خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-مصطفی امیری: حضرت فاطمه، برترین بانو سرور زنان عالم، دختر پیامبر اسلام و خدیجه کبری(س)، همسر امام علی(ع) و یکی از پنج تن آل عبا (اصحاب کساء) و بزرگ بانویی است که آیینه تمام نمای پیامبر اسلام اسلام است. حضرت فامطه، با ابوبکر بیعت نکرد و قاطعانه در مقابل او ایستاد. ایشان، در جریان غصب فدک و دفاع از خلافت امام علی (ع) خطبه‌ای خواند که به فدکیه معروف است. به مناسبت فرا رسیدن ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا و دهه فاطمیه، بسته پیشنهادی و سیر مطالعاتی شهادت حضرت فاطمه زهرا، ارائه می‌گردد.
پایگاه پژوهشی و تحلیلی راهبردی پس از انتشار پوستر «سیری در آسمان فاطمه» در سال 1392 که به معرفی 16 کتاب شاخص پیرامون شخصیت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها می‌پرداخت و با استقبال قابل‌توجه مخاطبان مواجه شد، امسال و همزمان با سالروز شهادت آن حضرت، پوستر «سیری در آسمان فاطمه 2» را منتشر کرد.
رهبر معظم انقلاب در مورد مطالعه در مورد شخصیت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها می‌فرمایند: «مقام فاطمه‌ى زهرا سلام‌اللَّه‌عليها در خور آن است كه عقول برجسته انسان‌هاى بزرگ، در اصلی‌ترين رشته‌هاى تفكرشان بينديشند و زبان‌هاى فصيح‌ترين و بليغ‌ترين گويندگان و شعرا و سرايندگان، آن انديشه‌ها را در قالب كلمات بياورند و سرشارترين ذوق‌ها و جوشان‌ترين طبع‌هاى فياض و سيال هنرمندان و شاعران، آنها را به صورت شعر و سخن منظوم، با بهترين گويش‌ها و حنجره‌ها بيان كنند. اگر اين‌طور بشود، شايد ذهن بشرِ متوسطِ امروز و ما كه از معارف حقيقى الهى دوريم و كشش نداريم كه در ذهن و دل و روحمان، حقايق والا و متعالى را درك بكنيم، بتوانيم گوشه‌يى از فضايل و مدايح و مناقب و محامد اين بزرگوار را بفهميم و درك كنيم.» (1368/10/28)
از همین‌رو، پایگاه راهبردی اقدام به طراحی و تولید دومین مجموعه کتاب پیشنهادی خود، با محوریت شخصیت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها نموده است. این بسته مطالعاتی به پیشنهاد حجت الاسلام مصطفی امیری، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم، تهیه شده است. این مجموعه که در قالب پوستر «سیری در آسمان فاطمه 2» منتشر شده است 24 کتاب پیرامون شخصیت آن حضرت را در 10 موضوع مختلف معرفی می‌کند که این موضوعات عبارتند از: تاریخ و زندگی‌نامه، سیره و سبک زندگی، احادیث، در نگاه قرآن، از دیدگاه اهل سنت، شهادت، فضایل و مناقب، فدک، ادبیات داستانی و کتاب‌شناسی.
این مجموعه‌ی پیشنهادیِ کتاب در قالب یک پوستر در اختیار اهالی کتاب و کتابخوانی و محبین اهل‌بیت علیهم‌السلام قرار گرفته است. بی‌شک انتشار این پوستر در مساجد، هیآت و مراکز مذهبی، از مصادیق اعمال حسنه خواهد بود و موجب رضایت حضرت صاحب‌الزمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف؛ إن‌شاءالله.
