چهارشنبه ۱۹ آبان ۱۴۰۰ - ۰۹:۴۳
کشفیات علم نجوم در قالب یک مجموعه شعر/ «اینشتین و عاشق» و ارقام سرسام‌آور کیهانی

روح‌الله حسینی، سراینده مجموعه شعر «اینشتین و عاشق» می‌گوید: هم‌آمیزی شعر و نجوم که خود تلفیقی است از علوم فیزیک و ریاضیات و ... دستاویزی بود برای خلق یک‌سری تکانه و سوال در مورد انسان، جهان و کیهان.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ تازه‌ترین اثر روح‌الله حسینی(عطش)، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فرانسه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در قالب مجموعه شعری به نام «اینشتین و عاشق» از سوی نشر لوگوس منتشر شده است.

حسینی که پیش‌تر جایزه نخست هشتمین سمپوزیوم و پنجمین جشنواره ملی خودمراقبتی و آموزش بیمار، ویژه همه‌گیری «کووید 19» را به دست آورده است، در گفت‌وگو با ایبنا درباره سرایش مجموعه «کتاب انیشتین و عاشق» که تک‌تک سروده‌هایش به مضامین مرتبط با نجوم اشاره دارد، گفت: درواقع شاید بشود گفت ویژگی یا تمایز اصلی این شعرها با دیگر مجموعه‌های شاعرانه، تا آنجا که من سراغ دارم، همین تمرکز بر نجوم و تحولاتی است که این علم در نگاه ما به جهان پدید آورده، یا می‌آورد.
 
وی افزود: من معتقدم، ما در برهه‌ای از تاریخ مشابه دوران رنسانس قرار داریم. در آن زمان، نظریه زمین گرد یا کروی مورد تردیدهایی جدی قرار گرفت و نوابغی چون کوپرنیک، کپلر و گالیله، تصور ما از جهان را دگرگون ساختند. بعد از آن همه‌چیز در عرصه علم و نیز هنر دچار تغییر و تحول شد. هنر و ادبیات قرون شانزده و هفده میلادی، متاثر از نگاه جدید انسان به جهان، در زمین و زمینه متفاوتی از احساسات رشد کردند و محمل عرضه مهمترین آثار ادبی و هنری در تمام تاریخ بودند. حالا، ما متاثر از کشفیات جدید که در قرن بیستم و قرن حاضر، به دست آمده، به نظر من باز در همان نقطه عطف تاریخی قرار گرفته‌ایم.
 
نویسنده کتاب «من کرونا گرفتم» ادامه داد: جهان وسعت و مختصاتی پیدا کرده، که تصور آن‌ هم مشکل و چه بسا غیرممکن است. نسبت‌ها آنچنان دچار تغییر و تحول شده‌اند، که اندیشیدن به آن‌ها، انسان را دچار سرگیجه می‌کند. دل‌مشغولی من در این مجموعه، همین بحث نسبت‌ها است. نسبت میان خیلی کوچک و خیلی بزرگ که شکلی شگفت‌آور و بلکه دلهره‌آور پیدا کرده است، لااقل در ذهن من.
 
وی ادامه داد: ما روزانه درگیر چیزهایی هستیم که به نظرمان خیلی بزرگ و اساسی هستند اما وقتی آن‌ها را با برخی از اعداد و ارقام و ابعاد آسمانی یا کیهانی مقایسه می‌کنیم، از ناچیز هم ناچیزترند. تصور کنید عدد معمول عمری را که در این جهان سپری می‌کنیم، اگر آن را بگذاریم روی خط کسری که عدد پایین آن ارقام سرسام‌آور کیهانی است، مثلا حدود چهارونیم میلیارد سالی که از عمر زمین، یا حدود 14 میلیارد سالی که از عمر کل کیهان می‌گذرد، عددی که به دست خواهد آمد طبق معادلات ریاضی، صفر است.
 
نویسنده مجموعه مقالات «فایده ادبیات» افزود: فواصل کیهانی را به همین ترتیب در نظر بگیرید و مقایسه کنید با فواصل و ارقام و اعداد انسانی. سرگیجه‌آور و در مفهومی اگزیستانسالیتی تهوع‌آور است. من تلاشم در این اشعار، انتقال این حس بوده. قرار دادن مخاطب در مقابل این نسبت‌ها و در این موقعیت‌ها. در واقع می‌خواستم با بیانی احساسی، سرگیجه‌ای که به خودم دست می‌دهد، به خواننده هم منتقل کنم و بعد او را به فکر کردن دعوت کنم. این هم‌آمیزی شعر و نجوم که خود تلفیقی است از علوم فیزیک و ریاضیات و ... برای من دستاویزی بوده برای خلق یک سری تکانه. یک سری سوال در مورد انسان، جهان و کیهان. سوالاتی که از نظر من خیلی اساسی هستند و خیلی به آن‌ها پرداخته نمیشود.
 
