حسین معافی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اراک در خصوص پدیده نوظهوری با عنوان «هوش مصنوعی» که در حوزه‌های مختلف فناوری از جمله صنعت چاپ و نشر و کتاب دگرگونی به وجود آورده و به سرعت پیشروی می‌کند، بیان کرد: در دهه‌های اخیر، هوش مصنوعی به عنوان یک نیروی تحول‌آفرین در صنایع مختلف، از جمله صنعت نشر و کتابخوانی ظهور یافته است. به کارگیری سیستم‌های یادگیری ماشینی و پردازش زبان طبیعی، فرآیندهای تألیف، ویرایش، توزیع و تحلیل مخاطبان را متحول کرده است.

وی بیان کرد: این فناوری پیشرفته، علاوه بر ارائه فرصت‌های چشمگیر برای نویسندگان، ناشران و خوانندگان، چالش‌های پیچیده‌ای نیز به همراه دارد.

این پژوهشگر هوش مصنوعی با اشاره به تأثیرات چندبعدی هوش مصنوعی بر حوزه نشر و مطالعه بررسی و برخی مزایای هوش مصنوعی در حوزه نشر و کتابخوانی اظهار کرد: افزایش بهره‌وری در تولید و ویرایش متون به واسطه پیشرفت الگوریتم‌های پردازش زبان طبیعی، ابزارهایی نظیر ChatGPT و Jasper AI قادرند متونی با ساختار پیچیده و انسجام زبانی بالا تولید کنند. این ابزارها امکان پیشنهاد عبارات جایگزین، تصحیح اشتباهات نگارشی و تقویت سبک نوشتاری را برای نویسندگان فراهم کرده و فرآیند نگارش را تسریع می‌کنند.

معافی با اشاره به بهینه‌سازی زنجیره تأمین و توزیع محتوای هوش مصنوعی با تحلیل کلان‌داده‌های بازار نشر، بیان کرد: هوش مصنوعی به ناشران این امکان را می‌دهد که راهبردهای بهینه‌تری برای تولید و توزیع محتوا اتخاذ کنند. این سیستم‌ها از طریق پیش‌بینی روندهای مطالعاتی و تحلیل تقاضای بازار، سبب کاهش ضایعات ناشی از تولید مازاد و جلوگیری از کمبودهای احتمالی در توزیع کتاب‌ها می‌شوند.

تحول در بازاریابی و شخصی‌سازی تبلیغات

وی ادامه داد: الگوریتم‌های یادگیری ماشینی با تحلیل رفتار خوانندگان در پلتفرم‌های دیجیتال، مدل‌های پیش‌بینی دقیقی برای ترجیحات فردی ایجاد کرده‌اند. این قابلیت موجب ارائه پیشنهادهای مطالعاتی هدفمند و تدوین راهبردهای بازاریابی کارآمدتر شده و در نهایت، افزایش نرخ مطالعه و فروش را به دنبال دارد.

تسهیل دسترسی جهانی از طریق ترجمه خودکار

این مدرس دانشگاه و پژوهشگر هوش مصنوعی در خصوص تسهیل دسترسی جهانی از طریق ترجمه خودکار در این حوزه گفت: سیستم‌های ترجمه ماشینی نظیر DeepL و Google Translate، با بهبود دقت زبانی، امکان ترجمه سریع و کارآمد متون را فراهم کرده‌اند. این تحول موجب شده که نویسندگان و ناشران بتوانند آثار خود را با سرعت بیشتری به مخاطبان جهانی عرضه کنند، بدون آنکه نیاز به فرایندهای پرهزینه و زمان‌بر ترجمه انسانی باشد.

چالش‌های ناشی از ورود هوش مصنوعی به صنعت نشر

معافی در خصوص چالش‌های ناشی از ورود هوش مصنوعی به صنعت نشر و کاهش نیاز به نیروی انسانی در فرآیند نگارش و ویرایش بیان کرد: با گسترش ابزارهای خودکار تولید متن، نگرانی‌هایی در مورد کاهش تقاضا برای نویسندگان و ویراستاران حرفه‌ای مطرح شده است. برخی از منتقدان بر این باورند که جایگزینی تدریجی نویسندگان انسانی با مدل‌های زبانی ممکن است به افول نوآوری‌های ادبی و تضعیف سبک‌های نگارشی منجر شود.

وی اظهار کرد: با توجه به آنکه بسیاری از مدل‌های هوش مصنوعی بر مبنای داده‌های گسترده‌ای که از منابع مختلف جمع‌آوری شده‌اند آموزش دیده‌اند، امکان نقض حقوق مؤلفان و ایجاد محتوای بدون مجوز وجود دارد. این امر می‌تواند منجر به دعاوی حقوقی پیچیده‌ای در زمینه کپی‌رایت و مالکیت فکری شود.

افزایش خطر انتشار اطلاعات نامعتبر

وی در بخش دیگر سخنان خود گفت: هرچند مدل‌های زبانی در تولید محتوا توانمند شده‌اند، اما همچنان احتمال انتشار اطلاعات نادرست و سوگیرانه در متون ایجاد شده توسط هوش مصنوعی وجود دارد. عدم نظارت انسانی بر محتوای تولیدشده ممکن است موجب انتشار گسترده مطالب نادرست و کاهش اعتبار منابع علمی و آموزشی شود.

تأثیر بر الگوهای مطالعه و تفکر انتقادی

پلتفرم‌های کتابخوانی هوشمند، با پیشنهادهای مبتنی بر الگوریتم‌های یادگیری ماشینی، گرایش‌های مطالعاتی کاربران را شکل می‌دهند. این امر، در صورت نبود تنوع محتوایی، می‌تواند منجر به محدودیت فکری و کاهش توانایی تحلیل انتقادی در میان خوانندگان شود.

به گفته این پژوهشگر هوش مصنوعی، هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری دگرگون‌کننده، فرصت‌ها و چالش‌های متعددی را برای صنعت نشر و کتابخوانی به همراه داشته است. در حالی که این فناوری می‌تواند به بهینه‌سازی تولید، توزیع و بازاریابی کتاب‌ها کمک کند، نگرانی‌های مهمی در خصوص کاهش نیاز به نیروی انسانی، نقض حقوق مالکیت فکری و انتشار اطلاعات نادرست وجود دارد. برای بهره‌برداری مطلوب از قابلیت‌های هوش مصنوعی، اتخاذ سیاست‌های تنظیم‌گری هوشمندانه و حفظ تعادل میان استفاده از فناوری و حفظ ارزش‌های انسانی در حوزه ادبیات و نشر ضروری است. تعامل میان متخصصان فناوری، نویسندگان و ناشران می‌تواند به شکل‌دهی آینده‌ای پایدار و نوآورانه برای صنعت نشر منجر شود.