به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – رضا دستجردی: هفتم خردادماه سال ۱۴۰۲ بود که خبر درگذشت باقر پرهام، مترجم پرکار آثار فلسفه، جامعه‌شناسی و دین منتشر شد. پرهام که از بنیان‌گذاران کانون نویسندگان ایران نیز بود، با نثری روان، دقیق و علمی به ترجمه آثار همت گماشت و همواره در پیشگفتار کتب، توصیفی از اثر، نیز مولف آن به دست می‌داد. پرهام به گفته خود، به چند دلیل، مترجمی را پیشه کرده بود. نخست، کمبود کتاب‌های مرجع، به‌ویژه برای دانشجویان رشته‌های علوم انسانی، که خود در دوران تحصیل، طعم تلخ این کمبود را چشیده بود، دوم، ضرورت شناساندن روش علمی و فلسفی غرب در کار تألیف و گزارش مطلب در قالب کتاب و نوشته به فارسی‌زبانان، نیز کوشش در جهت تغییر ماهوی نثر فارسی. آنچه در پی می‌آید، کتاب‌شناسی آثار این مترجم – پژوهشگر جامعه‌شناسی و فلسفه است.
حقوق طبیعی و تاریخ، لئو اشتراوس، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۳
اشتراوس نظریه‌پرداز و مورخ فلسفه سیاسی آلمانی - آمریکایی در این اثر، مسئله حق طبیعی را بررسی کرده، استدلال می‌کند که در واقعیت، پایه و اساس محکمی برای تمایز بین درست و غلط در اخلاق و سیاست وجود دارد.
مطالعاتی در آثار جامعه‌شناسان کلاسیک، ریمون بودن، ترجمه باقر پرهام، مرکز، ۱۴۰۳
اثر مشتمل بر مقاله‌هایی درباره برخی از جامعه‌شناسان کلاسیک، مانند آدام اسمیت، ماکس شلر، گابریل تارد، توکویل، دورکیم، ماکس وبر، زیمل، پارتو و لازارسفلد است.
نبردهای طبقاتی در فرانسه، کارل مارکس، ترجمه باقر پرهام، مرکز، ۱۴۰۳
مارکس در این اثر به تحلیل مسائل طبقاتی و روابط اقتصادی منجر به تحولات اجتماعی و سیاسی که در سال ۱۸۴۸ در فرانسه اتفاق افتاد می‌پردازد. وی در این اثر، بر این بحث تمرکز شده که این نبرد، درگیری میان پرولتاریا و بورژوازی نبوده و بین جناح‌های درون‌بورژوازی رخ داده است. مارکس در این اثر، تعارضات میان بورژوازی صنعتی را که ثروت و درآمد آن به تولید و فروش کالا وابسته است، نیز بورژوازی مالی، که مارکس آنها را بانک‌داران و دلالان بورس معرفی کرده، افشا می‌نماید.
باهم نگری و یکتانگری، نوشته باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۲
این کتاب مشتمل بر مجموعه مقالاتی است که باقر پرهام در فاصله سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۷۴ به رشته تحریر درآورده است. این مقالات در دو بخش اصلی «مقالات پیش از انقلاب» و «مقالات پس از انقلاب» نظام یافته‌اند. بخش نخست این مقالات، دل‌مشغولی‌ها و ذهنیت ضدسرمایه‌داری و ضد غربی نویسنده و شیفتگی وی به انقلاب را نشان می‌دهد. اما بخش دوم، نوعی بازنگری و بازاندیشی در مفاهیمی چون حکومت، قدرت سیاسی، حقوق بشر و ادبیات است.
تاریخ فلسفه در قرن بیستم، کریستیان دلاکامپانی، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۲
نویسنده در این اثر، ضمن تشریح و گزارش جریان‌های فکری از سال ۱۸۸۰ تا امروز، موفق شده ویژگی بارز هر جریان فکری را به درستی بازنمایی کند. در این کتاب، فلسفه‌های انگلیسی-آمریکایی، در کنار مکاتب و فلسفه‌های اروپایی، جای شایسته خود را دارند. در این کتاب همچنین ماجرای فاشیسم و نازیسم در اروپا، نیز براندازی برنامه‌ریزی‌شده قوم یهود توسط نازیان مورد تأکید قرار گرفته است.
پدیدارشناسی جان، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۲
اثر هگل را می‌توان در زمره انقلابی‌ترین و جریان‌سازترین آثار فلسفی تمام تاریخ دسته‌بندی کرد. هگل در پیشگفتار این کتاب، به توضیح هسته و جان مایه روش خود می‌پردازد و عواملی را متذکر می‌شود که نقطه تمایز روش او با سایر متدهای فلسفی پیشین به حساب می‌آیند. او سپس در بخش آغازین کتاب، تفکرات امانوئل کانت درباره شک‌گرایی را به شکل خلاصه توضیح داده، آنها را کامل می‌کند. کتاب به شش بخش تقسیم می‌شود که «آگاهی»، «خودآگاهی»، «عقل»، «روح»، «دین» و «دانش کامل» نام دارند. طیف گسترده موضوعات مورد پرداخت در این کتاب، به شکلی کاملاً منحصر به فرد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته که این روش با نام «دیالکتیک هگلی» شناخته می‌شود. این کتاب، پژوهشی شگرف درباره رشد ذهن از آگاهی مستقیم به فلسفه علمی است و به عنوان یکی از تأثیرگذارترین و ماندگارترین آثار فلسفی غرب شناخته می شود.
