خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، استان البرز سال 1389 به‌طور رسمی با مصوبه مجلس شورای اسلامی تاسیس شد. بی‌تردید امین امکانات فرهنگی به‌ویژه توسعه فضا‌های کتابخوانی برای این استان با 17 شهر و بیش از 3 میلیون نفر جمعیت، ضروری است. یکی از دلایل مهم آن نیز، پیشگیری از سفر شهروندان این استان به مناطق دیگر به‌‌ویژه تهران است. علی معدنی‌پور، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی و رئیس دبیرخانه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان البرز، درباره وضعیت طرح ساخت کتابخانه مرکزی استان البرز به خبرنگار ایبنا می‌گوید: «ساخت کتابخانه مرکزی  استان البرز و تامن منابع مالی آن مساله مهمی برای استان البرز است.» وی تکمیل این طرح فرهنگی را که سال 98 آغاز شده معادل 200 میلیارد تومان اعلام می‌کند.


کتابخانه مرکزی استان البرز اکنون در چه وضعیتی قرار دارد و چند درصد پیشرفت داشته است؟  
کلنگ احداث کتابخانه مرکزی استان البرز سال 98 با 12 هزار متر زیربنا در زمینی بالغ بر 5هزار متر مربع زده شده، این کتابخانه اکنون در مرحله اجرای فونداسیون است و نقشه‌های آن تهیه شده،زمین این کتابخانه را شهرداری اهدا کرده  و مجری ساخت این کتابخانه نیز شهرداری است و بهربردار این پژوژه اداره کتابخانه‌های استان البرز است. این پروژه نیاز به حمایت سازمان برنامه و بودجه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دارد. اخیرا نیز جلسه‌ای در استانداری استان البرز تشکیل و در زمینه تمکیل این کتابخانه تبادل نظر شد البته برای ادامه احداث کتابخانه مرکزی استان البرز نیاز به تزریق بودجه از محل بودجه ملی است زیرا پروژه احداث کتابخانه مرکزی استان البرز طرح بزرگی است.
 
طرح کتابخانه مرکزی استان البرز به چه بودجه‌ای برای احداث نیاز دارد؟
البته نمی‌توان هنوز رقم دقیقی برای کامل‌شدن پروژه کتابخانه مرکزی در حال حاضر ارائه کرد و همه  ارقام مطرح شده، حدودی است  زیرا پیش‌بینی کارشناسی از نظر اعتباری برای کامل شدن طرح انجام نشده است اما بنابر گفته پیمانکار، تقریبا رقمی معادل 200 میلیارد تومان برای تمکیل پروژه کتابخانه مرکزی استان البرز نیاز است.
 
درباره استان البرز مساله‌ای که وجود دارد این است که نسبت سرانه فضای مطالعه به میانگین کشوری در این استان بسیار پایین است، به طوری که به ازای هر 1000نفر 10متر زیربنای کتابخانه‌ای در این استان وجود دارد درحالی که میانگین کشوری فضای سرانه مطالعه در کشور 24 متر مربع است، نظر شما در این زمینه چیست؟ با توجه به این شرایط  به نظر شما مهم‌ترین چالش و مشکل در بخش کتابخانه‌ای استان البرز چیست؟
در استان البرز 73 باب کتابخانه نهادی و مشارکتی داریم  که ۲۱ باب از این کتابخانه‌ها مشارکتی و مستقل و ۵۲  باب نیز نهادی است. زیربنای کتابخانه‌ای در استان البرز ۱۰ متر به ازای هر 1000 نفر است. البته  این میزان در سطح کشوری ۲۴ متر برآورد شده است؛ در واقع به ازای هر 1000 نفر  10 متر زیر بنای کتابخانه‌ای در سطح کشور داریم در حالی که میانگین  فضای کتابخانه‌ای استاندارد در سطح کشوری 24 متر است.
 
ساخت کتابخانه مرکزی  استان البرز و تامن منابع مالی آن مساله مهمی برای استان البرز است و باعث افزایش سرانه فضای کتابخانه‌ای در این استان می‌شود؛ البته چند پروژه در حال ساخت در استان داریم که  شاخص‌ترین آن‌ها پروژه ساخت کتابخانه‌های شهرستان طالقان و ماهدشت است. این دو پروژه تاکنون 50 درصد پیشرفت فیزیکی داشته  است. زمین این دو کتابخانه ازسوی شهرداری واگذار شده و حق انتفاع آن به کتابخانه‌ها واگذار می‌شود. البته از محل سفرهای استانی ریاست جمهوری برای احداث هر کتابخانه هشت میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده و در مرحله نخست دو میلیارد تومان آن اختصاص داده شده است. اخیرا نیز  جلسه‌ای با اداره راه و شهرسازی داشتیم و بودجه ای از محل تملک نیز به این پروژه اختصاص پیدا کرد.
  
