خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) ترجمه کامران برادران: کتابخانه‌ها تنها مؤسساتی نیستند که باید در عصر دیجیتال در خود تحول ایجاد کنند. صنعت ارتباطات دوربُرد، صنعت سینما و مطبوعات و بسیاری دیگر نیز از اواخر دهه 1990 با چنین چالشی روبرو هستند. صعنت چاپ کتاب، روزنامه‌نگاری و آموزش و پرورش نیز امروزه با چنین مسائلی دست به گریبانند. بعضی توانسته‌اند به خوبی [نسبت به موج روزافزون تکنولوژی] واکنش نشان دهند و در حال پیشرفتند؛ باقی از این تغییرات زیان دیده‌اند و هنوز با آن درگیرند. کتابخانه‌ها باید واکنش دیگران به این مقوله را سرمشق خود قرار دهند، به‌ویژه آنانی که در این مسیر تصمیمات غلطی گرفته‌اند.
آن‌چه را که بر سر صنعت موسیقی آمد در نظر بگیرید. در سال 1990 شان فانینگ، دانشجوی دانشگاه نورث‌ایسترن، برنامه‌ای مخل و مخرب به نام نَپستر (Napster) را در جهان آزاد کرد؛ نخستین شبکه عظیم برای اشتراک‌گذاریِ فایل‌های صوتی. در عرضِ چند ماه، رشدِ خیره‌کننده نپستر سبب شد کفه ترازو از مدل‌های قدیمی توزیعِ محصولاتِ صوتی برداشته شده و به نفعِ مدلی نوین، مستقیم و دیجیتالی سنگین شود. سال‌ها طول کشید تا صنعت موسیقی این تغییر را در خود هضم کند و در آغاز با فانینگ و تمام کسانی که چون او به جهان نگاه می‌کردند جنگید. صنعت موسیقی از هر دو اخلال‌گر -که به‌وضوح داشتند از این اعمال غیرقانونی سود می‌بردند- و همچنین هزاران مشتری که به طور غیر قانونی آهنگ‌های دارای حق کپی‌رایت را دانلود و آپلود می‌کردند شکایت کرد. این دست نبردهای حقوقی بیش از یک دهه است که جریان دارند و در نهایت چیزی جز اتلاف وقت نبودند. نتیجه نهایی خرج مبالغِ کلان برای وکلا و دلالان سیاسی بود، مبالغی که یک شرکت کامپیوتری آن را تأمین می‌کرد: شرکت اَپل و ظهور شیوه دیجیتال و تقریباً انحصاری تولید، توزیع و مصرف موسیقی.
شباهت میان موسیقی و کتاب در عصر دیجیتال نادرست است. آن‌چه بر موسیقی رفته است هنوز برای صنعت کتاب اتفاق نیفتاده، هرچند که الگوهای خواندن را کمی تغییر داده است. رواجِ تیراژ کتاب‌های الکترونیکی را در طول چهار سال می‌توان ارقم ارائه شده از سوی سرویس اُوردرایو [یکی از مؤسسات بزرگ پخش دیجیتالِ کتاب‌های الکترونیکی و صوتی و همچنین موسیقی] مشاهده کرد: خرید کتب الکترونیکی از چهار میلیون نسخه در سال 2010 به شانزده میلیون در سال 2011 و پنجاه و چهار میلیون در سال 2012 و هفتاد و نه میلیون در سال 2013 رسید. اگر این آمار را بر حسب درصد نشان دهیم شکل سرسام‌آورتری به خود می‌گیرند: افزایش خرید کتب الکترونیکی بین سال‌های 2010 تا 2013، 1.875 درصد بوده است. علی‌رغمِ این رشد سریع و آشکار، شمار کتاب‌های چاپی‌ای که از کتابخانه‌ها به امانت گرفته می‌شود کماکان از کتاب‌های الکترونیکی به امانت گرفته شده بیشتر است (براساس تحقیقاتِ اخیر، 63 درصد به 4 درصد تمام کتب امانت داده شده). یکی دیگر از نشانه‌های پیچیدگی در بازار کتاب این است که بسیاری از علاقمندان به کتاب هنوز دوست دارند از کتابفروشی‌های مستقل خرید کنند، حتی اگر گاه از روی دستگاه کیندل‌شان کتاب بخوانند.