.jpg)
معرفی کتاب‌های پیشنهادی سیر مطالعاتی حضرت فاطمه
تاریخ و زندگی‌نامه حضرت فاطمه (س)
کتاب «فاطمه از نگاه علی»
کتاب «فاطمه از نگاه علی» ابتدا به بيان علل ناميده شده آن بانوي بزرگ به فاطمه و معناي اين اسم پرداخته شده و محبوبيت ايشان نزد خداوند متعال بيان شده است، آن گاه به سروري ايشان نسبت به همه زنان جهان در اين جهان و جهان باقي اشاره شده و محوريت خشم و رضاي خداوند متعال در خشم و رضاي فاطمه زهرا برجسته شده و ابعادي از پاكي، طهارت ظاهري و معنوي، عفت، حياء، عصمت، عبادت و علم ايشان بيان شده است. در ادامه نگارنده از منظر امام علي به معرفي شخصيت همسر گرامي ايشان پرداخته و چگونگي ازدواج آن دو با هم و نيز گوشه‌هايي از زندگاني آن دو در كنار هم را توصيف نموده است. نويسنده در همين زمينه به برخي از صفات فاطمه زهرا از زبان امام علي مانند تلاش و زحمت او در خانه، قناعت و زهد وي، مظلوميت و حقانيت ايشان، روابط صميمي ايشان با اميرالمؤمنين در منزل و مصائب ايشان اشاره نموده و چگونگي رحلت و شهادت آن بانوي بزرگ را از زبان امام علي بيان كرده است. چراکه، نویسنده، معتقد است براى ترسیم چهره ملكوتى دُخت رسول خدا (ص) و تبیین ابعاد شخصیت بىنظیر زهراى اطهر(س) كسى بهتر از همسر وی، امیرالمومنین(ع) نمىتواند لب به سخن بگشاید. امیرالمومنین(ع) از عمق ایمان و صفاى دل فاطمه (س) خبر داشت و اوج گرفتن وى را در آسمان معرفت شاهد بود و از تلاطم امواج محبت در سینه دریایى زهرا حکایتها داشت. امیرالمومنین(ع) عظمت روح زهرا را مىشناخت و تعظیم ملائكه بزرگ الهى را مشاهده كرده بود و بر خود میبالید که همسرى همچون زهرا دارد.
کتاب «فاطمه، اسوه بشر»
در روزگار بعد از رحلت رسول (ص) که خورشید وجودش افول کرد، تنها ستاره‌ای که در آسمان غبارگرفته اسلام سوسو می‌زد و با صدای حزین و آرامَش، دل‌ها را مشتاق نگاه می‌داشت، فاطمه (علیها السلام) بود. در دوران سخت حاکمیت سقیفه که با حبس و زندان بردن غدیر همراه بود، تنها ناله‌ای که ماند و فریاد شد، ناله دختر رحمةٌ للعالمین بود که با کمال شهامت و شجاعت از دین و ماندگاری آن توسط حضرت علی (ع) می‌گفت و حقانیت او و بطلان دیگران را صلا می‌داد. کتاب «فاطمه اسوه بشر» شامل پنج بخش است. کتاب در فصل نخست با عنوان «کلیات» به بیان مباحثی با عناوین ضرورت شناخت اهل بیت (ع)، گستره شناخت اهل بیت (ع)، اهل بیت (ع) بهترین الگوی هدایت، فاطمه (س) آینه تمام‌نمای اهل‌بیت، فاطمه (س) الگویی فرا جنسیتی و فاطمه (س) الگویی فراتر از زمان و مکان پرداخته است. بخش دوم کتاب به بررسی فضایل و مناقب اهل بیت (ع) و حضرت فاطمه (س) اختصاص یافته است. حضرت فاطمه (س) در آینه قرآن عنوان بخش سوم است که طی آن، فاطمه (س) در صفای آینه وحی و به روایت آیات و سوره‌هایی چون آیه تطهیر، آیه مودت، سوره کوثر، سوره قدر و سوره دهر معرفی شده است. کتاب در بخش چهارم به بررسی و تبیین سیره حضرت فاطمه (س) در ابعاد علمی و معرفتی، تربیتی و آیین همسرداری و اجتماعی و سیاسی پرداخته است. بخش پنجم کتاب نیز به طرح هفت پرسش و پاسخ پیرامون حضرت فاطمه (س) اختصاص یافته است. پرسش‌هایی چون چرا فاطمه (س) با این همه مقامات و فضایل به عنوان پیامبر برگزیده نشد؟، چرا در بین 124 هزار پیامبر و 14 معصوم فقط یک زن وجود دارد؟ و چگونه ممکن است که حضرت فاطمه (س) پیش از آفرینش امتحان شود؟، از جمله سؤالاتی است که در این بخش به آنها پاسخ داده شده است.