یکی از مسائلی که زمان انتصاب مطرح کردید، بحث اهدای کتاب به کتابخانه‌های عمومی استان البرز بود، به نظر می‌رسد میزان اهدای کتاب در کتابخانه‌های این استان رقم قابل توجهی است، درست است؟
هفته کتاب، طرح کشوری نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با عنوان «اهدای کتاب اهدای دانایی» در سطح کشور برگزار شد. این طرح در استان البرز نیز اجرا شد و خوشبختانه براساس آمار، از ابتدای هفته کتاب تا یک ماه گذشته 13 هزار جلد کتاب به کتابخانه‌های عمومی استان البرز اهدا شده است. این‌کتاب‌ها به زودی براساس نیاز کتابخانه‌های مختلف در استان، توزیع می‌شود.
 
طرح انتخاب‌شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران در سال آینده گویا در استان البرز به طور خاص دنبال می‌شود، در این باره نیز توضیح بفرمایید؟
 هر سال یک شهر با توجه به فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد؛ به‌عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شود و در استان البرز یک فعالیت ویژه‌ای با همکاری دستگاه‌های مختلف در حال برنامه‌ریزی است تا سال بعد استان البرز به عنوان پایخت کتاب انتخاب شود، زیرا این انتخاب آورده‌های خاصی برای استان انتخاب شده دارد.
 
اکنون جمع‌بندی برنامه‌های فرهنگی دستگاه‌های مختلف این استان نیز به این شورا داده شده است؛ البته با توجه به دستور استاندارد البرز مبنی بر فعالیت ویژه برای انتخاب استان البرز در جشنواره انتخاب پایتخت کتاب سال آینده، شورای انتخاب پایتخت کتاب در این استان تشکیل شده است. این شورا به ریاست مشاور فرهنگی اجتماعی استاندارد البرز تشکیل شده و اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان البرز نیز عضو این شوراست. دبیری این شورا با اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی است و نهادهایی مانند آموزش و پرورش، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حوزه هنری و شهرداری نیز عضو این شورا هستند. آخرین جلسه این شورا  نیز با حضور جانعلی‌پور، مدیر کل مجامع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. آخرین منتخب پایتخت کتاب ایران نیز استان کردستان بود.
 
البته در زمینه انتخاب پایتخت کتاب ایران باید فعالیت‌های خاصی مانند المان‌گذاری‌های خاص یا نام‌گذاری خیابان‌ها و پارک‌ها با اسامی فرهنگی و ..،صورت بگیرد و شاخص‌هایی مانند بحث زیربنای کتابخانه‌های عمومی و مشارکت بخش خصوصی برای انجام امور‌فرهنگی در انتخاب یک استان به عنوان پایتخت کتاب بسیار مهم است و امتیاز آوری خاصی دارد. البته علاوه بر این موارد، کاندید شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران باعث همبستگی میان ناشران استانی نیز می‌شود.
 
آیا استان البرز با توجه به ملاک‌های موجود برای انتخاب‌شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران از جمله تعداد کتابفروشی‌ها ،ناشران و زیربنای کتابخانه‌ای( که البته بسیار محدود است) شرایط انتخاب‌شدن به عنوان پایتخت کتاب را دارد؟
 پاسخ به این پرسش ناظر به این موضوع  است که چه شهرهایی به عنوان کاندید در هشتمین دوره برای پایتخت کتاب  ایران انتخاب شوند، شعار استان البرز نیز برای انتخاب شدن در پایتخت کتاب ایران در این دوره «می‌دانیم، می‌خوانیم» انتخاب شده است، البته استان البرز  تمام تلاش خود را  مانند تمام استان‌ها برای انتخاب شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران می‌کند.

استان البرز به دلیل تنوع اقوامی، یک امتیاز خاصی دارد زیرا استان‌های دیگر بیشتر مردم بومی دارند اما در این استان مردم از همه جای ایران حضور دارند و تعامل برقرار‌کردن میان مردم در این استان در زمینه فرهنگی کمی سخت‌تر است؛ البته با توجه به  کمبود زیربنا و فضای کتابخانه‌ای نیاز است استان البرز در زمینه فرهنگی به‌طور ویژه دیده شود.
 