استقرار شریعت در مذهب مسیح، گئورگ ویلهلم فریدریش هگل، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۲
مولف در این اثر قصد دارد مفهوم شریعت را در مذهب مسیح بررسی کند و مسائل مختلفی را که در راستای استقرار آن در مسیحیت رخ داده را از نظر بگذراند.
نظم گفتار (درس افتتاحی در کلژ دوفرانس)، میشل فوکو، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۲
کتاب، اثری مهم از فیلسوف فرانسوی میشل فوکو است که به عنوان سخنرانی افتتاحیه او در کلژ دو فرانس در ۲ دسامبر ۱۹۷۰ ایراد شد. در این متن، فوکو رویکرد انتقادی خود را به مطالعه گفتمان به چالش می‌کشد و دیدگاه‌های سنتی در مورد دانش، قدرت و روش‌هایی که ساختارهای اجتماعی حقیقت را تولید و کنترل می‌کنند، مورد نقد قرار می‌دهد. این سخنرانی که لحظه‌ای مهم در زندگی حرفه‌ای فوکو بود، آغاز کار او در این موسسه معتبر محسوب می‌شد و زمینه را برای برخی از تأثیرگذارترین ایده‌های او در آثار بعدی فراهم کرد.
فوکو در این سخنرانی به رابطه بین دانش و قدرت می‌پردازد، نیز به شیوه‌هایی می‌پردازد که در آن زبان و دانش در جامعه اداره می‌شود. یکی از موضوعات اصلی «نظم گفتار» ارتباط بین قدرت و دانش است. این کتاب نمایانگر لحظه‌ای اساسی در توسعه فلسفه فوکو است، زیرا ایده‌های او را در مورد چگونگی تعامل زبان، قدرت و دانش در ساختارهای اجتماعی ارائه می‌دهد.
مقدمه بر فلسفه تاریخ هگل، ژان هیپولیت، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۲
این کتاب، یکی از نوشته های خواندنی و آموزنده ژان هیپولیت هگل‌شناس معروف فرانسوی و استاد کلژ دوفرانس است. اثر بر پایه تحلیل آثار دوره جوانی هگل نوشته شده و اساساً به نقد نظریه (کانت و فیخته) در مباحث اخلاق، نظام ارزش‌های معنوی و نوامیس زندگی اجتماعی، دولت و به طور کلی فلسفه تاریخ اختصاص دارد که ضمن آنها، نظریات هگل در باب یهودیت، مسیحیت و مفهوم تاریخ نیز به دقت تحلیل شده است.
صور بنیانی حیات دینی، امیل دورکیم، ترجمه باقر پرهام، مرکز، ۱۴۰۲
امیل دورکیم در این اثر، وظیفه کشف منبع پایدار هویت اجتماعی انسان را بر عهده خود می‌گذارد. او آنچه را که ساده‌ترین شکل دین مستند می‌دانست - توتمیسم در میان بومیان استرالیا- را بررسی می‌نماید. برای دورکیم، مطالعه دین بومیان راهی بود برای «درکی از ماهیت مذهبی انسان، با نشان دادن جنبه‌ای اساسی و دائمی از انسانیت». نیاز و ظرفیت زن و مرد برای ارتباط اجتماعی با یکدیگر در مرکز کاوش دورکیم قرار دارد که در آن مذهب، مظهر باورهایی است که جهان اخلاقی ما را شکل می‌دهد.
کتاب هجدهم برومر لوئی بناپارت، کارل مارکس، ترجمه باقر پرهام، مرکز، ۱۴۰۲
این اثر، مقاله‌ای است که کارل مارکس بین دسامبر ۱۸۵۱ تا مارس ۱۸۵۲ به رشته تحریر درآورد. مارکس در این مقاله، از کودتای فرانسه در سال ۱۸۵۱ بحث می‌کند که در آن، ناپلئون قدرت را به‌دست گرفت. این مقاله، مارکس را به‌مثابه مورخی اجتماعی و سیاسی نشان می‌دهد که با رویدادهای تاریخی واقعی از دیدگاه برداشت ماتریالیستی از تاریخ رفتار می‌کند.
گروندریسه، کارل مارکس، ترجمه باقر پرهام، سپهر خرد، ۱۴۰۱
کتاب شامل دست‌نوشته‌های اقتصادی مارکس در فاصله سال‌های ۱۸۵۷-۱۸۵۸ است که اولین شرح علمی وی بر نظریه کمونیسم به شمار می‌آید. وی در «گروندریسه» که مجموعه‌ای متشکل از هفت دفترچه یادداشت درباره سرمایه و پول است، هم به استدلال‌های ارائه شده در «مانیفست کمونیست» پرداخته است و هم اقدام به بررسی مضامین و تزهایی نموده که در اثر بزرگ بعدی او «سرمایه» موشکافی شده‌اند. نیز، مارکس در این اثر، برای نخستین بار، نسخه فکری و نگرش خود را در باب مسأله شناخت از دیالکتیک هگل معرفی می‌کند. نیز وی نظرات خود را در مورد کار، ارزش اضافی و سود توسعه بیان داشته و از دریچه چهار کلیت اصلی تولید، توزیع، مبادله و مصرف به واکاوی مسائل اقتصادی متنوع می‌پردازد.
