سرویس ادبیات خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - سایه برین: معمولاً کتابهایی که به مواجهه کودکان با ترسهایشان میپردازند، جنبه آموزشی دارند. این کتابها تلاش میکنند به کودکان بیاموزند که مثلاً در تاریکی چیزی برای ترسیدن وجود ندارد و اگر هراسی سراغمان آمد، چگونه میتوانیم با آن مواجه شویم. این آموزشها باید خیلی با ظرافت و دقیق باشند تا بتوانند روی کودکان تاثیر بگذارند که اگر اینگونه نباشد، نتیجه عکس خواهد داد.
هیولاها هستند اما ترسناک نیستند
مجموعه ۷جلدی «بیلی و هیولاهای فسقلی»، با شیوه متفاوتی سراغ ترسهای کودکان رفته است. در جلد اول، بیلی که از تاریکی میترسد، ناگهان با ۵ هیولای کوچک در اتاقش آشنا و با آنها دوست میشود؛ گامبالو، چسبونکی، کاپیتان دماغی، پشمالو و شیپوری، این هیولاها هستند. فضایی که ابتدا تصور میکنیم قرار است به این برسد که بیلی نباید از تاریکی بترسد، ناگهان فانتزی شده و مسیری جذاب دنبال میشود. در انتهای جلد اول بیلی دیگر از تاریکی نمیترسد اما این بخاطر آن نیست که در تاریکی اتاقش چیزی نیست بلکه به این علت است که هیولاهای اتاقش دوستداشتنی و بانمک هستند. میتوان گفت مولف خواسته بهجای آموزشهای تکراری، روی قوه تخیل کودکان کار کند تا اگر از تاریکی ترسیدند، تصور کنند موجودات بامزه و دوستداشتنی در کمین هستند نه هیولاهای بدذات و ترسناک.
تنبیه قلدرهای مدرسه با موجودات بامزه
در جلد دوم تحتعنوان «هیولاها در مدرسه»، این هیولاها با ترفندی به مدرسه بیلی میروند و اتفاقات بامزهای میافتد اما نکته اینجاست که هدف جلد دوم تنها سرگرمی و تصویر فضای فانتزی نیست. بیلی در مدرسه از یک دانشآموز قلدر به نام بازل میترسد. هیولاها حق او را کف دستش میگذارند و بیلی به آرامش میرسد. در اینجای قصه هم شیوه درست مواجهه با یک ترس با روش فانتزی و تخیلی تشریح شده و آخر و عاقبت گستاخی در مدرسه به شیوه کودکانه بیان شده است.
مواجهه با ترسها و قهرمان شدن
«هیولاها در استخر» عنوان سومین جلد از این مجموعه است. در این جلد هم بیلی از چیزی میترسد و آن هم شنا کردن است. در این قصه میخوانیم که بیلی مجبور است هر دوشنبه به کلاس شنا برود و روزی که مسابقه هم دارد، سعی میکند خودش را به مریضی بزند و از مسابقه شیرجه فرار کند. اما درنهایت مادرش او را به استخر میبرد و هیولاهای کوچک که همراهش رفتهاند، با ترفندی بیلی را مجبور میکنند که از بلندترین تخته شنا بپرد و او قهرمان مسابقه میشود.
مولف در این جلد قصد داشته رفتن در دل خطر را به کودکان بیاموزد و به آنها نشان دهد که گاهی گمان میکنیم چیزی ترسناک است اما درواقع این هراس، ناشی از ناشناخته بودن پدیدههاست. شجاعتی که بیلی به خاطر حضور هیولاها به آن دست پیدا کرد، برای کودکان به شیوه جذابی تعریف شده است؛ مثلاً بیلی درنهایت بخاطر برنده شدنش، جایزه دریافت میکند. این میتواند انگیزهای برای کودکان باشد تا با ترسهایشان مواجه شوند.
بچهمثبتها هم ترسناکند!
در جلد چهارم، قصه «هیولاها در هواپیما» را میخوانیم. با توجه به سیاق مجموعه تا اینجا، شاید تصور شود که بیلی از هواپیما میترسد و قرار است دوستان بامزهاش در کم شدن این ترس نقش داشته باشند اما ماجرا چنین نیست؛ بیلی از گاس، پسرخالهاش، خوشش نمیآید. گاس قرار است به همراه بیلی و خانوادهاش به سفر اسپانیا بیاید. او بچهای همه چیز تمام است و همه او را معرکه میدانند و این احساس بدی به بیلی میدهد. وقتی هم که بیلی برای پیدا کردن هیولاها و جمع کردن بازیگوشیهایشان در فرودگاه به دردسر میافتد، در مقابل گاس که کلی اطلاعات از اسپانیا جمع کرده و اظهار فضل میکند، احساسش بدتر میشود تا اینکه اتفاقی میافتد؛ بیلی متوجه میشود گاس از پرواز میترسد و به او کمک میکند که بر ترسش غلبه کند. همین اتفاق، بهتر شدن رابطه او با گاس را باعث میشود.
