سرویس هنر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، یونس محمودی گلستانه در گفتگو با خبرنگار ایبنا با بیان اینکه این کتاب برای نخستین بار تعریفی جامع از موسیقی رسانهای ارائه می‌کند، اظهار داشت: ایده مکتوب شدن آن به سال ۸۵ یعنی زمانی که به عنوان دانشجوی کارشناسی در دانشکده صدا و سیما تحصیل می‌کردم بازمی‌گردد. من از آن زمان با چالش‌های موسیقی به طور خاص در رادیو و تلویزیون مواجه شدم و متوجه شدم که موسیقیدانان تعریف و درک مناسبی از موسیقی مورد نیاز رسانه ندارند.
وی با اشاره به مقدمه‌هایی که دکتر مسعود کوثری استاد دانشگاه تهران و پژوهشگر موسیقی رسانه و نیز دکتر حسن ریاحی از مدیران با سابقه موسیقی در سازمان صداوسیما برای کتاب «موسیقی رسانه، قالب‌ها، کاربردها و کارکردها» نوشته‌اند، بیان کرد: چالش موسیقی و رسانه در سازمان صداوسیما از ابتدای تأسیس این سازمان رسانهای وجود داشته است و در چند دهه اخیر موسیقی در رسانه ملی هم به لحاظ فرم، محتوا و کارکرد و هم به لحاظ فقهی و شرعی محل بحث بوده است.
محمودی گلستانه ادامه داد: به عنوان کسی که در کسوت مستندساز و آهنگساز آثاری ترکیب کرده و همچنین در بخش‌های مختلف سازمان صداوسیما از جمله مرکز نظارت و ارزیابی، مرکز آموزش، مرکز موسیقی و سرود و … در زمینه موسیقی رسانه فعالیت‌های آموزشی - تحقیقاتی داشته و نیز مقالاتی در این زمینه ارائه کرده، متوجه خلأ میان موسیقی و رسانه شده و تلاش کردم در راستای اصلاح و ارتقاء مقوله موسیقی در رسانه کنشی اثربخش داشته باشم که حاصل آن نگارش کتاب «موسیقی رسانه، قالب‌ها، کاربردها و کارکردها» شد.
نویسنده و محقق حوزه موسیقی عنوان کرد: در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد پایان‌نامه‌ام را با عنوان «موسیقی ایرانی به مثابه موسیقی رسانهای» نوشتم و همین پایان نامه، دستمایه تدوین یکی از فصل‌های کتاب «موسیقی رسانه، قالب‌ها، کاربردها و کارکردها» شد و به تازگی پیشنهاداتی برای چاپ آن پایان‌نامه در قالب یک کتاب به همّت یکی از واحدهای آموزشی سازمان صداوسیما داشته‌ام.
تغییر رویکرد موسیقیایی صدا و سیما بر اساس یک تحقیق
وی با اشاره به اثرگذاری پایان‌نامه مذکور بیان کرد: آن تحقیق به صورت طرح و نیز جزوات آموزشی به بخش‌هایی از سازمان صداوسیما ارائه شد و در پی آن پس از چندی صدا و سیما رویکرد خود به موسیقی را بر اساس این تحقیق تغییر داد و متعاقباً هویت موسیقی رسانهای بسیاری از رسانه‌های فارسی زبان دنیا با هویتی ایرانی ارائه شدند و این موضوع کاملاً مشهود و قابل رصد است.