البته این ظرفیت باید در یک استان در زمینه کتابخوانی و کتابخانه‌ای نیز مهیا باشد، ایا این ظرفیت در استان البرز مهیاست؟
طرح انتخاب پایتخت کتاب همین است هر استانی باید یکسری ایده‌ها را مطرح و در یک بازه زمانی اجرا کند تا بتواند به عنوان کاندید پایتخت کتاب ایران انتخاب شود، مثلا در بحث کاندید شدن مباحثی مانند  افزایش زیرساخت سرانه مطالعه، تجلیل از نویسندگان، حضور فعال ناشران در حوزه فرهنگی استان، مشارکت خیران و بخش خصوصی در بخش فرهنگ  ازسوی استان‌ها پیگیری می‌شود. 
 
پیشنهاد شما برای انتخاب پایتخت کتاب ایران با توجه به اینکه یک مدیر و دانش‌آموخته کتابداری هستید، چیست؟
 به نظر می‌رسد برنامه‌های کتابخانه‌ها در حوزه انتخاب پایتخت کتاب ایران بیشتر  معطوف به فعالیت در بخش سخت افزاری است اما بهتر است برنامه‌های کتابخانه‌ها در کشور به سمت برنامه‌های نرم‌افزاری و کاربردی حرکت کند. سرمایه‌گذاری بر روی بخش کودک و نوجوان، ارائه راهکارهایی برای افزایش سرانه مطالعه و تشویق و جذب مردم به مطالعه و پیشنهاد شیوه‌‌های کاربردی در این زمینه بهتر است در برنامه‌های انتخاب پایتخت کتاب ایران دیده شود.

قطعا استان‌ها از نظر امکاناتی مانند سرانه فضای کتابخوانی، تعداد ناشران و کتابفروشان و همچنین میزان دسترسی به کتاب و کتابخانه تفاوت‌های زیادی دارند، مثلا کلان شهرها در مقایسه با مناطق محروم از نظر امکانات کتابخانه‌ای متفاوت هستند. این استان‌ها در عین این تفاوت‌ها چظور می‌توانند در انتخاب به عنوان پایتخت  کتاب ایران موفق شوند؟
 سرانه فضای کتابخوانی و کتابخانه‌های موجود در استان‌ها تنها یکی از فاکتورهای انتخاب پایتخت کتاب ایران است، پیگیری  مشارکت آموزش و پرورش ، دنبال کردن مبحث مطالعه در کتابخانه‌های آموزش‌و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بحث تبلیغات محیطی و المان‌سازی و جذب مخاطب از فاکتورهای مهم دیگری است که در انتخاب‌شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران نقش دارد.

البته ظرفیت استان‌ها در زمینه کتاب و کتابخوانی متفاوت است. ممکن است در یک روستا کتابخانه تنها مرکز فرهنگی آن منطقه باشد و این یک امتیاز ویژه برای آن منطقه است. به عنوان مثال، در استان البرز کتابخانه‌های روستایی ظرفیت فرهنگی خوبی دارند  و کتابخانه‌های سیار بازخورد خوبی در این زمینه دریافت کرده‌اند که قابل مقایسه با استقبال مخاطبان حتی از کتابخانه‌های بزرگ نیست. در استان‌های مرزی یا محروم نیز که فاقد زیرساخت‌های کتابخانه‌ای و فرهنگی هستند، این قبیل فعالیت‌های فرهنگی خودش بزرگترین امتیاز محسوب می‌شود.
 
درباره پرداخت سهم نیم درصد کتابخانه‌ها در استان البرز وضعیت چگونه  است؟ با توجه به این‌که  بر اساس مصوبه جدید کمیسیون فرهنگی مجلس پرداخت سهم نیم درصد کتابخانه‌ها از محل درآمد شهرداری‌ها،  الزام، ضرورت و ضمانت اجرایی پیدا کرده است.
براساس ماده شش قانون نحوه تاسیس و اداره کتابخانه‌های عمومی, شهرداری‌ها موظف هستند این سهم را پرداخت کنند و اگر پرداخت نشود بر اساس تبصره همین ماده از قانون که در سال ۹۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده, نهاد کتابخانه‌های عمومی می‌تواند از طریق مکاتبه با خزانه کل کشور این مبالغ را برداشت و به حساب انجمن‌های استانی و شهرستانها واریزکند. در هرصورت این سهم نیم درصد پرداخت می‌شود اما نحوه پرداخت متفاوت است؛ البته سهم نیم درصد در استان البرز با تعامل سازنده با مدیران شهرداری‌ها و شوراها پرداخت می‌شود.

