خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، ابوالفضل ایمنی، کارشناس حوزه چاپ: «با پیشرفت صنعت چاپ جهان از یک سو و تاثیر گسترده فناوری بر تمام سطوح، چاپ کتاب نیز در دنیای مدرن به یک صنعت پیشرفته تبدیل شده است؛ از ابتدای چاپ کتاب تاکنون، تکنولوژی‌های مختلفی در فرآیند چاپ و نشر استفاده شده است. از این رو به بررسی پنج گرایش جدید چاپ و نشر در حوزه چاپ کتاب می‌پردازیم.

در گام نخست به چاپگرهای افست دیجیتال نگاهی می‌اندازیم؛ با توسعه روزافزون چاپ دیجیتال و ورود به ابعاد گوناگون صنعت چاپ با استفاده از چاپگرهای افست دیجیتال، کتاب‌هایی با تیراژ کمتر و کیفیت و سرعت بیشتری چاپ می‌شوند. این تکنولوژی، به چاپگرهای افست کلاسیک کمک می‌کند تا در تولید کتاب‌هایی با تیراژ کمتر نیز به صورت اقتصادی باشند، در کنار این روند توسعه فرهنگ استارتاپ بر گسترش این بخش تاثیر قابل توجه‌ای گذاشته است.
 
از مزایای این روش چاپی می‌توان به سرعت بالا، كيفيت بالا، امکان چاپ سایزهای بزرگ کاغذ اشاره کرد. البته این روش چاپی معایبی هم دارد، مواردی مانند؛ عدم رقابت با چاپ کلاسیک افست در قیمت برای تیراژ متوسط و بالا همچنین عدم رقابت کیفیت چاپ، محدودیت در انتخاب نوع کاغذ.
 
با توسعه و رواج روزافزون چاپ جوهرافشان گرایش جدید چاپ کتاب بهره‌وری از این روش چاپی است. تکنولوژی جوهر افشان (Inkjet) به ماشین‌آلات چاپ کتاب اجازه می‌دهد تا با سرعت کیفیت بالا، کتاب‌هایی با تیراژ کمتر چاپ کنند. این تکنولوژی با کاهش هزینه‌های تولید کتاب و افزایش کیفیت چاپ، امکان چاپ کتاب‌هایی با تیراژ بسیار کمتر را فراهم می‌کند؛ اکنون در برخی از کشورهای پیشرفته امکان خرید کتاب و چاپ بلافاصله آن بر این اساس مهیا است.  
 
این روش چاپی نیز مزایایی چون سرعت بالا، کیفیت بالا، تیراژ حداقل رادارا است و معایبی هم مانند عدم امکان تولید در تیراژ بالا و هزینه زیاد برای تیراژ متوسط، عدم مقاومت در برابر رطوبت همچنین عدم سایزپذیری مناسب برای تولید دارد.
 
گرایش جدید دیگر در بازار چاپ و نشر بهره‌گیری از چاپگرهای سه بعدی برای تولید کتاب است؛ روشی جدی و خلاقانه. چاپگرهای سه‌بعدی که این روزها در همه بخش‌ها تولید سرک می‌کشند، به واحدهای چاپ کتاب اجازه می‌دهند تا محصولاتی با فرمت‌های خاص و با طراحی‌های جدید و خلاقانه چاپ کنند. این تکنولوژی، به‌خصوص در چاپ کتاب‌هایی با طرح‌های گرانبها و با ارزش بالا کاربرد دارد.  از مزایای این روش نیز می‌توان به انعطاف‌پذیری طراحی، کاهش هدر رفت مواد در تولید و خلاقیت محصول اشاره کرد و معایبی چون کیفیت نه چندان مناسب، مواد بکار گرفته شده، هزینه ماشین آلات تولید و سایز پذیری چاپ اشاره کرد.
 
