خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- ​محسن حاجی‌زین‌العابدینی، عضو هیئت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی: در مورد بهره‌مندی از خدمات و فعالیت‌های ایفلا، ما در طول این همه سال، همه‌اش دنباله‌رو و مصرف‌کننده بوده‌ایم. در حالی که ایفلا توسط خود کتابداران و نهادهای عضو آن جان گرفته و هدایت می‌شود. در گذشته افراد مختلفی همچون شادروان پوری سلطانی، خانم زهرا شادمان و ... عضو کمیته‌های ایفلا بوده و در تصمیم‌گیری‌های آن مشارکت و فعالیت داشتند. اما دوره‌ای رکودآمیز را داشتیم و خوشبختانه در چند سال اخیر شاهد عضویت کتابداران جوان و پویای کشور در کمیته‌های تخصصی ایفلا و اثرگذاری در تصمیمات این کمیت‌‌ها هستیم. اما اینقدر، برای ظرفیت کتابداری ما کفایت نمی‌کند و نباید صرفا به حداقل‌ها رضایت داد. لازم است که کتابداران کشور و نهادهای مرتبط با موضوع، برنامه جدی برای حمایت از حضور جدی ایران در مدیریت‌ها و هیئت رئیسه ایفلا داشته باشند؛ موضوع مهمی که در این سال‌ها اصلا به آن توجه نشده و تلاشی هم برای آن نشده است.
 
در راستای موضوع مشارکت فعال در ایفلا باید اشاره کنم که واقعا در بسیاری از حوزه‌ها در مقایسه با سایر کشورهای جهان، ما نه تنها چیزی کم نداریم که بسیار هم جلوتر هستیم. یعنی وقتی اقدامات و فعالیت‌های برخی کشورهای آفریقایی یا آمریکای جنوبی یا حتی کشورهای توسعه‌یافته را که در ایفلا ارائه می‌شود، می‌بینیم و اینکه با چه شور و حرارتی از این طرح‌های نو صحبت می‌کنند؛ درحالی‌که ما از خیلی وقت پیش چنین چیزهایی را با کیفیت بالاتر داشته‌ایم، آدم تعجب می‌کند. اما مساله مهم این است که فقط داشتن و توی گنجه و کمد گذاشتن برای خودمان کفایت نمی‌کند. باید ما نه فقط مصرف‌کننده منفعل خدمات ایفلا نباشیم، بلکه خودمان باید فعال و خوراک‌دهنده باشیم. بسیاری از کارهای روزمره کتابخانه‌ها و سازمان‌های ما، مطالعات موردی و مبتنی بر شواهدی است که با استقبال جهانیان روبه‌رو می‌شود. مهم این است که همه کتابداران ما این اعتمادبه‌نفس را در خود پیدا کنند و با مطالعه مجموعه مقالات و مطالب ارائه شده در کنفرانس‌های ایفلا، متوجه اهمیت انتشار و انعکاس بین‌المللی فعالیت‌هایشان بشوند.
 
برگزاری ایفلا در ایران هم از آن مسائلی است که الان سال‌های سال است که به آن فکر و توجه شده اما هیچ‌وقت زمینه برگزاری آن فراهم نشده است. دلایلی چند، از مهم‌ترین مسائل عدم برگزاری ایفلا در ایران است. اول اینکه چنین رویدادی که بین سه تا چهار هزار کتابدار و متخصص انواع علوم اطلاعات از سراسر جهان جذب کند، کاری است ملی و همت و عزمی ملی و همگانی می‌طلبد. این موضوع را به عینه در کشورهای میزبان می‌توان دید که حتی بالاترین مقام‌های سیاسی و دولتی کشور هم در جریان امور کنگره ایفلا هستند و به آن نظر دارند. اما در کشور ما، چنین انسجام و همدلی و هماهنگی به این راحتی به وجود نخواهد آمد. مساله دیگر زیرساخت‌های گردشگری، میزبانی و ... مثل هتل، سیستم حمل و نقل، راهنما، امنیت و... هم هست که در کشور ما برای این همه آدم از سراسر جهان به این راحتی قابل فراهم‌آوری نیست. علاوه بر همه این‌ها، ایفلا به دنبال گفت‌وگوی جهانی، صلح و برقرار روابط به دور از هیاهوهای سیاسی در بین همه کشورهای عضو است. این در‌حالی است که ما با کشورهایی مواجه هستیم که باید اجازه حضور به آن‌ها بدهیم اما از نظر سیاسی چنین امری محال است. نکته دیگر اینکه ایفلا به عنوان سازمانی بین‌المللی و جهان شمول بخشی دارد – درست یا غلط که جای قضاوت آن در اینجا نیست- به اسم بخش همجنس‌گرایان که باید حتما در همه سال‌ها برگزار شود. برگزاری چنین نشستی در کشور ما ممکن نیست. در نهایت، ظرفیت، عضویت، حضور و فعالیت کتابداران کشور ما باید آنقدر قوی باشد که بتوانیم امتیاز لازم برای میزبانی ایفلا را به دست بیاوریم و فکر می‌کنم با مسائل پیش گفته و بسیاری ظرایف غیرقابل نگارش دیگر، هنوز چنین ظرفیتی درکشور ما شکل نگرفته است.
 