کتاب «من فاطمه هستم»
کمتر از 10 روز پس از رحلت پیامبر اسلام صلی‌الله علیه‌وآله شش واقعه تکان‌دهنده و بس شگفت و عبرت‌انگیز رخ داد، واقعه شش‌گانه‌ای که حکایت‌گر دو جنبش متقابل بود. ویژگی این کتاب، آموزشی و تحلیلی بودن آن بر مبنای پژوهش‌های تاریخی است و برای اینکه متن آموزشی باورپذیرتر باشد، در قالب هفت گزارش و هر گزارشی با پرسش‌ها و پاسخ‌های تحلیلی تدوین شده است. نویسنده این کتاب را با یک مقدمه و هفت گزارش با موضوعات «همایش انصار، غصب خلافت، غصب فدک، خطبه فدکیه، شرح خطبه فدکیه، تهاجم به خانه وحی، و وصیت‌نامه الهی، سیاسی» گردآوری کرده است. ازجمله این تحلیل‌ها و گزارش‌ها اینکه آیا غصب خلافت یک اتفاق بوده است یا توطئه، چرا شهروندان مدینه با غصب خلافت مخالفت نکردند،ت. را ابوبکر فدک را غصب نمود، ابوبکر با چه توجیه شرعی فدک را غصب نموده است، اشکالات حقوقی و شرعی غصب فدک چیست، چرا مهاجر و انصار از فاطمه سلام‌الله‌علیها حمایت نکردند، تهاجم به خانه وحی در چند مرحله انجام گرفته است، راز آتش‌افروزی سران سقیفه چه بوده است، چرا حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها عذرخواهی ابوبکر و عمر را نپذیرفتند، خطبه در جمع زنان انصار در چند محور ایراد شده است، چگونه امام علی علیه‌السلام به این وصیت‌نامه عمل نمودند، واکنش مردم در برابر دفن شبانه چه بوده است.
کتاب «چشمه در بستر»
نویسنده کتاب، در پی مطالعه تاریخی اوضاع مدینه بعد از رحلت پیامبر (ص) و مصائب امام علی و حضرت زهرا (ع) می‌باشد. نویسنده ضمن بررسی تاریخی، به علل كینهورزی اهل مدینه با علی (ع) بعد از وفات پیامبر (ص) اشاره دارد و اقدامات و زمینهچینیها برای غصب خلافت آن حضرت و كودتا علیه او را بررسی میكند. تحلیل عواقب مسئله سقیفه و بررسی فضایل علی (ع) از زبان پیامبر (ص) و همچنین مناقب فاطمه زهرا (ع) و نسبت بین آن حضرت با امام علی از مباحث بعدی كتاب حاضر می‌باشد.
کتاب «دردانه دلداده»
ابن کتاب که در نوع خود از بهترین کتاب‌ها، می‌باشد در 16 فصل به رشته تحریر درآمده و به بررسی دقیق در زمینه ولادت، اسامی و القاب، مقام حضرت فاطمه(س)، از ولادت تا هجرت، پس از هجرت، ویژگی‌های فاطمه (س)، مناقب، فاطمه (س) و از دست دادن رسول خدا (ص)، فاطمه (س) و دفاع از ولایت، غضب فدک، دوران بیماری و شهادت آن حضرت (س) پرداخته است. بیان گوشه‌هایی از علم فاطمه (س)، عصمت او، مناقب اخروی، حجاب، اخلاق، و مصائب زهرا (س) پس از رحلت پیامبر، از دیگر مباحثی است كه به آنها پرداخته شده است.
کتاب «دانشنامه فاطمی»
کتاب دانشنامه فاطمی، دائره‌المعارفی است با «ساختار موضوعی» شش جلدی و مشتمل بر یكصد و هفده مدخل كلان در دو بخش عمده: 1. تبیین زندگانی، سیره و تعالیم حضرت فاطمه زهرا (س) (به مثابه الگوی عینی زن مسلمان) 2. تحلیل علمی نظری مباحث مربوط به حرمت و حقوق زن، هویت و منزلت نهاد خانواده، با استناد به منابع اندیشه دینی و توجه به آرای جدید و نظرها و نیازهای معاصر. ویژگی‌های این کتاب، عبارتند از: 1. تبیین جامع و علمی تاریخ زندگانی و منزلت الهی حضرت فاطمه زهرا (س)، به منظور رفع ابهامات و پاسخگویی به شبهات كلامی تاریخی و نیز پاسخگویی تحریفات. 2. توصیف و تحلیل بینش، منش و كنش (تعالیم، اخلاق و سیره) آن بزرگوار، به مثابه نمونهی انسان كامل، به منظور ارائه الگوی عینی زن مسلمان. در این نوشتار سعی شده است. در این دانشنامه، با زبان و روش علمی و استناد به منابع معتبر شیعه و اهل‌سنت، به دفاع از حقایق و رخدادهای تاریخی، همانگونه كه بوده، پرداخته شده و از اظهارنظرهای غیرمستند و دخالت دادن احساسات، پرهیز گردیده است.