از آنجایی که این روزها بسیاری از کتاب‌ها به صورت دیجیتالی و الکترونیکی منتشر می‌شوند، IOT (اینترنت اشیاء) می‌تواند در برخی از مراحل چاپ و انتشار کتاب‌ها نقش مهمی ایفا کند. به طور کلی، IOT به معنی اتصال اشیاء به اینترنت است که باعث می‌شود این اشیاء قابلیت ارتباط با همدیگر و با سیستم‌های دیگر را داشته باشند. یکی از کاربردهای IOT در چاپ کتاب، برای اطمینان از صحت و سلامت آن، تیراژ، مراحل تولید،‌ مشخصات چاپخانه و... است. با استفاده از سنسورها و دستگاه‌های IOT، می‌توان مراحل مختلفی از تولید کتاب را نظارت کرد، همچنین، با استفاده از IOT می‌توان بهبودی در عملیات انبار داری و توزیع و حتی رهگیری کتاب‌ها داشت.

سنسورهای IOT می‌توانند به کمک تحلیل داده‌ها و اطلاعات ارسال شده، پیش‌بینی کنند که کدام کتاب‌ها بیشترین تقاضا را دارند و کتاب‌هایی که در انبار ذخیره شده‌اند را به مشتریان مورد نظر تحویل دهند. در کل، IOT  می‌تواند بهبودی‌های مهمی در چاپ و انتشار کتاب‌ها به ارمغان بیاورد. به دلیل این که با استفاده از IOT می‌توان به صورت دقیق‌تر و کارآمدتر به انجام کارهای مربوط به چاپ و انتشار کتاب‌ها پرداخت، این تکنولوژی می‌تواند به صرفه‌جویی در زمان و هزینه و همچنین افزایش کیفیت و دقت کمک کند. به عنوان مثال، با استفاده از سیستم‌های IOT، می‌توان مراحل تولید، چاپ و انتشار کتاب را از راه دور نظارت کرد و هر گونه خطا و یا ناهماهنگی در سیستم را به سرعت شناسایی کرد.
 
هوش مصنوعی که این روزها بسیار مورد توجه قرار گرفته در زمینه چاپ کتاب نیز نقش مهمی در بهبود و بهینه سازی فرآیند تولید کتاب دارد، با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، می‌توان به‌طور خودکار محتوایی برای کتاب تولید کرد. این کار در فرآیند نوشتن کتاب، افزایش سرعت و بهینه‌سازی زمان و هزینه مورد نیاز برای تولید کتاب است. همچنین می‌توان با تحلیل رفتار و بازخورد خوانندگان، پیش‌بینی رفتار و بازخورد آن‌ها در آینده کمکبه نویسندگان و ناشران کمک کرد، همچنین با استفاده از هوش مصنوعی، می‌توان فرآیند طراحی صفحات کتاب را بهبود بخشید. با تحلیل نوع محتوای کتاب، می‌توان یک الگوی طراحی صفحه کتاب برای همه کتاب‌ها تولید کرد و در زمان و هزینه صرفه‌جویی کرد.
 
همچنین با کمک هوش مصنوعی می‌توان موضوعاتی را که در آینده محبوب خواهند بود، پیش‌بینی و ناشران و نویسندگان را در انتخاب موضوع کتابشان راهنمایی کرد. همچنین هوش مصنوعی به بهبود فرآیند توزیع کتاب از طریق پیش‌بینی تقاضا، بهینه‌سازی مسیر حمل و نقل و انتخاب بهترین نقاط توزیع کتاب کمک می‌کند. کاربرد دیگر آن بهبود بخشیدن تجربه خوانندگان است؛ با تحلیل عادات خواندن و علایق آن‌ها، می‌توان کتاب‌های پیشنهادی متناسب با سلیقه خواننده ارائه داد. با این همه استفاده از هوش مصنوعی در صنعت چاپ کتاب، به دلیل داشتن بعضی محدودیت‌ها، هنوز نمی‌تواند به صورت کامل از توانایی‌های آن بهره برد، اما با پیشرفت‌های اخیر در این حوزه، می‌تواند به‌طور هرچه بهتر، بیشتر و گسترده‌تر از هوش مصنوعی در فرآیند چاپ کتاب بهره برد.»