آیا استان البرز جزء استان‌هایی است که اختیار خرید کتاب به صورت استانی را دارد؟
 استان البرز در دو بخش خرید استانی و خرید کشوری منابع خود را تهیه می‌کند. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بر اساس طرح انتخاب کتاب بر اساس نظر کتابداران برای کتابخانه‌ها مبلغی را به عنوان بودجه در نظر گرفت و اداره کل منابع نهاد؛ منابع مورد نیاز کتابخانه‌‌ها را بر اساس نظر کتابداران کتابخانه‌های عمومی خریداری و برای آن‌ها ارسال کرد. این طرح سال گذشته و امسال انجام شد. در استان البرز بر اساس نیاز کتابخانه‌ها و بودجه استانی، کتاب‌های مورد نیاز کتابخانه‌ها خریداری می‌شود.
 
آخرین خرید استانی و بودجه‌ای که برای خرید کتاب در نظر گرفتید، را نیز بفرمایید؟
استان البرز امسال حدود 600 میلیون تومان از محل  اعتبار منابع استانی هزینه کرده و 7هزار و 164 نسخه کتاب برای کتابخانه‌های عمومی این استان خریداری کرده است.

درباره حضور معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بازدید از کتابخانه عمومی الزهرا(س) این شهرستان و قول‌هایی که داده شد، نیز بفرمایید؟
 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان رئیس هیات امنای کتابخانه‌های و معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان عضو حقیقی هیات امنای کتابخانه‌های عمومی در همه سفرهای استانی بازدید از کتابخانه‌های عمومی را در برنامه‌های خود قرار می‌‌دهند. معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یکشنبه 9 بهمن‌ماه در سفر به استان البرز ضمن بازید از کتابخانه عمومی الزهرا شهرستان کرج با کتابداران این کتابخانه  گفت‌و گو کردند و با حضور در محل محفل ادبی این کتابخانه که دبیرخانه محافل ادبی  کشور نیز هست، با دبیر کانون‌های ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی، نغمه مستشار نظامی از نویسندگان و شاعران استان البرز و دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور  و رحمان نوازنی از شاعران مطرح آئینی دیدار کردند.
 
آیا انتخاب کتابخانه برای بازدید معاون امور فرهنگی و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با ویژگی‌های خاصی انتخاب می‌شود، یا به طور تصادفی همان روز تصمیم گرفته می‌شود، از کدام کتابخانه بازدید شود؟
 برنامه از پیش تعیین شده برای انتخاب کتابخانه و بازدید از آن در سفرهای استانی تا جایی که من می‌دانم، وجود ندارد. در این سفر نیز  در همان روز  پیشنهاد شد از کتابخانه عمومی الزهرا(س) شهر کرج که دبیرخانه محفل ادبی کشور  نیز در این کتابخانه قرار دارد، بازید شود، البته در برخی استان‌ها اگر کتابخانه مرکزی در حال احداث یا فعال وجود داشته باشد، از کتابخانه مرکزی بازید می‌شود. در واقع این بازدید‌ها نمایشی نیست و نشانه اهمیت‌دادن به حوزه کتاب  و کتابخوانی است. در واقع بازدید از کتابخانه‌های عمومی در سفرهای استانی باعث دیده‌شدن کتابخانه‌ها، پیگیری مشکلات کتابخانه‌های مرکزی در حال احداث و معرفی و دیده شدن کتابخانه‌ها و محافل ادبی استان‌ها می‌شود.
 
دیدار مستقیم کتابداران و ارائه پیشنهادات و شنیدن سخنان کتابداران از سوی مسئولان وزارتخانه، به نوعی ایجاد انگیزه در این قشر است. کتابخانه‌های عمومی در سال‌های اخیر در زمینه کودک و نوجوان و محافل ادبی فعالیت چشمگیری داشته و این اتفاقات باعث شده تعامل شاعران  و نویسندگان با کتابخانه‌ها بیشتر شود. 

