به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «عقد نکاح و انحلال آن در فضای سایبری» پژوهشی کاربردی در حوزه پاسخ گویی دین مبین اسلام پیرامون یکی از مسائل مستحدثه اجتماعی عصر حاضر یعنی نکاح اینترنتی از منظر فقه و حقوق اسلامی به قلم مریم السادات محقق داماد عضو هیئت علمی پردیس خواهران دانشگاه امام صادق (علیه السلام) و زهرا جلالی است که از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام) منتشر شده است.

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در جدیدترین مرحله خود شبکه اینترنت را به جهان عرضه نموده است. پیدایش و رواج اینترنت و فناوری اطلاعات در دهه های پایانی قرن بیستم باعث ایجاد فضای مجازی گردیده که از آن به عنوان «فضای سایبر» یاد می شود.

فضای سایبر، فضایی مجازی است که هزاران سایت یا پایگاه اطلاعاتی را به یکدیگر مرتبط ساخته است به گونه ای که انجام بسیاری از امور از قبیل دانلود، ارسال پیام، مطالعه و آگاهی از انواع اخبار، اطلاعات و... در این فضا صورت می‌گیرد. در جهان امروز این امر پذیرفته شده که انجام پاره‌ای اعمال حقوقی از قبیل بیع، اجاره، هبه و... می‌تواند از طریق اینترنت انجام شود که از آن به عقود الکترونیکی یاد می‌شود.

بحث عقود الکترونیکی از مباحث جدیدی است که در چند سال اخیر پژوهش‌هایی راجع به آن صورت گرفته است. از جمله عقود الکترونیکی که به علت گسترش روز افزون ارتباطات در فضای مجازی روز به روز به مشتاقان آن افزوده می‌شود، انعقاد پیمان ازدواج در این فضا یا همان ازدواج اینترنتی است. در  عصر امروز آمار قابل توجهی از گرایش جوانان به انعقاد پیمان ازدواج از این طریق و همچنین انحلال آن در دسترس است. البته این مهم در صورتی امکان پذیر است که شرایط و تشریفات عقد نکاح و انحلال آن در فضای سایبری به درستی انجام شود.

نکاح سایبری یا نکاح اینترنتی، نکاحی است که بر طبق آن زوج و زوجه اراده خویش را برای انعقاد نکاح از طریق اینترنت اعلام می‌کنند، اعم از اینکه مذاکرات پیش از عقد و توافقات مقدماتی از طریق اینترنت صورت گرفته باشد یا خیر. همچنین اجرای صیغه طلاق از جانب زوج با استفاده از ابزارهای الکترونیکی را نیز طلاق سایبری می‌نامند.

علی رغم این که تمام منابع فقهی به بحث نکاح و طلاق و شرایط آن پرداخته است و منابع حقوقی به ویژه منابع تجارت الکترونیک نیز عقود الکترونیکی را مورد بررسی قرار داده است اما عقد نکاح و طلاق سایبری با توجه به شرایط ویژه آن، بایستی به عنوان یکی از عقود الکترونیکی به طور مستقل مورد تحقیق و پژوهش قرار گیرد كه متأسفانه تاکنون به شیوه تطبیقی از منظر فقه اسلامی و مباحث حقوقی حوزه عقود الکترونیکی مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است. 

از این رو انعقاد نکاح و انحلال آن در فضای سایبری از جمله مسائل و مباحثی است که ضرورت دارد ابعاد مختلف از منظر فقه و حقوق اسلامی در میان سایر عقود الکترونیکی مورد پژوهش قرار گیرد.

کتاب حاضر در سه بخش و هشت فصل سامان یافته است. در بخش اول در دو فصل، کلیات انعقاد نکاح و انحلال آن در فضای سایبری از سوی نگارندگان مورد بررسی قرار می‌گیرد که شامل مفاهیم کلیدی، پیشینه عقود الکترونیکی، عقد نکاح و طلاق سایبری و در نهایت شیوه‌های انعقاد نکاح و انحلال آن در فضای سایبری می‌شود. این شیوه‌ها شامل انعقاد عقد از طریق وب‌سایت‌های همسریابی، ویدئو کنفرانس، مکاتبه و مبادله الکترونیکی داده‌هاست.

مؤلفان در بخش دوم صحت یا عدم صحت نکاح و طلاق سایبری را مورد توجه قرار می‌ دهند که شامل چهار فصل است. فصل اول به بررسی ادله مشروعیت نکاح سایبری می‌پردازد. در فصل دوم ابراز اراده در انعقاد نکاح و انحلال آن از منظر فقها و حقوق دانان مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. موانع مشروعیت عقد نکاح و انحلال آن مبحث فصل سوم بخش دوم است که به دو دسته عام و خاص تقسیم بندی می شود. نگارندگان در فصل چهارم به تبیین آرای موافق و مخالف نکاح سایبری از منظر فقهای معاصر امامیه و فقهای معاصر اهل سنت همت می‌گمارند.

مؤلفان در بخش پایانی کتاب حاضر، ضمن بررسی مزایا و معایب این دسته از اعمال حقوقی، به اثبات نکاح و طلاق سایبری از طریق ادله الکترونیکی اثبات دعوا، امضای دیجیتال و ثبت الکترونیکی نکاح و طلاق سایبری می پردازند که شامل بحث از آثار اجتماعی نکاح و طلاق سایبری، مطابقت نظریه فقه پویا با این دسته از اعمال حقوقی، عدم امنیت در عقد نکاح و طلاق سایبری و راه های ایمن سازی آن و نادرستی تشابه نکاح سایبری با ازدواج سفید است.

کتاب «نکاح و انحلال آن در فضای سایبری» در قطع رقعی با شمارگان 1000 نسخه در 22 صفحه با قیمت 340000 هزار ریال از سوی انتشارات دانشگاه امام صادق(علیه السلام) وارد بازار نشر دانشگاهی شده و در اختیار علاقه مندان و پژوهشگران حوزه مطالعات تطبیقی پیرامون مسائل اجتماعی کنونی از منظر اسلام، قرار گرفته است.