سرویس تاریخ خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ ماندانا تیشهیار، معاون پژوهشی دانشگاه علامه طباطبائی؛ آبان ۱۴۰۴، تهران و شیراز میزبان گروه بزرگی از ایرانشناسان از کشورهای گوناگون جهان هستند. دانشگاههای علامه طباطبائی، تهران، بهشتی، علم و فرهنگ و شیراز و نیز بنیاد ایرانشناسی و شماری دیگر از نهادهای فرهنگی، از ماهها پیش تدارک برگزاری اجلاس ایرانشناسان را دیدهاند.
نخست باید از همکاران فرهنگ دوست در سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی سپاسگزاری کرد که با درک درستِ آنچه که به گفته استاد مرتضی مطهری «خدمات متقابل ایران و اسلام» میتوان نامید، ایرانشناسی را در دستور کار این سازمان قرار دادهاند و از اجرای این برنامه، پشتیبانی کردهاند.
دوم باید سپاسگزار دوستان مهربانی بود که از ۲۳ کشور شامل ارمنستان، یونان، ازبکستان، ترکیه، چین، روسیه، صربستان، قزاقستان، گرجستان، هندوستان، اندونزی، بنگلادش، پاکستان، تاجیکستان، سریلانکا، عراق، عمان، قطر، لبنان، مالزی، تونس، بلغارستان و ایتالیا رنج سفر را به تن خریده و در این اوضاع و احوال ناپایدار سیاسیِ جهان امروز، با حضور خود در ایران زمین، علاقهمندی خود به پژوهشهای ایرانشناسی را به نمایش گذاشتهاند.
در همین حال، از همکاران دانشگاهی، استادان و کارشناسانی که دلسوزانه در این ماهها برای میزبانیِ بیش از ۵۰ تن از ایران پژوهان جهان برنامهریزی کردهاند، قدردانی کرد که نیک میدانیم در این روزها، گسترش همکاریهای علمی بینالمللی تا چه اندازه دشوار است.
اما آنچه که به همه این کوشش ها معنا میبخشد، نتایجی است که از دل این گفتوگوها و رایزنیها بر میآید. در این «دنیای شگفتانگیز نو» ما نیازمند آن هستیم که شیوههای گذشته مطالعات درباره ایران را بازنگری کنیم. با تغییر مفاهیمی مانند هویت، وطن، مرز، کشور و دیگر اصطلاحات کلیدی در مطالعات میان رشتهای، ما نیز باید بار دیگر به مفهوم «ایران» بیاندیشیم و آن را تعریفی دوباره کنیم. همچنین باید عرصههای تازهای از ایرانشناسی را تعریف کنیم تا در کنار مطالعات تاریخی و ادبی، به مطالعه زیستِ امروزی مردمان در همه سرزمینهایی که خود را ایرانی یا «ایرانیخو» میدانند، بپردازیم. ما نیاز داریم تا بیاموزیم چگونه میتوان از فناوریهای نوین برای انجام پژوهشهای تازه در عرصه ایرانشناسی بهرهمند شد. راهاندازی شبکههای مجازی همفکری میان ایرانپژوهان و فراهم آوردن کتابخانههای دیجیتال برای دسترسی آسانتر به منابع مطالعاتی، گامهای نخست در بهرهگیری از فناوریهای نوین به شمار میروند. در گامهای بعدی میتوان از علم داده و هوش مصنوعی در به کارگیری ابتکارهای نو و انجام مطالعات میانرشتهای، بهره بیشتری گرفت.
و البته، ارزیابی انتقادی رویکردهای ایرانشناسانه در پژوهشهای گذشته، میتواند چراغ راه تازهای برای پژوهشگران جوان در این حوزه مطالعاتی باشد.
برای شناخت ایران فرهنگی، که در دل خود ارزشهای انسانمدار و آیینهای جوانمردی و «محیط زیستدوستی» را پرورش داده، همچنان بازخوانی متون کهن در چهارچوب نظریههای نوین اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و ادبی، از اهمیت بسیار برخوردار است.
به این ترتیب، تداوم گفتوگو میان ایران پژوهان و دعوت از اندیشمندانی از دیگر حوزههای مطالعاتی برای گفتگو و اندیشهورزی و برساختن الگوهای نوین همبستگی میان جوامع فرهنگی، از مهمترین دستاوردهای اجلاس ۱۴۰۴ در تهران میتواند باشد.
دانشگاه علامه طباطبائی، به عنوان بزرگترین دانشگاه علوم انسانی و اجتماعی در ایران و مناطق همسایه، که در بیش از یک دهه گذشته اولویت همکاریهای علمی بینالمللی خود را در گسترش همکاری با دانشگاهیان حوزه فرهنگی و تمدنی مشترک گذاشته است، آمادگی خود را برای فراهم آوردن زمینه تداوم این گفتوگوهای علمی اعلام میدارد.
ما آماده میزبانی از پژوهشگران حوزههای گوناگون مطالعات ایران و راهاندازی میزهای مطالعاتی مشترک در دانشگاههای گوناگون برای انجام پژوهشهای مشترک هستیم و امیدواریم که این دوستیهای علمی، به تقویت پیوند میان جوامع مدنی در سرزمینهای منطقه فرهنگی نوروز و مناطق همجوار از جنوب شرق آسیا تا شمال آفریقا و شرق اروپا بیانجامد.
نظر شما