محمودی گلستانه اضافه کرد: من پیش‌تر در مکتوباتی که به این سازمان ارائه کرده بودم و نیز در پایان‌نامه کارشناسی ارشدم به این مهم اشاره کرده بودم که از آنجا که سازمان صداوسیما را رسانه ملی می‌نامیم و این رسانه محصولات ایرانی را تبلیغ می‌کند، هویت موسیقی رسانهای باید ایرانی باشد. این در حالی است که سال گذشته مراسمی در سازمان صداوسیما برگزار شد و از موسیقی رسانهای ایرانی رونمایی شد و از افرادی در این مراسم تقدیر و تجلیل شد و موسیقی‌های رسانهای سازمان صداوسیما و به‌طور خاص موسیقی پیام‌های بازرگانی پس از سالها تغییر کرد و با هویتی ایرانی ارائه شد. هرچند در این مراسم نامی از بنده به عنوان نظریه‌پرداز و معرف موسیقی رسانهای و نیز تبیین کننده هویت ایرانی موسیقی رسانه آورده نشد و همچنین نمونه‌هایی که ساخته شده و ارائه می‌شوند به علت کمبود شناخت بسیار نامناسب هستند، اما از اینکه توانستم اثر مثبتی در زمینه موسیقی رسانه داشته باشم بسیار سرافرازم و به هدف خود دست پیدا کرده‌ام. چرا که به گفته یکی از مدیران ارشد موسیقی در سازمان صداوسیما این تحقیق که خلاء کنشگری اثربخش چند نسل در زمینه موسیقی رسانه را پر می‌کند و می‌تواند در آموزش و سیاستگذاری موسیقی رسانه مورد استناد قرار گیرد کاری بود که باید پیش‌تر توسط کسانی که در سازمان صداوسیما مشغول هستند انجام می‌شد!
کتاب جدیدی در راه است
محمودی گلستانه با اشاره به مقالاتی که در زمینه‌های مرتبط با موسیقی رسانه از جمله «موسیقی و اماکن عمومی»، «هویت موسیقی ایرانی»، «تاثیر موسیقی بر خلق»، «موسیقی و سلامت» نوشته و ارائه کرده است، گفت: اکنون با رواج هوش مصنوعی، در ادامه این پژوهش، تحقیق دیگری با عنوان «موسیقی خلاق و رسانه‌های هوشمند» به زبان انگلیسی را در قالب کتاب در دست تالیف دارم.
وی با اشاره به اینکه وقتی مطلب علمی به زبان فارسی منتشر می‌شود، در جامعه علمی - دانشگاهی بازخورد چندانی پیدا نمی‌کند، افزود: تصمیم گرفتم این کتاب را به زبان انگلیسی منتشر کنم زیرا تالیف به زبان انگلیسی حتی اگر صحبت در مورد مسائل مرتبط بر جامعه ایرانی باشد، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد!
محمودی گلستانه تاکید کرد: با توجه به فراگیری شبکه اینترنت جهانی و بین المللی شدن ارتباطات، باید با فهم درست از اتفاقات روز در موسیقی جهان، با اطلاعاتی که از هویت و داشته‌های فرهنگی - علمی خودمان در قالب فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی ارائه می‌کنیم، از چرخه توسعه و روزآمدی واپس نمانیم و اکنون همان بزنگاه تاریخی است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره تعریف موسیقی رسانه بیان کرد: مفهوم «موسیقی رسانه» یک چتر است که همه موسیقی‌های مورد استفاده در رسانه‌های صوتی و تصویری از جمله موسیقی‌های مطلق (pure music) که در رسانه‌های صوتی و تصویری از جمله رادیو و تلویزیون به‌کار می‌روند را در بر می‌گیرد اما «موسیقی رسانهای» به‌طور خاص موسیقی‌هایی هستند که برای کارکردهای رسانهای ساخته یا پرداخته می‌شوند و معمولاً کارکرد دیگری به‌غیر از منظوری که برای آن ساخته شده‌اند، ندارند. از جمله موسیقی‌های رسانهای می‌توان به موسیقی پیام‌های بازرگانی، موسیقی اخبار تلویزیونی، موسیقی‌های نمادین اماکن عمومی، نشان‌های صوتی برندهای تجاری، صنعتی و… اشاره کرد.