سیره و سبک زندگی حضرت فاطمه زهرا (س)
کتاب «خاطر نازک گل»
کتاب «خاطر نازک گل» جلد سوم از مجموعه چهارده جلدی «سیره کاربردی چهارده معصوم(ع)» یا «سبک زندگی معصومین (ع)» است که در دهه ۸۰، برنده جایزه کتاب سال حوزه علمیه قم شد. در این مجموعه سعی می‌شود مسائل مختلف زندگی از دیدگاه اهل‌بیت (ع) بیان شود و هدف این مجموعه پاسخ به این سئوال است که در روزگار امروز و برای انسان قرن بیست و یکم چگونه اهل بیت(ع) می‌توانند الگو باشند و چگونه آنها می‌توانند گرهی از زندگی مردم باز کنند. این سیره کاربردی که بیش از ۵۰ موضوع مثل سیمای ظاهری، سیمای باطنی، سبک زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی و سیاسی، دفاع از ولایت، خطبه‌های انقلابی حضرت (س)، ماجرای فدک، ارتباط با خدا، دیگران و طبیعت، را شامل می‌شود، برای عموم مردم به‌ویژه جوانان و نوجوانان نوشته شده است.
کتاب «بانوی بهشتی در عرصه‌های حضور»
مروری بر زندگانی و ابعاد شخصیت فاطمه زهرا (س) و تحلیلی از حضور اجتماعی ایشان در حوادث پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) است. در این كتاب سعی شده است الگو بودن فاطمه زهرا در زمینه‌های فردی و اجتماعی برای زنان و دختران مسلمان، مورد تاكید قرار گرفته و گوشه‌هایی از ورود كردن ایشان در عرصه اجتماع مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. نگارنده ابتدا به تبارشناسی این بانوی بزرگ و كیفیت ولادت ایشان اشاره نموده و پس از آن ادوار مختلف زندگی ایشان را از لحاظ تاریخی مرور نموده است. آنگاه ابعادی از علم، اخلاق، عبادت، دعا و عصمت فاطمی را توصیف نموده و سیره ایشان را در زمینه مسایل خانوادگی، رفتار با همسر و فرزندان، ساده‌زیستی و ابراز مهر و محبت به اعضای خانواده را بیان كرده و نقش همسری و مادری ایشان را به‌عنوان اسوه برای زنان مسلمان مورد تاكید قرار داده است. در بخش دیگری از كتاب وی به فعالیت‌های اجتماعی فاطمه زهرا مانند كمک كردن ایشان به مستمندان، ایثار ایشان و نیز هدایت و رهبری زنان و آموختن علم به آنان نموده و حضور پررنگ ایشان در جریان اخذ بیعت اجباری از امام علی(ع)، در ماجرای غصب خلافت ایشان نیز در ماجرای غصب فدك و دفاع تمام قد ایشان از حقوق خود و همسر خویش را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و از این منظر نیز ایشان را اسوه زنان عالم دانسته است. وی فاطمه زهرا را از لحاظ كسب فضایل بلند اخلاقی نیز الگوی زنان دانسته و ابعادی از عظمت و جایگاه رفیع ایشان را در روز قیامت از منظری حدیثی بررسی نموده است.
کتاب «سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا»
ﺳﯿﺮه و ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﯽ ﺣﻀﺮت زﻫﺮا (س) ﮐﻪ یگاﻧﻪ دﺧﺖ ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﺻﻠﯽ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ وآﻟﻪ اﺳﺖ و در ﺟﺎی ﺟﺎی زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد ﭼﻪ درﻋﺮﺻﻪ ﺷﺨﺼﯽ و ﭼﻪ در رویکردﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ، ﻧﻤﻮدﻫﺎی رﻓﺘﺎری ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ اﻟﻬﯽ و ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﺳﻨﺖ رﺳﻮل ﺧﺪا ﺻﻠﯽ اﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ و آﻟﻪ رادر ﺧﻮد ﭘﯿﺎده ﮐﺮده، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﻧﺴﻞ اﻣﺮوز ﺑﻪوﯾﮋه زﻧﺎن و دﺧﺘﺮان ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﯾﯽ ﻣﻌﺼﻮم و ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮔﺮدد. مولف محترم، در اﯾﻦ اﺛﺮ ارزﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری از روایات و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺎریخی ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻣﺴﺘﻨﺪ و ﺣﺘﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﺛﺎر اﻫﻞﺳﻨﺖ، زﻧﺪﮔﺎﻧﯽ ﺣﻀﺮت زﻫﺮا ﻋﻠﯿﻬﺎاﻟﺴﻼم را در ﺳﻪ ﺣﻮزه اﺧﻼق ﻓﺮدی، اﺧﻼق ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و اﺧﻼق اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﮑﺸﺪ. مولف در فصل اول کتاب به‌عنوان معنا‌شناسی به موضوعاتی همچون اخلاق، اخلاق فردی، اخلاق اجتماعی و اخلاق خانوادگی و اجتماعی و در نهایت سبک زندگی پرداخته است. فصل دوم کتاب به بحث اخلاق فردی در دو موضوع خصلت های مرتبط با نیازهای جسمانی که عبارت اند از تغذیه، پوشاک، بهداشت، آراستگی و زینت، خواب و استراحت، کار و معیشت و خصلت‌های مرتبط با شخصیت‌های معنوی در محورهای معرفت و بصیرت، نگاه توحیدی، توکل، تقید به شریعت و اوامر خدا و رسول(ص)، اهتمام به عبادات سخت و طاقت فرسا، صبر و استقامت، سکوت و صداقت و حجب و حیا را مورد بررسی قرار داده است. فصل سوم این کتاب شامل موضوع تبیین اخلاق خانوادگی حضرت زهرا (س) در چهار محور شیوه رفتار با والدین، رفتار با همسر، فرزندان، خویشاوندان و... است. فصل چهارم نیز با موضوع «اخلاق اجتماعی» موضوعاتی چون حضور موثر در عرصه‌های اجتماعی، رعایت آداب دینی در روابط اجتماعی، دگرگونی و پرهیز از خودمحوری، خدامحوری در دوستی‌ها و دشمنی‌ها، عدالت‌گرایی و ظلم‌ستیزی و خدمات علمی و فرهنگی حضرت صدیقه طاهره (س) را دربرمیگیرد.
احادیث حضرت فاطمه (س)
کتاب «صحیفه فاطمیه»
این کتاب، مجموعه‌ای از خطبهها، كلمات قصار، دعاها، اشعار، فضایل و كرامات منسوب به حضرت فاطمه زهرا (س) است و در 6 فصل، سامان یافته است: چهل حدیث در فضیلت حضرت فاطمه زهرا، خطبهها، بیانات طولانی آن حضرت، كلمات قصار و حكمتآموز، اشعار منسوب به آن حضرت، دعاها و حرز متعلق به آن حضرت، و نیز ملحقات كه مشتمل بر: مطالبی درباره فضیلت تسبیح حضرت زهرا، زیارت مشهوره، نمازها، نقش انگشتر، كنیهها و القاب، و فضیلت فضه و همنشینان فاطمه در آخرت و حشر با اوست.
کتاب «فرهنگ جامع سخنان حضرت فاطمه»
اصل كتاب با نام «موسوعة كلمات الصديقه الطاهره فاطمة الزهرا (سلام الله عليها)» است كه توسط گروه حديث پژوهشكده باقرالعلوم (ع)، به فارسی ترجمه گردیده است. این کتاب، مروری بر گوشه‌هایی از زندگانی فاطمه زهرا (س) و فضایل آن بانوی گرامی است. موسوعه كلمات الصديقه الطاهره فاطمه الزهرا در دو جزء كه جزء اول شامل احاديثي است كه تاريخ صدور آنها از آن حضرت مشخص بوده است و بر طبق تاريخ زندگي آن حضرت در هشت فصل از پيش از ولادت تا لحظه شهادت تنظيم گرديده است و جزء دوم شامل احاديثي است كه تاريخ صدور آنها معلوم نبوده و بر اساس موضوعاتي كه از محتواي حديث استخراج شده است در چهار بخش عقايد، اخلاق، احكام و ادعيه تنظيم شده است.
سیمای حضرت فاطمه (س) در قرآن
کتاب «سیمای حضرت زهرا در قرآن»
موضوع کتاب حاضر، شناخت و معرفی «حضرت فاطمه زهرا (س)» از جنبه‌های قرآن است. این کتاب، مشتمل بر آیاتی از قران است که در شأن حضرت فاطمه، به‌صورت تنزیل، تاویل، تفسیر و یا تطبیق، وارد شده است. محتوای کتاب از منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، گزینش شده است. مطالب کتاب به تفکیک نام سوره‌های قرآنی سامان یافته است و در هر فصل آیات قابل بحث و قابل تأویل همراه با ترجمه و تفسیر و شواهدی از احادیث معتبر اسلامی درج شده است.
کتاب «مقامات حضرت فاطمه در کتاب و سنت»
در میانِ بانوان جهان، حضرت فاطمه(س) مقامات ممتازى دارد: وى دختر پیامبر(ص) و نیز «ام ابیها»، مادرِ یازده امام، حجت خدا بر ائمه و انبیا، معیار امامت، رضایت و رنجش او، ملاکِ خشنودى و غضب خداست و در یک کلام، کوثر و چشمه همه نیکىهاست و شجره طیبهاى است که به اذنِ خدا تا واپسین لحظه‌هاى هستى در حال ثمردهى است. این مقامات از او شخصیتى پدید آورده که الگوى همه مردمان؛ به‌ویژه زنان در همه روزگاران است. در کتاب حاضر با گوشهاى از این ویژگىها و مقامات آشنا مىشوید.