در این جلد با اختلالی به نام کمالگرایی در کودکان، بیشتر آشنا میشویم. بیلی و دوستان بامزهاش به ما میآموزند قرار نیست همه کامل باشند و معرکه نبودن در همه چیز، استرس، ترس و نگرانی ندارد.
خواهر کوچولویی که دوست صمیمی میشود
«هیولاها در جشن تولد»، حضور دوستان بامزه بیلی در جشن تولد دوستش جک را تعریف میکند. هیولاها یواشکی با بیلی به جشن تولد میروند و طبق معمول حسابی دردسر درست میکنند و لحظات بامزهای خلق میشود. اما آنچه بیلی در این جلد با آن مواجه میشود، وقت گذراندن با خواهر کوچکش روبی است.
او روبی را دوست ندارد. معتقد است او مزاحم اتاقش میشود، اسباببازیهایش را خراب میکند و جشن تولد با او خوش نمیگذرد اما وقتی در جشن تولد با کمک روبی هیولاها را پیدا میکند، میفهمد چقدر خواهرش را دوست دارد و او را به اتاقش راه میدهد؛ تازه، روبی اکنون راز هیولاها را هم میداند و صمیمیترین دوست بیلی است.
معمولاً بچهها ممکن است نسبت به خواهر و برادر خود احساس خوبی نداشته باشند و این عوامل مختلفی دارد که یکی از آنها رفتار نامناسب والدین است. اما مولف قصد داشته به کودکان آموزش دهد که اگر با خواهر و برادر خود صمیمی باشند، به آنها خیلی خوش میگذرد و حضورشان نعمت بزرگی است.
مکان جدید و تجربههای جدید
رفتن به مکان جدید و اسبابکشی، برای کودکان نوید یک جهان ناشناخته را میدهد و مخصوصاً اگر در محل زندگی خودشان راحت باشند و دوستان و مدرسهشان را دوست بدارند، این جابهجایی سختتر است. «هیولاها در خانه جدید»، مواجهه بیلی با این چالش را تعریف میکند. او از خانه جدید میترسد چون از دوستانش دور است. باید به یک مدرسه جدید برود، خانه قدیمی خودشان را دوست دارد و فکر میکند خانه جدید پر از عنکبوت است اما در مکان تازهشان با تلاش برای پیدا کردن هیولاهایش که آنها را در مسیر گم کرده و پیدا کردن دو دوست تازه که همسایهشان هستند، حس بهتری به خانه جدیدشان پیدا میکند.
همچنین در این جلد، از توی میز تحریری که پدر بیلی برای اتاق جدیدش خریده، یک هیولای تازه به نام اکلیلی به قصه اضافه میشود که چون رفتارهای دخترانه دارد، هیولای روبی میشود.
جلد پنجم تلاش میکند به کودکان بیاموزد تجربههای جدید خیلی ترسناک نیستند و گاهی پیدا کردن دوستان و مکانهای تازه، هیجانانگیزتر از ماندن در مکانهای تکراری است.
جدال با ترس تنهایی با اعتماد به نفس
«هیولاها در موزه»، عنوان هفتمین و آخرین جلد از «بیلی و هیولاهای فسقلی» است. در این جلد بیلی برای اردو به موزه میرود و چون تنهاست و دوستی ندارد، هیولاها همراهش میروند. بیلی در موزه دوستان بامزهاش را گم میکند و چون برای پیدا کردن آنها شجاعت به خرج میدهد، دو نفر از بچههای مدرسه با او دوست میشوند.
جلد هفتم را میتوان بهنوعی دنباله جلد شش دانست؛ دوستیابی در مکان جدید همواره از چالشهای کودکان است. مولف قصد داشته بگوید که با اعتمادبهنفس میتوان از تجربههای تازه استقبال کرد و از تنهایی نهراسید. در «هیولاها در موزه»، به بهانه بازدید از اشیای قدیمی، کمی اطلاعات علمی نیز داده میشود که میتواند برای کودکان جالب باشد.
«بیلی و هیولاهای فسقلی»، تصویرسازیهای جذابی دارد. زبان آمیخته به طنز آن برای کودکان جذاب است و هر کتاب را میتوان جداجدا هم خریداری کرد. این مجموعه را زانا دیویدسون نوشته، شیدا میرزایی ترجمه کرده، ملانی ویلیامسون تصویرهایش را کشیده و انتشارات افق در دسترس علاقهمندان قرار داده است. جلد اول آن ۱۴۵ هزارتومان، جلد دوم ۱۸۵ هزارتومان، جلد سوم، چهارم و پنجم هرکدام ۲۳۵ هزارتومان، جلد ششم ۱۴۵ هزارتومان و جلد هفتم ۲۳۵ هزارتومان است. همچنین میتوان ۷ جلد این مجموعه را با بهای ۱ میلیون و ۱۸۰ هزارتومان خریداری کرد.
نظر شما