محمودی گلستانه عنوان کرد: یک قالب رسانهای و نیز یک بستر یا سازمان رسانهای می‌تواند معنای موسیقی را بر اساس اینکه آن را با چه تصویر یا عناصر رسانهای ترکیب می‌کند و آن را در چه موقعیتی به‌کار می‌برد، تغییر دهد یا حتی تعدیل و تحریف کند و معنی آن را تغییر دهد!
پژوهش‌های کافی در زمینه موسیقی رسانه انجام نشده است
وی با تاکید بر اینکه تاکنون پژوهش‌های کافی در زمینه موسیقی رسانه با رویکرد فنی انجام نشده است، تصریح کرد: سازمان صداوسیما به عنوان مهم‌ترین و اثرگذارترین رسانه در این حوزه، باید با عبور از شیوه‌های سنتی تولید و ارائه موسیقی، به موسیقی رسانهای به‌صورت جدی‌تری بپردازد! از بدو تآسیس سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران با هزینه‌های بسیار، موسیقی‌هایی تولید شده که کارکرد چندانی برای رسانه نداشته و پس از اعلام وصول آرشیو شده‌اند! با قوت بر این عقیده‌ام که موسیقیدانانی فرصت طلب از ناآگاهی مدیران رسانهای از منابع و امکانات این سازمان استفاده و آثاری را تولید کرده‌اند که صرفاً درآمدشان از سازمان صدا وسیما را تأمین نماید و یا در بهترین حالت ایشان را با اتکاء بر نردیان و آنتن صداوسیما به خواسته‌های هنری‌شان نزدیک نماید.
محمودی گلستانه اضافه کرد: به این نتیجه رسیده‌ام که در ادباری که بر سر موسیقی ما رفته است و نیز در حال و روز اسف بار موسیقی در رسانه، بیش از مدیران رسانهای - هنری، برخی از موسیقیدانان فرصت طلب کم‌سواد نقش مخرب بیشتری داشته‌اند و همواره با تکبر، خودشیفتگی و نیرنگ در این زمینه از خود سلب مسئولیت و فرافکنی کرده‌اند.
محمودی گلستانه با اشاره به اینکه بیش از یک دهه است که دانشگاه صداوسیما رشته موسیقی را از جمع رشته‌های خود حذف کرده و چشم خود را بر این عنصر مهم فرهنگی – رسانهای در دنیای معاصر و عصر جنگ رسانهای - فرهنگی بسته است، تصریح کرد: راه برون رفت صداوسیما و تحول در موسیقی رسانه از دانشگاه صدا و سیما آغاز می‌شود و این دانشگاه باید با ارائه تعاریف و سرفصل‌هایی در این زمینه به سمت تحول موسیقی رسانه پیش رود.
او در ادامه افزود: در دانشگاه صداوسیما مدرس مشرف بر موسیقی رسانهای و موسیقی روزآمد و افرادی با دیدگاه بین رشته‌ای نداشته‌ایم و معمولاً موسیقیدانانی سنتی و قدیمی، با دانش و توانی که علیرغم ارزش والای هنری، کارکردی برای دانشجویان و فراگیران رسانهای نداشته است، عمر خود و فراگیران را بدون اثرگذاری مثبت بر موسیقی رسانه هدر داده‌اند چرا که آنها در آموزش موسیقی به اهل رسانه به همان شیوه‌ای عمل می‌کنند که با دانشجویان موسیقی و همچنین به جای رایزنی، ایجاد چالش، پژوهش فردی و اصیل در فکر جلب احترام و جایگاه هنری و معنوی خود بوده‌اند و نارسایی‌ها همه از سیستم اجرایی بوده و نه از آنها حال آنکه دانشگاه صداوسیما می‌توانست دوره‌هایی برگزار کند که پس از آن دانشجویان بدون درگیر شدن با مباحث فلسفی، عرفانی یا نظری تخصصی موسیقی، بتوانند از موسیقی در خدمت اهداف رسانهای خود بهره‌گیری کنند.