حضرت فاطمه (س) از دیدگاه اهل سنت
کتاب «فاطمه نگین جهان و جنان»
این کتاب حاوی احادیث و روایات و همچنین موارد مطرح شده در شناخت فضائل و کرامات حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها از منظر اهل سنت می‌باشد. در این کتاب بیش از یکصد و پنجاه اثر از راویان و نویسندگان اهل سنت استفاده شده است. در فصل اول این کتاب، با بهره‌گیری از تفاسیر قدیمی اهل سنت، بیش از صد آیه قرآن را که درباره آن حضرت نازل شده، آورده شده است. در فصل دوم، به زندگی آن بانوی بی‌بدیل و حوادث پس از ارتحال رسول الله (ص) از منابع دست اول اهل سنت پرداخته شده است؛ در فصل سوم، این پرسش پاسخ داده شده است که چرا سید مظلومان، امیر مؤمنان (ع) هنگام حمله به خانه‌اش سکوت اختیار کرد؟. همچنین در اين اثر از ابتدا تا انتهاي سوره‌هاي قرآن كريم، تمامي آياتي كه بر طبق روايات تفسيري در شأن و منزلت فاطمه زهرا نازل شده و كليه تعابيري كه در مورد مناقب ايشان در اين كتاب آسماني وارد شده است، گردآوري شده است. نگارنده در ادامه به انعكاس ديدگاه اهل‌سنت در مورد مقام و منزلت معنوي فاطمه زهرا پرداخته و برخي از روايات نقل شده از آنان از قول رسول خدا (ص) در اين زمينه را بيان كرده است. معرفي اسامي فاطمه زهرا، بيان داستان غصب فدک، جريان ازدواج ايشان با امام علي (ع) و نيز توصيف كيفيت شهادت ايشان از ديگر مباحث مطرح شده در اين نوشتار است.
کتاب «شخصیت حضرت زهرا در قرآن از منظر تفاسیر اهل سنت»
ازجمله مباحث مهم جهت روشن شدن حقائق مذهبی و تقریب مذاهب و نیز رفع بسیاری از توهمات ـ که چه بسا منشأ برخی از منازعات قومی در جهان اسلام است ـ بررسی جایگاه و فضائل اهل‌بیت (ع) است. این کتاب، شخصیت و فضایل حضرت زهرا را براساس توجهی که برخی آیات و سُوَر به آن دارند و در قالب روایات معتبر و متعددی که در مهم‌ترین منابع اهل سنت آمده است، مورد بررسی قرار می‌دهد. نویسنده کتاب، با جستجو در منابع تفسیری اهل سنت، در مورد حضرت زهرا (سلام الله علیه)، آیات و روایات تفسیری، را جمع‌آوری و سپس شبهات مطرح را به‌طور دقیق از کتاب‌های خود اهل سنت، نقل كرده و به آنها پاسخ داده شده است. در این کتاب، برای اولین‌بار، آیات ناظر به حضرت فاطمه (سلام الله علیه) را در چهار بخش اسباب نزول، شان نزول، جری و تطبیق بطن بررسی نموده است. لازم به ذکر است در 135 آیه از 49 سوره قرآن، مفسران اهل سنت در تفاسیر خویش، از حضرت زهرا (س) سخن به میان آورده‌اند.
شهادت حضرت فاطمه (س)
کتاب «یاس در آتش»
این اثر ترجمه فارسی كتاب «الحجه الغراء علی شهاده الزهرا» تالیف آیه الله علامه جعفر سبحانی است كه برخی از اعترافات تاریخ نگاران و حدیث پردازان اهل سنت درباره جریان تاریخی برخورد بعضی از صحابه با دختر گرامی پیامبر اسلام (ص) و شهادت آن بانو را در بر دارد. نویسنده تلاش كرده وقوع برخی از نامهربانی‌های برخی از صحابه را درباره یگانه یادگار پیامبر (ص)، به‌عنوان یک واقعیت مسلم در تاریخ اثبات كند. از دیدگاه نویسنده، افرادی كه چنین برخوردهایی را به دور از واقعیت تلقی میكنند بر خطا بوده و یا احیانا نسبت بدان تجاهل میكنند. نویسنده، بعد از ذكر گزارشهای تاریخی تاریخ‌نویسانی چون بلاذری در انساب الاشراف، ابن قتیبه در الامامه و السیاسه و نیز دیدگاه برخی دیگر از تاریخ‌نگاران اسلامی درباره برخورد نامناسب با آن بانوی گرامی، به گزارشهای متعدد دیگری اشاره میكند كه براساس آن ابوبكر نسبت به حمله به خانه فاطمه زهرا (س) و گشودن در آن اعتراف و اظهار پشیمانی میكند.
