به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «سه گفتار: امشاسپندان، فروهر، فر یا خورنه» پژوهش و نگارش دیناز دهنادی، مدیر نشر برسم است. کتاب مجموعهای از سه گفتار با عنوانهای «امشه سپنته / امشاسپند»، «فروشی، فروهر-فروردین» و «خورنه – فر» است. این کتاب به ژرفای فلسفه زایش، مرگ و بازگشت به جهان مینوی در آیین زرتشتی میپردازد و با بهرهگیری از اسطورهها و باورهای ایرانیان باستان، خوانندگان را به سفری در عمق فلسفه و سنتهای زرتشتی میبرد.
در بخشی از سرآغاز کتاب آمده است: در اسطوره داستان سیاووش آنگاه که به تندرستی از آتش میگذرد، به سرزمین توران پناه میبرد، ولی سرانجام به دست افراسیاب کشته میشود. در پی مرگ سیاووش، گیاه درمان کننده دردها از خون وی میروید به نام پرسیاووشان که هر چه آن را ببرند باز میروید و جان تازه میگیرد. این گیاه نشان زندگی پس از مرگ و ادامه زندگی سیاووش است.
جز اصلی وجود انسان همان جز مینوی یا فروری است که از وجود خود اهورامزدا بازتاب شده و پس از بازگشت نیز، به خود اهورا باز میگردد. مرگ آغاز بازگشت به جهان متعالی است و از این رو در ایران باستان بر این باور بودند که هر گاه کسی در میگذرد، شیون و زاری کاری است ناستوده.
در کتاب «صد در نثر و صد در بندهش» نوشته سید سعیدرضا منتظری چنین آمده است: اینگه کسی بدان جهان شود، دیگران نشاید که گریستن کنند و اندوه دارند و شیون و مویه کنند. چرا که هر اشک از چشم شود، آن رودی شود پیش چینود پل، پس روان آن مرده آنجا بماند و او را از آنجا گذر کردن سخت باشد، نتواند بر چینودپل گذریدن.
«رپیتوین» سرور گرمای نیمروز و ماههای تابستان است. او همه ساله، آن گاه که دیو زمستان به جهان هجوم میآورد، فعال میشود و در زیرزمین پناه میگیرد و آبهای زیرزمین را گرم نگه میدارد تا گیاهان و درختان نمیرند. بازگشت سالانه او در بهار بازتابی از پیروزی نهایی نیکی است. درختان، همانند برخاستن مردگان، شکوفه میدهند و جوانهها و برگهای تازه از شاخهها بر میدمد.
زرتشتیان پنج روز پیش از نوروز با برپایی مراسم گاهنبار همس پت میدیم یعنی در سیصد و شصتمین روز سال که آغاز روزهای «پنجه وه» است، بر این باورند که فروهرهای نیاکان در آغاز این روزها به زمین فرود میآیند و برکت و نیک ورزی برای خاندان میآورند.
اندیشه زایش و مرگ یکی از نخستین اندیشههای فلسفی ایرانیان باستان بود. آنان مرگ را تولدی دیگر میپنداشتند و از این رو درگذشتگان را، به صورت جنین در رحم، با پاها و دستهای جمع آمده بر روی سینه به خاک میسپردند تا به همان گونه که زاده شدهاند، به جهان دیگر درآیند. مرگ در فلسفه ایران کهن، بازگشت به جهان مینوی است.
کتاب «سه گفتار: امشاسپندان، فروهر، فر یا خورنه» با همکاری نشر برسم به چاپ رسیده و پژوهشی برای علاقهمندان به فلسفه و تاریخ ایران باستان است.
نظر شما