موضوع مهم دیگر که حتما در مشارکت و فعالیت و بهره‌گیری عمیق از ظرفیت ایفلا مهم است، انسجام و هدفمند بودن ارتباط با ایفلا است. در حال حاضر ما هیچ راهبردی برای ارتباط با ایفلا نداریم. دو سازمان مهم کتابداری کشور یعنی کتابخانه ملی و کتابخانه مجلس شورای اسلامی به لحاظ نشست‌های رسمی کتابخانه‌های ملی و کتابخانه های پارلمانی، از سال‌های دور عضو ایفلا بوده و حق عضویت پرداخت کرده و با هر کیفیتی که بوده است تلاش کرده‌اند در نشست‌های سالانه ایفلا شرکت کنند. بقیه مشارکت‌کنندگان همگی مبتنی بر علاقه و فعالیت شخص خود، وارد گود ایفلا شده و به ارائه مقاله یا فعالیت به‌عنوان داوطلب برگزاری و عضویت در کمیته‌های آن اقدام کرده‌اند. حتی هماهنگی و اطلاعی از برنامه‌های دو سازمان ایرانی عضو در ایفلا یعنی کتابخانه ملی و مجلس وجود ندارد؛ درحالی که اگر ما این موضوع را به عنوان بسته‌ای یکپارچه در فعالیت‌های کتابداری کشور تلقی کنیم، باید هم برنامه‌های جاری و هم برنامه‌های بلندمدت آینده را مد نظر قرارداده و با تاکید بر توانمندی‌های کشور و تلاش برای رفع کاستی‌ها، حتی افرادی را برای فعالیت، ارائه دستاورد، مشارکت و ... در ایفلا آماده کنیم و تقسیم کار و انرژی خوبی در این زمینه به وجود آوریم.
 
ایفلا همانند سیاهه وارسی در حوزه دانش نظری و عملی با نزدیک به 60 حوزه تخصصی است که کمیته‌های دائمی و موقت در آن زمینه‌ها دایر است. ضمن اینکه در خلال صحبت و بررسی‌های میدانی شخصی متوجه شده‌ام که الان فقط کتابداران نیستند که در ایفلا مشارکت دارند و بسیاری از افراد و متخصصان از سایر رشته‌ها و تخصص‌های مرتبط در این رویداد مهم شرکت و فعالیت دارند. بنابراین، امکان بسیار عالی برای گفت‌وگوهای فرهنگی، علمی، تخصصی، میان رشته‌ای فراهم می‌آورد که هرکسی می‌تواند به فراخور توانمندی و انسجام برنامه‌های خود از آن‌ها بهره‌مند شود. چه خوب است که کتابداران کشور ما و نهادهای حامی آن‌ها موضوع ایفلا را به عنوان یک دغدغه مهم برای روزآمدسازی و چک‌آپ سالانه کتابداران مدنظر قرار دهند و نه فقط به عنوان بهانه‌ای برای سفر به یک کشور خارجی؛ بلکه به عنوان مهم‌ترین ابزار ارزیابی و روزآمدسازی خود، برنامه‌های جدی و اثربخشی برای رویارویی با آن داشته باشند.