کتاب «شبهات فاطمیه»
این کتاب، پژوهشي تاريخي و روايي در مورد اثبات شهادت فاطمه زهرا (س) و پاسخ به برخي از شبهات ايراد شده از سوي علماي وهابيت در اين زمينه است. در اين كتاب سعي شده است به‌صورت مستند و مستدل به بحث و بررسي تاريخي هجوم به بيت فاطمه زهرا (س) و آزار و اذيت و در نهايت شهادت ايشان توسط غاصبان خلافت پرداخته شده و توجيهات وهابيان در اين مبحث آشار تارخي به نقد كشيده شود. در همين راستا نگارنده به رواياتي از منابع روايي شيعه و اهل‌سنت در زمينه اثبات شهادت فاطمه زهرا(س) استناد كرده و اين روايات را از لحاظ سندي و دلالتي مورد تجزيه و تحليل قرار داده و هرگونه شبهه در انكار اين واقعه مسلم تاريخ اسلام از سوي وهابيت را به شدت رد كرده است. وي همچنين به خشم و غضب فاطمه زهرا (س) نسبت به خلفاي اول و دوم اشاره كرده و با توج به نارضايتي فاطمه زهرا(س) از انان و دفن شبانه ايشان و حزن و اندوه فراوان آن بانوي بزرگ در اواخر عمر شريف خويش مستندات و شواهد متعددي در اثبات مدعاي خويش ارايه نموده و شبهات موجود در اين زمينه را پاسخ گفته است.
فضائل، مناقب و اختصاصات حضرت فاطمه (س)
نام ها و القاب حضرت زهرا (س)
کتاب «جرعه‌ای از کوثر»
این اثر به بررسی نام‌ها و لقب‌های فاطمه زهرا (س) پرداخته و با یادآوری روایاتی که نام‌های آن حضرت را دربر داشته مجموعه‌ای خواندنی و جذاب پیش‌روی خواننده قرار داده است. نویسنده این کتاب، در صدد معرفي اسامي فاطمه زهرا (س) براي نامگذاري دختران به نام‌هاي زیبا است. در ابتداي اين اثر به تبيين اهميت نامگذاري فرزند در فرهنگ و آداب اسلامي پرداخته شده و لزوم انتخاب نام مناسب براي فرزندان و وظايف والدين در اين زمينه، مورد تأکيد قرار گرفته است. نويسنده در همين زمينه به سيره انبياي الهي و امامان معصوم (ع) در نامگذاري فرزندان خويش اشاره کرده و حکاياتي در اين زمينه نقل نموده و حقوق فرزند بر پدر و مادر را در اين زمينه برجسته کرده است. وي در ادامه آثار معنوي و اخروي انتخاب نام نيک براي فرزندان اشاره کرده و به ترتيب حروف الفبا اسامي حضرت فاطمه زهرا را براي نامگذاري نيکو براي دختران، ذکر کرده است.
کتاب «برترین بانو»
این کتاب، پژوهشی در زمینه برتری فاطمه زهرا (س) بر حضرت مریم (س) بنت عمران و عایشه همسر پیامبر اسلام (ص) از دیدگاه اهل‌سنت است. در این كتاب به بحث در مورد مقام والای فاطمه زهرا(س) و فضایل معنوی ایشان از دیدگاه منابع روایی اهل‌سنت پرداخته شده و احادیثی نبوی در مورد مقام عبادی و علمی آن بانوی نمونه اسلام نقل گردیده است. آنگاه نویسنده دلایل برتری فاطمه زهرا (س) بر تمامی زنان عالم را از منظری روایی و از نگاه اندیشمندان اهل‌سنت مورد بحث و بررسی قرار داده و ادله مبتنی بر برتری مریم بنت عمران و یا عایشه بر آن حضرت را مورد نقد و بررسی قرار داده و برخی از روایات وارد شد در مورد این دو زن را از لحاظ سند و دلالت خدشه نموده است.
