بيماری‌های واگير، گاهی تبديل به يک همه‌گيری كشوری شده و گاهی از مرزهای يک كشور عبور كرده و به دیگر نقاط جهان نیز سرايت می‌كند. بیماری‌های واگیردار دو دوره نهانی یا کمون و دوره ظهور دارند. در دوره کمون، میکروب وارد بدن شده، ولی چندان تکثیر و قدرت پیدا نکرده که سبب بیماری شود. در دوره ظهور نیز با نشانه‌های مخصوص خود ظاهر می‌شود. عفونت‌های تنفسی، عفونت‌های روده‌ای، بیماری‌های منتقله، بیماری‌های مشترک انسان و حیوان و بیماری‌های منتقله از راه پوست، شایع‌ترین بیماری‌های واگیردار هستند.
«پیشگیری و کنترل شایع‌ترین بیماری‌های واگیردار» یکی از کتاب‌هایی است که با توجه به موضوع آن در برهه حساس کنونی می‌تواند اطلاعات خوبی به مخاطبان ارائه دهد. این اثر در سه فصل، ابتدا کلیات و تعاریفی از بیماری‌های واگیر ارائه می‌دهد و در ادامه 35 مورد از شایع‌ترین بیماری‌های واگیر را معرفی و به تشریح خصوصیات و رفتار هریک از آن‌ها می‌پردازد.
ویروسی که مدام تغییر شکل می‌دهد
«برخلاف تصور اکثریت مردم، سرماخوردگی بیماری ساده‌ای نیست و می‌تواند عواقب وخیمی داشته باشد که آدمی را تا سرحد مرگ پیش ببرد. ولی تکرار ابتلای به آن، این گمان و ذهنیت را هرچه بیشتر تقویت کرده است که این بیماری چندان قابل اعتنا نمی‌باشد...در علم ژنتیک، ویروس سرماخوردگی از هوشمندترین نوع ویروس‌ها به‌شمار می‌آید. این ویروس در یک پوشش یا کپسول مخصوص قرار گرفته است که از ویروس محافظت می‌کند، با از بین رفتن این پوشش، ویروس نیز از بین می‌رود. اگر ساختمان این کپسول کمی تغییر کند، ویروس به نوع جدیدی تبدیل می‌شود که برای از بین بردن آن نیاز به آنتی‌بیوتیک جدید یا مصرف همزمان چندین آنتی‌بیوتیک است. هوشمندی ویروس سرماخوردگی به این برمی‌گردد که این ویروس هر سال پوشش خود را کمی تغییر می‌دهد، بدین ترتیب با وجود پیشرفت‌های چشمگیر علم پزشکی، بیماری سرماخوردگی یک بیماری جدی و خطرناک به‌شمار می‌آید که می‌تواند زمینه ابتلا به سایر بیماری‌ها نظیر سینوزیت یا عفونت‌های ریوی را در فرد بیمار افزایش دهد. در سنین بالای 60 سال، سرماخوردگی‌های ویروسی می‌توانند به مرگ بیمار منجر شوند. به‌رغم تلاش فراوان آزمایشگاه‌های پیشرفته جهان جهت تولید واکسن سرماخوردگی، ریشه‌کنی این بیماری به علت تغییر سریع ساختمانی ویروس و مقاوم شدن آن نسبت به داروها و آنتی‌بیوتیک‌ها مقدور نبوده است.»
در شرایط شیوع، کدام اقدام کنترلی باید در اولویت باشد؟
«اپیدمیولوژی، به بررسی انتشار بیماری در نقاط مختلف جهان، در فصول چهارگانه در شرایط اقلیمی متفاوت می‌پردازد. در این رهگذر به سن، جنس، نژاد، شغل، وضع اقتصادی - اجتماعی مردم، منبع و مخزن عفونت، نحوه انتقال، دوره قابلیت سرایت، حساسیت و مقاومت فرد، دوره کمون، اشکال بالینی و میزان وفور آن‌ها و تعیین میزان موارد بدون علامت، خفیف، شدید، حاد و مزمن بودن بیماری و میزان مرگ و میر ناشی از آن و ایمنی احتمالی ناشی از اکتساب عفونت یا بیماری نیز توجه دارد تا همه گروه‌ها به‌خصوص گروه‌های در معرض خطر را شناسایی نموده، به چاره‌اندیشی بپردازد و با توجه به شناخت مواردی که ذکر شد، روش‌هایی را به منظور مبارزه با مخزن، قطع راه‌های انتقال بیماری و حفظ افراد مستعد جامعه ارائه دهد. برای مثال مشخص کند به منظور کنترل یک بیماری به‌خصوص در یک مقطع زمانی خاص از کجا باید شروع کرد و کدامیک از اقدام‌های کنترلی را باید در اولویت قرار داد. آیا باید از درمان بیماران و قطع راه‌های انتقال شروع کرد یا اینکه در ابتدا با انجام مایه‌کوبی (واکسیناسیون)، ایمن‌سازی غیرفعال (پاسیو)، پیشگیری دارویی (کموپروفیلاکسی) و سایر اقدام‌ها، به حفظ افراد مستعد پرداخت.»
کتاب «پیشگیری و کنترل شایع‌ترین بیماری‌های واگیردار» با ترجمه سید محمد هاشمیان شهری در 150 صفحه از سوی انتشارات کتاب‌درمانی به بازار نشر عرضه شده است.
نظر شما