درباره تقسیم کار اجتماعی، امیل دورکیم، ترجمه باقر پرهام، مرکز، ۱۴۰۰
امیل دورکیم در این کتاب، تحلیلی بنیادین از چگونگی حفظ انسجام اجتماعی در جوامع پیچیده ارائه می‌دهد. او گذار از جوامع سنتی و همگن به جوامع مدرن و متمایز را بررسی کرده و استدلال می‌کند که افزایش تخصصی شدن کار صرفاً یک پدیده اقتصادی نیست، بلکه دگرگونی‌ای اجتماعی است که روابط انسانی، اخلاق و آگاهی جمعی را شکل می‌دهد. کتاب دورکیم، اثری اساسی است که همچنان در مباحث معاصر درباره کار، انسجام اجتماعی و نابرابری اقتصادی جایگاه مهمی دارد. بینش دورکیم درباره پیچیدگی‌های زندگی مدرن به ما کمک می‌کند تا درک کنیم چگونه جوامع در میان تخصص‌گرایی و فردگرایی فزاینده، نظم خود را حفظ می‌کنند.
هانری کوربن؛ آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، داریوش شایگان، ترجمه باقر پرهام، فرزان روز، ۱۴۰۰
کتاب شایگان بازنمودی شایان توجه از سیر و سلوک هانری کربن است در مسیر این سیر و سلوک روشنگرانه، فلسفی و معنوی. وی در این اثر، به تجزیه و تحلیل آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی می‌پردازد، نکات مهم آن را با برجستگی تمام بازگو می‌نماید و مکان‌های اصلی و ارتباط آنها را با هم نشان می‌د.هد ارزش این اثر در دقت و ظرافت طرح و تنظیم، نیز حسن انتخاب متون و منابع و همچنین بیان چهار حوزه‌ای است که در یک نقطه به هم می‌پیوندند.
مطالعاتی درباره طبقات اجتماعی، ژرژ گورویچ، ترجمه باقر پرهام، اندیشه احسان، ۱۳۹۹
کتاب، مجموعه درس‌های گورویچ در سوربن است و شامل دو قسمت عمده می‌باشد. بخش عمده کتاب به معرفی انتقادی کلیه نظریه‌های مهم طبقات اجتماعی اختصاص دارد. دیگر بخش‌های کتاب نیز کوششی است در عرضه کردن نظریه‌ای تلفیقی درباره طبقات اجتماعی.
مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، رمون آرون، ترجمه باقر پرهام، علمی و فرهنگی، ۱۳۹۳
کتاب، مجموعه درس‌هایی است که آرون در آنها از افکار و اندیشه‌های هفت جامعه‌شناس و متفکر نامدار تاریخ، مونتسکیو، اوگوست کنت، کارل مارکس، آلکسی دوتوکویل، امیل دورکیم، ویلفردو پارتو و ماکس وبر، بحث کرده است.
اقتدار، ریچارد سنت، ترجمه باقر پرهام، شیرازه، ۱۳۹۱
«اقتدار» اثری عمیق و تأمل‌برانگیز از جامعه‌شناس مشهور، ریچارد سنت، است که به بررسی ماهیت و پویایی اقتدار در جوامع انسانی پرداخته و درک جدیدی از این مفهوم پیچیده ارائه می‌دهد. این کتاب با تحلیل‌های جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و تاریخی، به مطالعه چگونگی کسب، حفظ و از دست دادن اقتدار پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه این قدرت‌ها بر روابط فردی و اجتماعی تأثیر می‌گذارند. سنت در این کتاب هم به تحلیل می‌پردازد و هم به صورت انعکاسی، مفهوم اقتدار را در روابط فردی و ساختارهای اجتماعی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این مفهوم به شکل‌دهی زندگی انسان‌ها کمک می‌کند.
ناخشنودی آگاهی در فلسفه هگل، ژان وال، ترجمه باقر پرهام، آگه، ۱۳۸۷
در این کتاب وال با تمرکز بر اندیشه هگل، به کنکاش در خصوص ایده‌های این فیلسوف بزرگ تاریخ فلسفه و رابطه آنها با مضامینی چون یهودیت، مسیحیت، آگاهی و تاریخ می‌پردازد.
در شناخت اندیشه هگل، روژه گارودی، ترجمه باقر پرهام، آگه، ۱۳۶۲
این کتاب که به دوران مارکسیستی روژه گارودی بازمی‌گردد، به شرح و تفسیر مختصر تمام آثار اصلی هگل اختصاص دارد و در انتها اشاره‌ای مختصر به مباحث زیباشناسی و فلسفه دین هگل می‌کند.
نظر شما