آن‌چه را که بر سر صنعت موسیقی آمد در نظر بگیرید. در سال 1990 شان فانینگ، دانشجوی دانشگاه نورث‌ایسترن، برنامه‌ای مخل و مخرب به نام نَپستر (Napster) را در جهان آزاد کرد؛ نخستین شبکه عظیم برای اشتراک‌گذاریِ فایل‌های صوتی. در عرضِ چند ماه، رشدِ خیره‌کننده نپستر سبب شد کفه ترازو از مدل‌های قدیمی توزیعِ محصولاتِ صوتی برداشته شده و به نفعِ مدلی نوین، مستقیم و دیجیتالی سنگین شود. سال‌ها طول کشید تا صنعت موسیقی این تغییر را در خود هضم کند و در آغاز با فانینگ و تمام کسانی که چون او به جهان نگاه می‌کردند جنگید. صنعت موسیقی از هر دو اخلال‌گر -که به‌وضوح داشتند از این اعمال غیرقانونی سود می‌بردند- و همچنین هزاران مشتری که به طور غیر قانونی آهنگ‌های دارای حق کپی‌رایت را دانلود و آپلود می‌کردند شکایت کرد. این دست نبردهای حقوقی بیش از یک دهه است که جریان دارند و در نهایت چیزی جز اتلاف وقت نبودند. نتیجه نهایی خرج مبالغِ کلان برای وکلا و دلالان سیاسی بود، مبالغی که یک شرکت کامپیوتری آن را تأمین می‌کرد: شرکت اَپل و ظهور شیوه دیجیتال و تقریباً انحصاری تولید، توزیع و مصرف موسیقی.
شباهت میان موسیقی و کتاب در عصر دیجیتال نادرست است. آن‌چه بر موسیقی رفته است هنوز برای صنعت کتاب اتفاق نیفتاده، هرچند که الگوهای خواندن را کمی تغییر داده است. رواجِ تیراژ کتاب‌های الکترونیکی را در طول چهار سال می‌توان ارقم ارائه شده از سوی سرویس اُوردرایو [یکی از مؤسسات بزرگ پخش دیجیتالِ کتاب‌های الکترونیکی و صوتی و همچنین موسیقی] مشاهده کرد: خرید کتب الکترونیکی از چهار میلیون نسخه در سال 2010 به شانزده میلیون در سال 2011 و پنجاه و چهار میلیون در سال 2012 و هفتاد و نه میلیون در سال 2013 رسید. اگر این آمار را بر حسب درصد نشان دهیم شکل سرسام‌آورتری به خود می‌گیرند: افزایش خرید کتب الکترونیکی بین سال‌های 2010 تا 2013، 1.875 درصد بوده است. علی‌رغمِ این رشد سریع و آشکار، شمار کتاب‌های چاپی‌ای که از کتابخانه‌ها به امانت گرفته می‌شود کماکان از کتاب‌های الکترونیکی به امانت گرفته شده بیشتر است (براساس تحقیقاتِ اخیر، 63 درصد به 4 درصد تمام کتب امانت داده شده). یکی دیگر از نشانه‌های پیچیدگی در بازار کتاب این است که بسیاری از علاقمندان به کتاب هنوز دوست دارند از کتابفروشی‌های مستقل خرید کنند، حتی اگر گاه از روی دستگاه کیندل‌شان کتاب بخوانند.
