به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، انتخاب کشور یمن به‌عنوان مهمان ویژه نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران، فرصت مناسبی است تا بار دیگر ارتباطات فرهنگی دو کشور ایران و یمن بررسی شود و به شناخت افزون‌تر این پیوندها بینجامد.

کشور یمن در جنوب غربی شبه‌جزیره عربستان جای گرفته است. این کشور با باغات سرسبز و مناظر طبیعی دل‌انگیز، ناحیه‌ای کوهستانی در حاشیه دریای سرخ و اقیانوس هند است. یمن همان کشوری است که در گذشته‌های دور تاریخی «سباء» نامیده می‌شد و نام آن در متن‌های کهن یاد شده است.

تاریخ ما نیز پیوستگی و آمیختگی آشکاری با تاریخ یمن دارد. می‌توان گفت که روابط فرهنگی و تاریخی ایران و یمن برخوردار از پیشینه‌ای بسیار کهن است. از آشنایی ایرانیان با تمدن دیرینه‌ یمن تا روابط فرهنگی و مناسبات تاریخی میان دو کشور، اشاره‌های گویا و فراوانی در متون تاریخی و ادبی ایران یافتنی است.

در شاهنامه فردوسی از رویدادهای یمن و پیوند آن با رخدادهای ایران یاد شده است و در دیگر متن‌های کهن شعر و نظم فارسی بارها و بارها از یمن نام آورده شده است. در دوران اسلامی تاریخ ایران نیز روابط دو سرزمین گسترش افزون‌تری یافت تا بدان اندازه که درک برخی از رخدادهای تاریخی ایران بدون بررسی رویدادهای همزمانی که در سرزمین یمن رخ داده است، چه‌بسا بسیار دشوار باشد.

یمن کشوری با تمدنی دیرپاست که در زمینه‌های گوناگون فرهنگی توانایی آن را دارد تا توجه نخبگان و فرهنگ‌جویان ایرانی را جلب کند و بدین گونه زمینه‌ای فراهم آورد تا به تعمق و واکاوی پیوندها و ارتباطات میان دو کشور و پژوهش در این باره، منجر شود.

جدای از ارتباطات فرهنگی ایران و یمن، کشور یمن همواره برای ما اهمیت استراتژیکی و راهبردی داشته و تحولات آن با منافع ملی ایران گره خورده است. پیوندهای دینی نیز جایگاهی ممتاز در روابط ایران و یمن دارد. تلاش برای درک ارتباطات فرهنگی دو کشور، نیاز به پیش‌زمینه‌هایی دارد که یک نمونه‌ی آن در سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران (اردیبهشت ۱۴۰۳) و با دعوت از یمن به عنوان میهمان ویژه‌ی نمایشگاه فراهم شده است. این دعوت می‌تواند سرفصلی تازه برای شناخت بهتر مناسبات فرهنگی دو کشور باشد و به تقویت ارتباطات فرهنگی متقابل دو کشور کمک کند. از سوی دیگر، کشور ما می‌تواند با برقراری این مناسبات فرهنگی، به بازتولید فرهنگ خود و انتقال آن به کشورهای همسایه و هم‌پیوندی مانند یمن بپردازد.

نگاهی به کتاب‌هایی درباره‌ی تاریخ، فرهنگ و سیاست در یمن

در سال گذشته (۱۴۰۲) چندین کتاب در بازار نشر ایران در ارتباط با مناسبات ایران و یمن و دیگر موضوعات مرتبط با کشور یمن منتشر شد. برخی از عناوین انتشار یافته چنین است:

- جغرافیای نظامی یمن - سیروس فخری و دیگران- انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، ۲۶۶ صفحه.

- زیدیان یمن (جبهه‌ی مقاومت اسلامی و جنبش الحوثی) - شعبانعلی بیدکی- نشر کیان دانش، ۱۸۸ صفحه.

- تاثیر تمدن ایرانیان بر نفوذ و گسترش اسلام در یمن - سیدمهدی حسینی‌بیان- قم، انتشارات صدف‌یاب، ۲۵۶ صفحه.

- تاریخ المستبصر: توصیف سرزمین‌های یمن، مکه و بخشی از نواحی حجاز - ابن‌مجاور- ترجمه ناصر بوعذار و جاسم بوعذار- نشر گنجور، ۳۴۲ صفحه.

- جنگ برای یمن: واکاوی منافع ژئوپلتیکی و سناریوهای مطلوب بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در بحران یمن - امیررضا مقومی- انتشارات موسسه‌ی فرهنگی هنری آینده‌پژوهی جهان اسلام، ۱۸۲ صفحه..

- اهداف سیاست خارجی عربستان سعودی در یمن و بحرین - امین نازی- انتشارات اندیشکده‌ی صنایع نرم، ۱۳۲ صفحه.

- عربستان سعودی در یمن: از رؤیا تا واقعیت - سیدزمان حسینی- انتشارات امین‌نگار، ۲۷۶ صفحه.

- ملکه یمن: داستانی از زمانه اصحاب اخدود - محدثه اصلانی- قم، انتشارات کتاب جمکران، ۱۸۲ صفحه.

- نابودسازی یمن: درس‌هایی که آشوب در شبه‌جزیره‌ی عربستان برای جهان دارد - عیسی بلومی- ترجمه‌ی منصور براتی- انتشارات سروش، ۲۸۸ صفحه.

در سال ۱۴۰۱ نیز چندین کتاب درباره‌ی تاریخ و جغرافیا و تحولاتی اخیر سیاسی آن کشور، انتشار یافت. نام برخی از آن کتاب‌ها چنین است:

- پاسداشت مقاومت یمن: مجموعه مقالات همایش بین‌المللی پاسداشت مقاومت یمن - به‌کوشش جلال خدایاری و فاطمه خدایاری- قم، انتشارت شلمچه، ۱۱۶ صفحه.

- زیدیه در یمن: از قیام تا حکومت - محمدجواد نجفی- نشر بین‌المللی الهدی، ۱۵۶ صفحه.

- بازتاب انقلاب اسلامی در یمن - حسین احمدی‌سفیدان و مولود سعیدی‌اطهر- تبریز، انتشارات عاصم، ۲۱۶ صفحه.

- سیاست دوگانه‌ی بریتانیا در جنوب غرب آسیا: مطالعه‌ی موردی بحران یمن - سیدحسن میرفخرایی و مصطفی خدایی- انتشارات اندیشکده‌ی صنایع نرم، ۱۶۴ صفحه.

- سناریوهای آینده برای یمن: پیامدها، چالش‌ها و فرصت‌های جمهوری اسلامی ایران - سیدعبدالمجید زواری و جواد عفراوی- انتشارات اندیشکده صنایع نرم، ۱۰۸ صفحه.

- میانجیگری سازمان ملل متحد در بحران‌های سوریه و یمن (۲۰۲۱- ۲۰۱۱) - احسان محمدی- انتشارات سیمای قلم، ۱۴۸ صفحه.

نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت) ۱۴۰۳ (در محل مصلای امام خمینی (ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.

اطلاعات کامل نمایشگاه کتاب ۱۴۰۳ تهران را اینجا بخوانید.