اسماعیلی در آیین رونمایی «حروف نام تو»:
پارسافر با گامهایی آرام ولی سنجیده در وادی شعر گام برمیدارد
رضا اسماعیلی، شاعر و منتقد ادبی در آیین رونمایی مجموعه غزلیات «حروف نام تو»، تأکید کرد که حمیده پارسافر، شاعر این مجموعه با گامهایی آرام ولی سنجیده و به دور از وسوسه شهرت در وادی شعر و شاعری گام برمیدارد.
در ابتدای این مراسم غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ضمن تبریک به حمیده پارسافر برای چاپ کتابش، گفت: با انتشار این کتاب دفتر ارزشمند تازهای بر مجموعههای شعری زنان انقلاب اسلامی افزوده شده است.
رضا اسماعیلی، شاعر و منتقد ادبی کشورمان نیز در سخنانی عنوان کرد: اگر بخواهیم در قاب و قالب یک جمله، سلوک ادبی حمیده پارسافر را توصیف کنیم، باید بگوییم که او شاعری است که با گام هایی آرام - ولی سنجیده - و به دور از وسوسه شهرت در وادی شعر و شاعری گام برمیدارد. به خاطر کسوت معلمی، رفتار ادبی پارسافر رفتاری هموار، بههنجار و دور از نارساییهای مفهومی و مضمونی است. وی در مسیر نوآوری نیز، حرکتی آهسته و پیوسته و به دور از افراط و تفریط دارد.
اسماعیلی افزود: از حنجره «حروف نام تو» صدای روشن و فروتن بانوی شاعری را میتوان شنید که در سایهسار مهربانی کلمات به آرامشی لطیف رسیده است؛ آرامشی که در پرتو آن میتوان عاشقانه صحیفه هستی را بازخوانی کرد و همچون حضرت سعدی به درک و دریافتی معرفتشناسانه از هستی نائل شد «به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست/ عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست»
هر غزل این مجموعه ساغری را میماند که لبالب از باده عشق در چرخش است
سیدمسعود علویتبار، شاعر و فعال فرهنگی، نیز با بیان اینکه کتاب «حروف نام تو»، شامل 33 غزل بهتازگی توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است، عنوان کرد: ویژگی شاخص غزلیات حمیده پارسافر در کتاب «حروف نام تو» درهم تنیدگی تار و پود عشقی پاک و زلال در لابهلای مضمونهای متفاوت این اشعار است. در بزم معرفتی و شهودی دل و ذهن، هر غزل این مجموعه چه آیینی، چه عارفانه و چه در دیگر مضامین، ساغری را میماند که لبالب از باده عشق در چرخش است.
علویتبار افزود: در این مجموعه غرل، با اشعاری سهل و ممتنع از شاعر روبهرو هستیم که با بهرهگیری از تخیل و تصویرآفرینیهای برجسته، رسالت انتقال عشقی پاک، زلال و سیال را به دلهای خواننده گان برعهده دارد. از این منظر میتوان ذهن و زبان شاعر را در مسیر سرودن با ذهن و زبان رودکی، فردوسی و بهویژه سعدی همسو و همرنگ دانست.
سیدمهدی طباطبائی، شاعر، پژوهشگر و استاد دانشگاه شهید بهشتی نیز در فرازی از سخنان خود بیان کرد: یکی از معیارهای ارزیابی میزان موفقیت هر شاعر، تعداد ابیات و اشعاری است که در ذهن مخاطبش رسوب میکند و نگاه وی را دوباره به سمت آنها میبرد و باید گفت که مجموعه شعر «حروف نام تو» در این زمینه موفق بوده است. نکته دیگری که در این مجموعه توجهم را به خود جلب کرد، برجستهبودن نمادهای «درخت» و «تبر» در اشعار شاعر است که با توجه به حجم اشعار، محل اعتناست «تبر مباش! مخواه این چنین که ساده بمیرم/ درخت زاده شدم تا که ایستاده بمیرم!» دغدغههای آیینی شاعر و همچنین توجه به برخی اوزان خاص در غزل از دیگر ویژگیهای این مجموعه شعر به شمار میرود.
سید حکیم بینش، شاعر افغانستانی نیز در سخنانی گفت: در مجموعه «حروف نام تو» در کنار نوآوریهایی که میبینیم و تصویرهای خوبی که مشاهده میکنیم، خواندن غزلهای این مجموعه مخاطب را وادار به تفکر میکند. گاهی با ابیاتی از این دست غافلگیر میشویم «چه میشد تک درختی میشدم در مسجد کوفه/ مرا میبُرد نجّاری که چوب منبرش باشم»
بینش تأکید کرد: من با خواندن غزلهای «حروف نام تو» با یک شاعر خوب و باورمند روبهرو شدم. از بیتبیت اشعار، ارادت به بزرگان دینی مشهود و شاعر، دردمندانه حرفهایش را بیان کرده است. این باورمندی و تعهد سرمایه بزرگی است که میتواند چراغ راه شاعر باشد.
