نگاهی به کتاب «کثرتگرایی و حقوق شهروندی در اسلام»؛
نحوه رفتار و تعامل مسلمانان با مسیحیان درون جامعه پیامبر(ص)
این نوشتار به بحث و تبیین این مطلب میپردازد که گروههایی «اسلامی» چون داعش چگونه اوامر پیامبر اسلام(ص) را درباره نحوه رفتار و همزیستی و تعامل مسلمانان با مسیحیان درون جامعه خود نادیده گرفتند.
در این کتاب بعد از مقدمه و پیش گفتار فصل یک را درباره اصالت عهدنامههای پیامبر اسلام با مسیحیان داریم. سپس فصل دو در جست وجوی مؤلفههای کثرتگرایی دینی در اسلام است. موضوع فصل سه عهدنامههای پیامبر اسلام با مسیحیان چارچوبی برای کثرتگرایی دینی است و فصل چهار درباره حقوق شهروندی در امت اسلامی است.
این نوشتار به بحث و تبیین این مطلب میپردازد که گروههایی «اسلامی» چون داعش چگونه اوامر پیامبر اسلام(ص) را درباره نحوه رفتار و همزیستی و تعامل مسلمانان با مسیحیان درون جامعه خود نادیده گرفتند. آزار دینی در ایالات متحد آمریکا و در سراسر خاور میانه متکلمان دینپژوه و جامعهشناسان و نظریهپردازان سیاسی را متوجه نیاز به تقویت کثرتگرایی و حقوق شهروندی در کشورهایی با ادیان مختلف کرده است. یک دست مایه بالقوه ایجاد چنین نوعی از جامعه پرداختن به عهدنامههای پیامبر اسلام اما به منزله مأخذ بنيادين سومی از متون مقدس اسلامی و یکسره هم راستا با قرآن و حدیث است. با آنکه محققان این عهدنامهها را قرنها میشناختهاند و رهبران مسلمان آنها را همچون قانون شریعت پذیرفته بودهاند، مسلمانان «سنتی» و پژوهشگران غربی نوین به طور عمده این اسناد را نادیده گرفتهاند. البته مسائل مربوط به اصالت این عهدنامهها دلیل بالقوهای بوده است تا از این متون چنین غفلت شود عهدنامههای پیامبر اسلام(ص) با مسیحیان در معرض مناقشات فراوان پژوهشگران واقع شدهاند بررسی اصالت این اسناد لازم است تا بتوان به مشروعیت آنها و درستی پیامهایشان پرداخت.
در مقدمه این کتاب آمده است: «در ارزیابی روند مناسبات میان مسلمانان و مسیحیان این گرایش هست که به این مناسبات پیچیده تنها از منظر رویداهای معاصر نگریسته شود. اما هر روایتی از مناسبات مسلمانان و مسیحیان باید رویدادها و فرایندهای تاریخی را نیز در نظر گیرد تا بتواند تحولات جاری را در زمینه مناسبشان جای دهد. پیش از پرداختن به مسائل معاصر تأثیرگذار بر جوامع مسلمان و مسیحی بهجاست که به برخی مسائل تاریخی پرداخته شود.»
«در دوران نوین(۱۵۰۰ ۱۹۴۵م)، «تمدن مسیحی بربخش عمده جهان اسلام حکم میراند. طی این دوره آنچنان که آرمسترانگ خاطر نشان کرده است، جهان اسلام به جای آنکه یکی از رهبران تمدن جهانی باشد بر اثر فرایند مدرنسازی زیر و زبر شد و قدرتهای اروپایی قلمرو اسلام را به شتاب و پیوسته به صورت بلوک وابستهای درآوردند». اروپاییان چنین میانگاشتند که فرهنگ اروپایی همواره مترقی بوده است و جوامع مسلمان عقب افتاده و ناکارامد و فاسد بودهاند. استعمارگران اروپایی در خاور میانه و آفریقا و آسیای جنوبی نیز با تاراج اقتصاد کشورهای مسلمان و تعویض نظام تعلیم و تربیت اسلامی با نظامهای غیردینی یا مبتنی بر مسیحیت، آسیبهای بیشتری به بار آوردند. این نوع از تعاملات استعمارگرانه بر روابط میان مسلمانان و مسیحیان تأثیر قاطعی گذاشت و خصوصاً در شکل دهی تصورات دینی کلامی و ارزیابیهای این دو کیش از یکدیگر مؤثر بود.»
در «پیشگفتار» کتاب نیز آمده است: «جنگهای صلیبی مسیحی به گونهای منفی شکل است. داعش یا همان «دولت اسلامی عراق و شام پهنه وسیعی از سرزمینهای واقع در بینالنهرین را تصرف کرد داعش نوعی خلافت اعلام کرد و اظهار داشت که نقشهای برای برقراری سلطه بر مسلمانان و غیر مسلمانان سراسر خاورمیانه و فراسوی آن دارد نگرانی درباره فعالیتهای داعش در ایالات متحد آمریکا و به اصطلاح موج مهاجران مسلمانی که به اروپا میآیند به سوء ظن میان مسلمانان و مسیحیان افزوده است. همه این تحولات سیاسی و دینی و فرهنگی در سراسر تاریخ چگونگی درک مسلمانان و مسیحیان امروز را از یکدیگر شکل داده است.»
«داعش با رسم افراطی تکفیری صدها هزار تن از مسیحیان را به بردگی گرفته کشته یا آواره ساخته است. مسیحیان عراقی، که پیشینه خود را به سده نخست میلادی میرسانند، شاهد بودهاند که طی سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ بالغ بر ۱۲۵۰۰۰ تن خانه و کاشانه خویش را رها کردهاند. گریسولد تا جایی پیش رفت که گفت ظهور داعش خبر از پایان مسیحیت در خاورمیانه میدهد با توجه به آزار مسیحیان در خاورمیانه ضرورت دارد که میان رفتار آزارنده با مسیحیان و رفتار پیامبر اسلام ما با آنان و دفاع او از جوامع مسیحی تمیز قائل شد. از چهار عهدنامه همچون چارچوب تحلیل استفاده خواهد شد تا مفاهیم کثرت گرایی و حقوق مدنی در امت اسلامی» بررسی شود.»
کتاب «کثرتگرایی و حقوق شهروندی در اسلام» اثر کریگ کانسیدین با ترجمه فائزه دینی در 128 صفحه و با قیمت 177000 تومان از سوی انتشارات علمی فرهنگی روانه بازار نشر شده است.
نظر شما