وی اظهار کرد: مومنین و پیروان ادیان مختلف فهم و تصوری از زمان و مکان دارند که خیلی متفاوت است از زمان و مکانی که در علم با آن مواجه‌ایم. این تفاوت‌های اساسی، زاینده پرسش‌هایی اساسی در ذهن انسان امروز هستند که فلسفه، الهیات و سایر علوم، و نیز ادبیات و هنرها نمی‌توانند به آن‌ها بی‌توجه باشند. بالاخره جهان کی قرار است به پایان برسد؟ کیهان تا کجا قرار است منبسط شود؟ آغاز و انجام عالم کی و کجاست؟ جواب به این سوالات از منظر دین و علم تفاوت‌هایی کهکشانی دارند. تلاش برای پاسخ دادن به این پرسش‌ها، و اساسا فکر کردن به این سوالات می‌تواند تمامی هستی شما را زیرورو کند. همه‌چیز و به‌ویژه اخلاقیات هم در مقابل هیمنه و هیبت پرسش‌ها و افکاری از این دست، می‌توانند دچار تحول و دگرگونی شوند؛ البته برای ذهن‌هایی که در جست‌وجوی حقیقت هستند.
 
مدرس ادبیات فرانسه دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران درباره رکن عاشقانگی و پیگیری مفاهیم عاشقانه با کارکرد‌ کلماتی علم نجوم در مجموعه شعر جدیدش توضیح داد: همانطور که گفتم، ما در برابر کشفیات، و در نتیجه افکار و پرسش‌هایی قرار داریم که وجود ما را به لرزه درمی‌آورند. یکی از نیازهای اساسی انسان حاضر، از بعدی هستی‌شناسانه، پرداختن به این پرسش‌ها و تبیین این وضعیت است که بر عهده دانشمندان از یک‌سو و هنرمندان از سوی دیگر است. علم دارد راه خود را می‌رود و سرعتش هم بالاست، اما هنر چه؟ ادبیات چه؟ شعر چه؟ موضعی که من به عنوان یک انسان در میان میلیاردها انسان دیگر در مقابل این وضعیت انتخاب کرده‌ام، سرودن بوده.
 
نویسنده کتاب «موج‌ها و دریاها» ادامه داد: به نظرم شعر به دلایل مختلف، قالبی است که سهل‌تر می‌تواند این حس مهیب و بیکرانگی و این اعوجاج را منتقل کند. در این بین، فقط به دلایلی شخصی یا بهتر است بگویم شاعرانه عشق‌ورزی را دستمایه بنای این کار قرار دادم. به نظرم وقتی این نسبت‌های شگرف، میان عاشق و معشوق طرح می‌شوند، رساتر می‌شوند و با نیروی بیشتری به کرانه‌های ذهن خواب‌آلود و هستی کرخت ما اصابت می‌کنند و دیواره‌ها و انگاره‌های سخت و صلب را فرومی‌ریزند.
 
وی درباره تشبیهات در کتاب که گاه پایشان به طنز و نغزگویی هم باز می‌شود، اظهار کرد: طنز گاهی برای شاعر یا هنرمند، وسیله‌ای است یا بهتر است بگویم اسلحه‌ا‌ی است که با آن ابعاد غم یا اندوه را کاهش می‌دهد. یکجور انتقام است که وقتی انسان در موضع استیصال قرار می‌گیرد و از فهمیدن عاجز می‌شود، آن را به کار می‌بندد تا از پا نیفتد. حالا که فکر می‌کنم، به نظرم می‌رسد استفاده من شاعر از طنز در برخی جاها، شاید به همین دلیل بوده؛ یک جور انتقام در مقابل بیکرانگی، در مقابل بینهایت بزرگ، در مقابل سرگشتگی و حیرانی.
 
کتاب «اینشتین و عاشق» سروده روح‌الله حسینی(عطش)، با شمارگان 400 نسخه، در 112 صفحه، به قیمت 50هزار تومان، در قطع رقعی و جلد شومیز، از سوی نشر لوگوس روانه کتاب‌فروشی‌ها شد.
 
مجموعه داستان «موج‌ها و دریاها»، رمان «من کورونا گرفتم»، داستان «کهکشان‌ها، تو و خدا و من»، مجموعه مقالات «فایده ادبیات» و کتاب پژوهشی «بحران مدرنیته و مدرنیته در بحران» از جمله آثار منتشرشده این نویسنده و شاعر به شمار می‌آید.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها