خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ امروز یکم بهمن‌ماه مصادف است با 58مین سالروز تولد علیرضا قزوه؛ شاعری که اغلب او را با شعرهای مذهبی و انقلابی‌اش می‌شناسند و با آثار او آشنایی دارند. از جمله مجموعه شعرهای او می‌توان به «با کاروان نیزه»، «صبح بنارس»، «شبلی و آتش»، «قطار اندیمشک» و «این همه یوسف» اشاره کرد که برخی از آن‌ها در جوایز و رویدادهای مختلف مورد تجلیل قرار گرفته‌اند. علاوه بر سرایش شعر، پژوهش ادبی یکی دیگر از حوزه‌هایی است که قزوه در آن فعالیت کرده که به انتشار عناوین مختلفی انجامیده است. او همچنین به عنوان مدیر فرهنگی، در سمت‌های مختلفی در طول دهه‌های اخیر فعالیت داشته که از جمله آن‌ها می‌توان به نماینده فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در هند و تاجیکستان اشاره کرد که با فعالیت‌های برون‌مرزی در حوزه گسترش زبان و شعر فارسی و همچنین نسخه‌پژوهی همراه بوده است.
در گفت‌وگوی پیش رو، مروری اجمالی داشتیم بر فعالیت‌های او در حوزه‌های مختلف و از دغدغه‌ها و دل‌مشغولی‌هایش پرسیدیم که در ادامه می‌خوانید:
شما نزدیک به چهاردهه است که در حوزه فرهنگ و ادبیات فعالیت داشته‌اید که البته می‌توان آن را به بخش‌های مختلفی تقسیم کرد. اجازه بدهید ابتدا با اصلی‌ترین بخش که بیشتر با آن شناخته می‌شوید، یعنی شعر و پژوهش‌های ادبی شروع کنیم. پیشینه ورود شما به این حوزه چیست و به چندسال قبل بازمی‌گردد؟
من حدود 37 سال است که به فضای کار ادبی ورود کردم. همچنین من سال‌ها دغدغه شعر داشتم و تلاش کردم که در همه عرصه‌های شعر - یعنی در قالب‌های مختلف ادبی- ورود داشته باشم و در کنار این حوزه در بخش پژوهش فعالیت داشته و دارم، به‌خصوص با ورودم به سرزمین هندوستان در حوزه نسخه‌های خطی پژوهش داشتم؛ چراکه این نسخه‌ها بخشی از میراث زبان فارسی بوده است و به همین خاطر جزو دغدغه‌های کار من بودند.
در این سال‌ها شعرهای من به بیش از 10 زبان ترجمه شده است که تقریبا 5 یا 6 دفتر شعرم به زبان‌های مختلف همچون انگلیسی، عربی، خطوط سرلیک، روسی و اردو منتشر شده است. این‌ها دغدغه این سال‌های من بود و تلاش کردم در حد خودم کمکی به فرهنگ ایران و ادبیات انقلاب داشته باشم.
در زمینه نگارش و انتشار کتاب هم در طول سال‌های فعالیتم، حدود 40 تا 50 کتاب منتشر کرده‌ام که این‌ها در عرصه‌های مختلف بوده‌اند؛ حدوداً 10 کتاب شعر دارم، 6 یا 7 عنوان سفرنامه، 6 یا 7 عنوان کتاب پژوهشی که در زمینه نسخ خطی نوشته‌ام، و همچنین رمان و داستان. حتی اخیرا داستانی در حوزه کودک نوشته‌ام.
در حوزه رسانه و مطبوعات نیز سابقه دور و درازی دارید. لطفا کمی درباره فعالیت‌های خود در این حوزه هم توضیح دهید.
کار در این حوزه را از یک مجله شروع کردم و در روزنامه «جمهوری اسلامی» و روزنامه «اطلاعات» کار کردم. در ادامه نیز در فضاهای مطبوعاتی فعالیت داشتم؛ در مجله اهل قلم، ماهنامه ادبستان، مجله شعر.
در مجموع؛ من با رسانه و فضای مدیریت فرهنگی آشنا هستم و سال‌ها در این حوزه کار کردم. من در فضاهای مجازی و سایت‌ها فعالیت داشته و دارم. شاید یکی از کارهای شاخص من صفحه ادبی «بشنو از نی» بوده است که 8 سال در روزنامه اطلاعات منتشر شد و یکی از صفحه‌های جریان‌ساز بود. همچنین ستون «دو رکعت عشق» در روزنامه اطلاعات را داشتم که این ستون نیز سال‌ها به موضوع خاطرات رزمندگان اختصاص داشت و در فضایی توام با ایجاز در آن به ارائه مطالب مختلف می‌پرداختم. این ستون کنار ستون «دو کلمه حرف حساب» از کیومرث صابری فومنی (گل آقا) قرار داشت که ستون‌های ما سال‌ها کنار همدیگر و در همسایگی هم منتشر می‌شد.
به‌طور کلی، در سال‌های فعالیتم صفحات ادبی روزنامه‌ها و مجلات زیادی را اداره کردم. در حال حاضر نیز در فضای مجازی صفحه‌ای به نام هند-ایران داریم که شاعران و نویسندگان و استادان دانشگاه‌های کشورهای مختلف، به‌خصوص فارسی زبانان را گرد هم آورده است.
درطول این سال‌ها، علاوه بر فعالیت‌های ادبی و رسانه‌ای، همیشه به‌عنوان یک مدیر فرهنگی در سمت‌های مختلفی فعالیت داشته‌اید. کمی از سابقه مدیریتی خود بگویید و اینکه چه دغدغه‌ای باعث شده، یک شاعر و پژوهشگر، پُست‌های مدیریتی را برعهده بگیرد.
همانطور که می‌دانید، نزدیک به 10 سال مدیریت فرهنگی در خارج از کشور را برعهده داشتم و نماینده فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای تاجیکستان و هند بودم. در دوره‌ای که در کشور هند فعالیت داشتم، مجله «قند پارسی» را سردبیری کردم.
من مدیریت شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نیز برعهده داشتم. همچنین از دیگر کارهای من نظارت بر انتشار کتاب‌های شاعران ایران بود که در 150 مجلد، از سوی نشر تکا به چاپ رسیده است. این فعالیت‌ها بخشی از کارها و دغدغه‌ها من بودند. در حال حاضر نیز در شورای شعر، موسیقی و سرود سازمان صداوسیما تلاش می‌کنم که -اگر خدا بخواهد- هم شعر و هم موسیقی را به خوبی معرفی کنم و هم اینکه بخشی از شعر و موسیقی ایرانی را که اصالت دارد و کم‌کم به ابتذال کشیده می‌شود، از این ابتذال نجات دهیم تا بتوانیم یک موسیقیِ مردمیِ بااصالت و مبتنی بر میراث گذشتگان و تفکر جوانان امروز و استادان و پیشکسوتان را ارائه دهیم.
از دغدغه‌های دیگر من نشر کتاب شاعران فارسی زبان در کشورهای دیگر؛ شاعران افغانستان، تاجیکستان، هندوستان، پاکستان و در کنار آن شاعران ایران است. فعالیت در این حوزه، برای من از اهمیت زیادی برخوردار بوده و فکر می‌کنم که در این زمینه، طی این سال‌ها کم کار نبوده‌ام.
با توجه به اینکه تولدتان در پیش است و این گفت‌وگو به این بهانه انجام می‌شود، می‌خواهم سوالم را کمی شخصی‌تر کنم و از شما بپرسم که شما در اوقات فراغت‌تان چه می‌کنید؟ چقدر مطالعه دارید؟ و از کتاب‌های بالینی‌تان بگویید؟
کتاب دیوان بیدل دهلوی، و گاهی اوقات غزلیات شمس و مقالات شمس کتاب‌های بالینی من هستند. گاهی رمان می‌خوانم، کتاب‌های شعر شاعران جوان را مطالعه می‌کنم و گاهی مجبورم برای چاپ این آثار کتاب‌هایشان را نقد کنم که البته خودمان این آثار را منتشر می‌کنیم. در همین مدت اخیر، بیش از سی-چهل عنوان کتاب شاعران فارسی زبان را خواندم.
روزهای من به کار فرهنگی می‌گذرد، و پاسخ دادن به مشکلات شاعران جوان، کارهایی که انجام می‌دهند، شعرهایی که می‌سرایند و گاهی برای من می‌خوانند. گاهی اوقات در فضاهای واتساپ و تویتر مطلب می‌نویسم، و به هرحال مشتری‌های زیادی در فضای مجازی دارم که اغلب شاعران جوان و نویسندگان جوان هستند و دوست دارند ارتباط داشته باشم. من هم تلاش می‌کنم که در حد امکان به آن‌ها پاسخ بدهم؛ اما در حال حاضر بیش از همه وقتم را صرف دوستانی می‌کنم که شاعر پارسی‌زبان هستند و ایرانی نیستند و برای رشد و پرورش آن‌ها تلاش کرده‌ام. در این مسیر تاکنون حدود 10-12 شاعر از کشور هندوستان پرورش داده‌ام و این شاعران هرکدام مجموعه‌های شعر مستقل دارند. همچنین در هندوستان شاعران کودک و کسانی را که نثر ادبی می‌نویسند، پرورش می‌دهم. من کاری را انجام می‌دهم که دیگران دنبال آن نیستند؛ تقریبا این حوزه عرصه‌ای است که کمتر کسی سراغ این فضاها می‌رود.
جمعه ۱ بهمن ۱۴۰۰ - ۱۰:۲۱
نظر شما