اخلاق آهن، شاعر دوزبانه پارسی و اردو و استاد دانشگاه جواهرلعل نهرو دهلینو نیز در سخنانی گفت: پارسافر را شاعر توانای امروز میبینم که در بیان خواستهها، آرزوها و احساسات شخصی و ھمچنین وضع اجتماعی و رنج درونی شخصی به شیوہ احسن رفتار میکند. از لحاظ ساختار ظاهری، وزن طبیعی و ساده اشعار و همچنین سطور ساده شعری از ویژگیهای این مجموعه شعر است و نیز ارائه بیان تصویری و بهکارگیری رمزها، سمبلها و کنایهها از دیگر ویژگیهای مجموعه غزلیات «حروف نام تو» محسوب میشود. این آرایهها چه در فکر و اندیشه و چه در بیان عقاید مذهبی و گرایشهای دینی با استفاده از تعابیر اسطورهای و مذهبی بهصورت تلمیح و جهانمداری و سیاستمحوری رنگ و بوی خاصی به اشعار پارسافر بخشیدهاند۔
زیبا فلاحی، شاعر و پژوهشگر ادبی نیز در این مراسم، حمیده پارسافر را شاعر نوکلاسیک پس از انقلاب اسلامی دانست و گفت: پارسافر شاعری است که به شعر مبتلا شده و مبتلا به درونگرایی خویش، شاعری توانا، آزاداندیش ودر عین حال «مبتلا به صفا و مروه غم» است. وی نماینده شاعران موفق پس از انقلاب اسلامی است که به خود اجازه داده اندیشههای فلسفی مردانه را به شکل پراکنده در شعر خود مطرح کند«جز به پای خود به راه رنج نرفتیم/ جز به دست خود غم و عذاب نداریم»
وی با بیان اینکه شعر پارسافر کاملا جوششی و برخاسته از فطرت درونی خویش است، افزود: پارسافر، شاعری شیعی و متعهد آیینی مولا علی علیه السلام است و نشان داده در سرودههایش هر لحظه بخواهد زیباترین صور خیال را میآفریند «قسم خوردم که هر کس نام او را خواست بنویسد/ قلم از استخوانم سازم از خون جوهرش باشم» پارسافر در شمار شاعران صاحب سبک و نماینده بهترین شعر زنانه پس از انقلاب اسلامی در تراوش عاطفه و عیار آفرینشهای ادبی است.
قادر طراوتپور، از شاعران آیینی کشورمان نیز در این مراسم گفت: در این مجموعه شعر سمفونی رنگ و ساختار نوین در جهان شاعر شوریدگی خاص و قابل اعتنایی ایجاد کرده است. بیتهای تصویری که فضای جهان بیرون را به درون شعر میآورند شعر را با التهاب و انبساط حماسی در یک تغزل ولرم توام با اندوههای فروخورده شاعر و همزیست شده با دقایق غمناک زندگی پرآشوب با لحن زنانه روایت میکند. تخیل پویا و همساز با جهان بیرون، رمانتیک جسارتآمیزی به این غزلهای پرعاطفه داده که حاکی از روحیه انعطافپذیر و توام با اعتراض و گاهی با لحن ستیزنده شاعر است.
طراوتپور همچنین در بخش دیگری از سخنان خود به پارادوکس موجود در برخی ابیات کتاب «حروف نام تو » اشاره کرد و افزود: این پارادوکس شگفتانگیزی که شاعر ارائه کرده، به این دلیل است که با شعر یکی شده و به وحدت رسیده و جایی که میتواند در شعر معجزه ایجاد کند همین نقطه است.
آمیختگی زیبای عشق و عرفان
پاییز رحیمی، از شاعران کشورمان نیز درباره ویژگی اشعار این کتاب عنوان کرد: شعرهای این مجموعه در یک نگاه کلی به دور از پیچیدگیهای نحوی و غلطهای زبانی در سادهترین و محکمترین شکل زبانی بروز و حضور دارند و این موضوع البته با وجه معلم و فرهیخته بودن پارسافر بیارتباط نیست.
رحیمی با بیان اینکه یکی دیگر از موارد قابل توجه در غزلیات «حروف نام تو» پرداختن به آرزوهای شاعر است، گفت: وقتی از این منظر شعرهای این مجموعه را بازنگری میکنیم با غزلهایی نه تنها عاشقانه بلکه اشعاری با رنگوبوی عارفانه مواجهیم و شاعر در گریز و بازگشت و رفتوآمد میان این دو حال عاشقانه و عارفانه در نوسان است. همچنین در تمام غزلها آنچه به شعر رنگ و رو میدهد مفهوم عشق است؛ اما از آنجا که شاعر محتواگراست در شعر خود از فرمگرایی صرف میپرهیزد و به دنبال معنا و حکمتی برای آن است.
فاطمه ناظری، از شاعران کشورمان نیز در سخنانی عنوان کرد: کتاب حمیده پارسافر یک مجموعه منسجم، متعهد و هنرمندانه است که میتوان ردپای احساسات شاعرانه و تبلور والای روح یک انسان کامل را در آن به نظاره نشست. آمیختن معانی عمیق آیینی وانسانی با کشفهای شاعرانه سبب ظهور شعرهای نابی از عمق جان شاعر شده است.