کارشناسی ارشد موسیقی رسانه باید راه اندازی شود
این استاد موسیقی بیان کرد: از ۱۰ سال پیش که رشته موسیقی، از رشته‌های تحصیلی دانشگاه صداوسیما حذف شد تا به امروز تغییر و تحول‌های بسیاری در جامعه ما رخ داده است و دیدگاه‌های و نیز شرایط اجتماعی تغییرات بسیاری کرده است و به‌نظر می‌رسد که در بزنگاهی هستیم که اگر کارشناسی ارشد موسیقی رسانه با رویکرد و سرفصل‌هایی روزآمد، جدید و منطبق با نیازهای روز رسانه راه اندازی شود بسیاری از مشکلات موسیقی در رسانه مرتفع خواهد شد! امیدوارم این مهم به سرنوشت رشته دکتری مدیریت رسانه و… دچار نشود که دانشگاه صداوسیما طراح آن بود اما با تعلل در اقدام مؤثر دانشگاه‌های دیگر آن را زودتر اجرا کردند و به نام خود تمام کردند! من اینها را دلسوزانه و بدون اینکه ذی نفع باشم بر اساس دغدغه فرهنگی و نیز غیرتمندی نسبت به دانشگاه و سازمانی که در آن تحصیل و کار کرده و جوانی‌ام را در آن گذرانده‌ام، بیان می‌کنم!
وی ادامه داد: همواره رسانه‌هایی مانند BBC و CNN رسانه‌های مطلع در زمینه موسیقی رسانه بودند و به بهترین شکل از اصوات و موسیقی‌ها در راستای دستیابی به اهدافشان استفاده کردند. آنها برای تهییج یا بی‌تفاوت کردن مردم نسبت به موضوعی خاص، از موسیقی در ترکیب با محتوای رسانهای خود استفاده می‌کنند و می‌توان گفت این رسانه‌ها از موسیقی برای مدیریت اجتماعی استفاده می‌کنند.
محمودی گلستانه در مورد پژوهش‌های انجام شده بر کتاب خود عنوان کرد: برای تألیف این کتاب از تجارب ۲۶ سالی که در زمینه موسیقی فعالیت کرده‌ام بهره بردم و یادداشت‌برداری‌ها و کنکاش‌های مربوط به این پژوهش ۱۰ سال و مرحله نهایی تدوین آن دو سال به طول انجامید و اکنون مشتاقانه در انتظار دریافت نقد و نظرات متخصصان و صاحبنطران در راستای اصلاح، تکمیل و ادامه این پژوهش هستم.
وی با بیان اینکه چاپ نخست با تعداد معدود و محدود برای ارزیابی و دریافت نظر متخصصان ارائه شده است، اضافه کرد: ویراست مجددی از کتاب «موسیقی رسانه، قالب‌ها، کاربردها و کارکردها»، انجام شده و از چاپ دوم این کتاب به زودی رونمایی می‌شود.
محمودی گلستانه عنوان کرد: منابعی که من برای تالیف این کتاب استفاده کردم، هیچکدام به طور مستقیم به بحث موسیقی رسانه اشاره‌ای نداشتند و من کار بین رشته‌ای انجام دادم.
گفتنی است؛ کتاب «موسیقی رسانه، قالب‌ها، کاربردها و کارکردها»، کتاب برگزیده در بخش پژوهش در نخستین جشنواره ملی موسیقی خلاق و نیز چهلمین جشنواره موسیقی فجر در سال ۱۴۰۳ است.
یونس محمودی گلستانه متولد ۱۳۶۲ تهران و موسیقیدان حرفه‌ای و پژوهشگر در این حوزه و مدرس دانشگاه است. او یک موسیقیدان چند وجهی است که در زمینه‌هایی همچون آهنگسازی موسیقی ارکسترال ایرانی، رهبری ارکستر و خوانندگی موسیقی ایرانی به صورت حرفه‌ای فعال است.
نظر شما