.jpg)
الگوهای مصرف در کتابخانه‌ها بسیار وابسته به نوعِ رسانه است. موسیقی و جراید عمدتا در قالب دیجیتال مصرف می‌شوند: کمتر کسی این روزها در کتابخانه‌ها از روزنامه‌ی چاپی یا سی‌دی - به‌ویژه اگر موسیقی موردنظر جدید و محبوب باشد- استفاده می‌کند. فیلم‌های سینمایی (همچنین دی‌وی‌دی‌ها) هنوز با شمارگان بالا منتشر می‌شوند، هرچند که شمارِ فیلم‌های عندالمطالبه که به صورت دیجیتالی به مصرف‌کننده تحویل داده می‌شوند رو به افزایش است. این شکاف در الگوی مصرفِ رسانه خبر خوبی برای کتابخانه‌هاست. این شکاف به رسانه فرصت می‌دهد تا جای پای خود را در کتابخانه، به عنوان یک مؤسسه، باز کند. همچنین به کتابخانه‌ها فرصت می‌دهد تا مهارت‌های جدید کسب کنند و استراتژی‌های جدیدی را پیش بگیرند. این امر به این معنی‌ست که کتابخانه‌ها می‌توانند با رویکردهای آنالوگ و قدیمی‌شان کماکان پاسخگوی نیازها باشند.
اگر گرایش‌های فعلی در کتابخوانی و آموزش به همین سیاق ادامه پیدا کند، این فرصت برای کتابخانه‌ها موقتی خواهد بود. انتظاراتِ کاربرانِ کتابخانه‌ها، در تمامی سنین، به مرور زمان تغییر می‌کند. این نکته را البته کتابداران به‌خوبی درک کرده‌اند. خدماتی که امروزه کتابخانه‌ها ارائه می‌دهند اغلب بسیار خلاقانه و الهام‌بخش است و بسیار فراتر از آن چیزی است که غالب مردم از این مؤسسات انتظار دارند. اما این تغییرات بسیار نه در قلبِ کتابخانه‌ها که در حاشیه‌ها اتفاق می‌افتد. تغییر در رویکردهای کاربرانِ کتابخانه‌ها نسبت به اطلاعات بسیار از رشدِ دیجیتالیِ کتابخانه‌ها سریع‌تر است. چنانچه کتابخانه‌ها بنا دارند از این تغییرات پیشی بگیرند، ما به عنوان مالیات‌دهندگان و حامیانِ کتابخانه‌ها باید در این گذار از آن‌ها حمایت کنیم. برای این کار دلالیل فراوانی هم داریم: به این خاطر که آنانی که تازه پای‌شان به کتابخانه‌ها باز شده، کودکان و نوه‌های‌مان بیش از هر رده‌ی سنی دیگر از کتابخانه‌ها بهره می‌برند.
این مقاله ترجمه‌ای است از منبع زیر:
Palfrey, John. (2015). BiblioTech; Why Libraries Matter More Than Ever in the Age of Google, Basic Books, P41-43.
اگر گرایش‌های فعلی در کتابخوانی و آموزش به همین سیاق ادامه پیدا کند، این فرصت برای کتابخانه‌ها موقتی خواهد بود. انتظاراتِ کاربرانِ کتابخانه‌ها، در تمامی سنین، به مرور زمان تغییر می‌کند. این نکته را البته کتابداران به‌خوبی درک کرده‌اند. خدماتی که امروزه کتابخانه‌ها ارائه می‌دهند اغلب بسیار خلاقانه و الهام‌بخش است و بسیار فراتر از آن چیزی است که غالب مردم از این مؤسسات انتظار دارند. اما این تغییرات بسیار نه در قلبِ کتابخانه‌ها که در حاشیه‌ها اتفاق می‌افتد. تغییر در رویکردهای کاربرانِ کتابخانه‌ها نسبت به اطلاعات بسیار از رشدِ دیجیتالیِ کتابخانه‌ها سریع‌تر است. چنانچه کتابخانه‌ها بنا دارند از این تغییرات پیشی بگیرند، ما به عنوان مالیات‌دهندگان و حامیانِ کتابخانه‌ها باید در این گذار از آن‌ها حمایت کنیم. برای این کار دلالیل فراوانی هم داریم: به این خاطر که آنانی که تازه پای‌شان به کتابخانه‌ها باز شده، کودکان و نوه‌های‌مان بیش از هر رده‌ی سنی دیگر از کتابخانه‌ها بهره می‌برند.
این مقاله ترجمه‌ای است از منبع زیر:
Palfrey, John. (2015). BiblioTech; Why Libraries Matter More Than Ever in the Age of Google, Basic Books, P41-43.
نظر شما