این دیدار چه خروجی مهمی داشت ؟ 
یکی از موارد مهمی که مسئولان کتابخانه و مدیران این مجموعه، با معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دیدار مطرح کردند، بحث تکمیل کتابخانه مرکزی استان البرز و  اختصاص بودجه برای ادامه احداث  این کتابخانه بود. در جریان این دیدار یاسر احمدوند درخصوص اختصاص بودجه برای احداث کتابخانه مرکزی این استان قول مساعد داد و البته  بحث حمایت از شاعران و نویسندگان این استان را نیز  مطرح کرد اما در بخش کتابخانه‌ای به طور ویژه این مبحث پیگیری شد. 

لطفا کتابخانه عمومی الزهرا(س)  شهر کرج استان البرز را معرفی کنید. این مجموعه چه بخش‌هایی دارد؟ از تعداد اعضا و منابع این کتابخانه بگویید؟
 کتابخانه عمومی الزهرا(س) یکی از کتابخانه‌های قدیمی استان البرز است. البته سال‌هاست در شهر کرج کتابخانه‌ای ساخته‌نشده و همین تعداد کتابخانه‌های موجود نیز از زمان واگذاری کتابخانه‌‌های وزارت فرهنگ‌و ارشاد اسلامی به نهاد کتابخانه‌های عمومی وجود داشته است. کتابخانه الزهرا(س) به دلیل قرار‌گرفتن درپارک الزهرا(س) شهر کرج از نظر موقعیت جغرافیایی در بافت جمعیتی خوبی قرار دارد و استقبال خوبی از این کتابخانه می‌شود. این کتابخانه 578 متر زیربنا،سه هزار و 204 نفر عضو و 41 هزار و 14 نسخه کتاب دارد و دارای بخش‌های مخزن، بخش نوجوان ، کودک، مرجع، نشریات، کتاب‌های کمک درسی وسالن‌های مطالعه است.
 
آیا فعالیت و برنامه جدیدی در حوزه کتابخانه‌ای دارید؟
براساس تهمیدات جدید، استودیو ضبط کتاب صوتی برای کتابخانه نابینایان در بخش کتابخانه امیر‌کبیر استان البرز ایجاد و  تجهیزات آن در حال خریداری است. این استودیو در کتابخانه امیرکبیر شهرستان کرج قرار دارد و تجهیزات آن نیز به صورت پیشرفته و به روز در حال گردآوری است. امیدواریم این بخش را نیز بتوانیم تاپایان سال افتتاح کنیم.
 
در بخش نابینایان کتابخانه امیر‌کبیر یک دستگاه پرینتر بریل داریم که تنها دستگاه پرینتر بریل استان البرز است و در این بخش خدمات حضوری و غیر حضوری به نابینایان کل کشور ارائه می‌شود. البته در این بخش یکسری کتاب‌های بریل پرینت و منتشر می‌شود و به صورت اینترنتی فایل کتاب‌ها برای  نابینایان در سطح کشور ارسال می‌‌شود. بخش نابینایان کتابخانه امیر کبیر کرج 414عضو نابینا و 873 نسخه کتاب بریل و 12 هزارو 200 نسخه کتاب گویا دارد.

در بخش نابینایان متاسفانه مشکل کمبود کتاب بریل برای حوزه کودک و نوجوان را داریم و این مشکل برای آموزش املا، خط و نگارش نابینایان در بخش کودک بسیار مشکل ساز است. برای این مشکل چه راهکاری دارید؟
البته نهاد کتابخانه‌ها به دنبال چاپ کتاب برای نابینایان  به صورت رسمی نیست مثلا در این بخش کتاب‌های مورد نیاز بر اساس درخواست عضو ، انتقال این درخواست از طریق کتابدار بخش نابینایان و تایید کارشناس منابع کتابخانه امیر کبیر، بر اساس استانداردهای کتابخانه‌ای،منتشر می‌شود اما قطعا کمبود کتاب بریل در بخش نابینایان داریم و این خدمات نسبت به جامعه هدف بسیار کم است و باید تلاش کنیم مکان‌های جدید و همچنین میزان دسترسی به منابع را برای این گروه افزایش دهیم.  البته بحث رفت و آمد نابینایان به کتابخانه نیز از نظر ورود و خروج به کتابخانه تا حدودی مناسب‌سازی شده است، اما این فضاسازی باید در کل سطح شهر فراهم باشد تا دسترسی این افراد به کتابخانه‌ها فراهم شود اما قطعا شرایط برای حضور نابینایان درسطح شهر و کتابخانه‌ها به صورت کامل مهیا نیست.