غلامرضا کافی، شاعر و استاد ادبیات فارسی دانشگاه شیراز نیز در این آیین گفت: غزلها در دیدگاه خواننده داستانکهایی از برشهای زندگی شاعرانه یک عاشق هستند؛ اما این روایتها، طَرَفی برای گفتوگو ندارند بلکه شاعر مثل یک نظارهگر و دانای کل در گوشهای ایستاده و روایت میکند. نهایت همکاری وی با دیگران، نه حالت مناظره یا تخاطُب در پیشبرد حکایت یا داستان است، بلکه جمع بستن قافیه یا ردیف است تا از حالت مفرد به جمع درآید. هرچند باز همان شاعر است که روایت میکند. معدود غزلهای گرایشی و معنامندِ مجموعه هم چنین حالی دارند؛ به گونهای که شاعر خود را در میان معرکه کربلا میبیند و ارتباط عاطفهمندی نیز با اشخاص، وقایع و عناصر عاشورا دارد.
کافی، طبیعتگرایی مضمونساز را دیگر ویژگی اشعار حمیده پارسافر دانست و ادامه داد: جالب اینکه شاعر روایتپرداز، در مواجهه با عناصر طبیعت، بیش از روایتمندی، شیوه مضمونسازی با این پدیدهها دارد؛ هرچند از همراهی و حلول در عناصر طبیعت نیز غافل نیست. نیز باید گفت لحظههای اوج نیز در این مجموعه حاصل حلول در اشیا و مضمونسازیهای بر بنیان اسلوب معادله در این غزلهاست.
عباسعلی وفایی، رایزن فرهنگی ایران در چین نیز ضمن بیان نقشهای گوناگون زبان، عنوان کرد: اشعار پارسافر غالبا توصیف عواطف اوست و بسیاری از آنها به من شاعر برمیگردد و آینهای را میماند که انعکاس درونی و فکری وی را نشان میدهد.
رایزن فرهنگی ایران در چین ادامه داد: بخشی از اشعار حمیده پارسافر در تجلی ارادت وی به ائمه هدی (ع) است که زبان ادبی والایی دارند و این مسئله از میزان خلوص و ارادت وی نشئت میگیرد.
مصطفی محدثی خراسانی، دیگر شاعر و سخنران این محفل نیز بیان کرد: «حروف نام تو» جریانی زلال و صمیمی است که ازآبشخوری شفاف و پاک سرچشمه گرفته ودر مسیر خود با عبور از فرازو فرودها و حتی برخورد با صخره ها پا پس نمیکشد و متوقف نمیشود. این جریان با تمام لحظات متفاوتش، سرچشمهای واحد دارد و همین موجب شناسنامه داشتن تمام غزلها به نام شاعر و جان و جهان اوست.
احسانالله شکرالهی، شاعر و مدیر انتشاراتِ کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نیز در این مراسم گفت: بسیاری از عناصر فنی تاثیرگذار در یک شعر خوب در این سرودهها قابل رصد و شناسایی است. استفاده از ردیف بهعنوان عنصری استحکامبخش در غزل مقفای سنتی، بهرهمندی از موسیقی واژهها و کاربرد فراگیر فنون و صنایع لفظی و معنوی، همچون مراعات نظیر، جناس، تلمیح، تشبیه، و استعاره و استفاده از اصطلاحات کاربردیِ روز را میبینیم. همچنین دو گونه ریتم آرام و تند در تنوعبخشی به این مجموعه موزون موثر بوده است.
شکرالهی با بیان اینکه در این مجموعه به واژگانی برمیخوریم که حال و هوای آیینی را در این سرودهها پررنگ میکند، ادامه داد: نماز، دعا، سجده، استجابت، جمکران، حمد، رکوع و ربنا، همه نشانه پررنگبودن یک رابطه عبد و معبودی میان سراینده و آفریننده است.
وی بیان کرد: بهرهمندی از سنت قصهگویی کهن در قالب غزل، با اشاره به حکایات تاریخی و دینی از ویژگیهای شعر پارسافر است. نیز بهرهمندی از مضامین شعری کلاسیک و نوین در این آفرینشهای هنری به وضوح دیده میشود.
نمونه غزلی از «حروف نام تو»:
حروف نام تو، جز آنکه بر انگشترم باشد
برآنم تا پس از نام خدا، در دفترم باشد
غم دلتنگیات با سوختن، پایان نخواهد یافت
پس از من، وارث اندوه تو خاکسترم باشد
نه یک روز و دو روز است عشق، از یاد تو میخواهم؛
که فروردین و مهر و بهمن و شهریورم باشد
لب خشک و زبان لال گویا نیست! میدانم
سخنگوی دل من باید این چشم ترم باشد
تو را هرگز نخواهم داشت، این را خوب میدانم
نمیخواهم ولی غیر از تو عشقی دیگرم باشد...!
قفس باز است وچشمت بسته راه آسمانم را
ندارم راه پرواز از چه رو بال و پرم باشد
.خدایا! لااقل گور مرا آنقدر وسعت بخش!
که قدر آرزوهایی که با خود میبرم، باشد
نظر شما