاهم‌نامه امضای شهید عزیز و دکتر مسعود صادقی (رئیس پژوهشکده) درج شده ‌است.
 
در راستای این تفاهم‌نامه پروژه‌ای با عنوان «تاریخ علم در ایران باستان» انجام گرفت و شهید شخصا پیگیر به نتیجه رسیدن این پروژه بود. به‌طور کلی ایشان در عین علاقه به اسلام و پایبندی به آن، به ایران و تاریخ و تمدن ایران هم علاقه وافری داشت و در این راستا تلاش می‌کرد که تاریخ ایران باستان بیشتر شناخته شود.
 
در حوزه فلسفۀ علم هم فعالیت‌های متعددی از سوی سازمان تحت امر ایشان صورت گرفت؛ ازجمله اینکه با همکاری انجمن حکمت و فلسفه در سال 92 نشست‌های مشترکی تحت عنوان «فلسفه و فیزیک» برگزار شد؛ مشروح این نشست‌ها در سالنامه «ترنم حکمت»، وابسته به انجمن حکمت و فلسفه (سال 92 )، درج شده و از آن شهید بزرگوار با نام دکتر «محسنی» یاد شده‌است (به دلایل امنیتی، ایشان از نام مستعارِ «محسنی» استفاده می‌کردند.)
 
حتی در همان ایامی که نزدکی شهادت ایشان بود، قرار شد بین شهید فخری‌زاده و دکتر زکیانی، ریاست وقت انجمن حکمت و فلسفه، دیداری صورت گیرد و این دیدار، مقدمه‌ای برای شروع همکاری‌های بیشتر باشد که افسوس و صد افسوس...
 
به‌هر حال، توجه به علوم پایه و تاریخ و فلسفه، در مجموعۀ نیروهای مسلح بنایی بود که ایشان آن را پیگیری کرد و صد البته هدف نهایی این پیگیری و توجه، افزایش توانمندی دفاعی کشور، اعم از دفاع سخت و دفاع نرم بود. دیدگاه شهید بزرگوار این بود که برای تقویت بنیه دفاعی، علاوه بر توجه به تکنولوژی‌های روز باید به مسائل بنیادین هم توجه کرد؛ و این جامع‌نگری، ایشان را از دیگران متمایز می‌کرد.
 
امیدواریم همچنان که در پیام رهبر انقلاب به مناسبت شهادت دکتر فخری‌زاده آمده‌ است، تلاش‌های علمی ایشان در همه بخش‌هایی که بدان اشتغال داشتند، ادامه پیدا کند.»