فدک و حضرت فاطمه (س)
کتاب «صدای فاطمی فدک»
مولف، در این کتاب، به منظور آشنایی مخاطبان موضوع فدك را به طور كوتاه و فشرده مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. وی ابتدا درباره فتح خیبر و سرزمین فدك با استناد به منابع روایی و تاریخی سخن گفته و دلایل و شواهد خود را در خصوص اعطای فدك به فاطمه (س) ذكر میكند. آنگاه نظر به اهمیت خطابه مفصل حضرت زهرا (س) در مسجد در حضور مهاجرین و انصار، متن عربی خطبه فدکیه را همراه با ترجمه فارسی آن كه ماجرای فدک را به تفصیل شرح می‌دهد عینا نقل میكند و در پایان مدارك و مستندات این خطابه را معرفی مینماید. متن خطبه فدکیه حضرت فاطمه، با 22 سند عرضه شده و با 17 نسخه مقابله گردیده است.
«اسرار فدک»
نخستين سؤالي كه مسئله «فدک» در ذهن‌ها ايجاد ميكند آن است كه چرا «غصب فدک» در ميان غصب‌هايي كه از حقوق اهل بيت (ع) شده شاخص است و اهميت آن در كدام نقطه نهفته است؟ چرا اميرالمؤمنين و حضرت زهرا (ع) اين اندازه بر سر آن پافشاري كردند؟ چرا ائمه معصومين (ع) در فرصت‌هاي مناسب آنرا نزد مردم مطرح ميكردند و نام آنرا زنده نگاه ميداشتند؟ این کتاب، پاسخی است به این پرسش‌ها. این اثر، كاوشی است در مسئله فدک كه به شیوه گزارشی و تحلیلی نگارش یافته است. كتاب، ابتدا با اشاره به فتح فدک به دست پیامبر (ص) و علی (ع) و اعطای آن به دستور خداوند به فاطمه (ع)، به چگونگی غصب فدک و اقدامات و احتجاجات علی (ع) و فاطمه (ع) در مقابل آن می‌پردازد. وی اقدامات غاصبین را پس از غصب فدک برمیشمارد و سپس به اسرار غصب فدک و علت پیگیری اهل‌بیت (ع) در مورد آن می‌پردازد. همچنین با تحلیل خطابه حضرت زهرا (ع)، استدلال‌های اعتقادی، قانونی، و اخلاقی آن حضرت را بیان میدارد. وی همچنین سند، متن و كتابشناسی خطبه حضرت زهرا (ع) را مورد پژوهش قرار داده و متن عربی و ترجمه فارسی آن را ذكر نموده است. آنگاه به گفتارهایی پیرامون فدک همچون پیشگویی پیامبر (ص) از غصب فدک و شكایت حضرت زهرا (ع) از غاصبین آن، دفاع ائمه (ع) و بزرگان دین از فدک، فدک در حكومت علی (ع)، سیر حوادث تاریخی فدک و دادخواهی فاطمه (ع) درباره آن در قیامت پرداخته است.
ادبیات فارسی مذهبی
کتاب «کشتی پهلو گرفته»
این کتاب روایت زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) با زبان ادبی و داستانی است که مصائب ایشان را از زبان اطرافیان بازگو می‌کند. این اثر از پرتیراژترین کتاب‌های ادبیات داستانی ایران است. این کتاب، ضمن مروری بر نقاط عطف حیات حضرت فاطمه زهرا (س)، روایت مصائب زندگی ایشان از زبان اطرافیان حضرت فاطمه و خاندان اهل بیت است. در واقع می توان گفت این کتاب مرثیه ای است منثور از زبان و دلِ صاحبانِ عزای فاطمی. کتاب از ۱۴ فصل تشکیل یافته و راوی اول شخص در هر کدام از فصول، یکی از وابستگان حضرت فاطمه (س) هستند.
کتاب «دفتر خاطرات فضه»
کتاب «دفتر خاطرات فضه خادمه حضرت زهرا (س)»، دفتر است! دفتری از خاطرات تنها کنیز خانه حضرت زهرا (س) که لحظه به لحظه زندگی‌اش توأم با عطر اهل بیت (ع) بود. تک تک داستان‌های این کتاب را او برایمان به یادگار گذاشته است. کتاب دفتر خاطرات فضه، از لحاظ ادبیات نوشتاری دریچه‌ای جدید را به‌روی مخاطبان گشوده است. شیوه آماده‌سازی دفتر خاطرات اینگونه بوده که ابتدا داستان‌هایی که فضه به نوعی در آنها بوده و در منابع شیعه و سنی ذکر شده، جمع‌آوری شده است. فصل نخست کتاب مقدمه‌ای درباره آماده‌سازی دفتر خاطرات و همچنین بیان شخصیت فضه و زندگی شخصی اوست. در این فصل خلاصه‌ای از سیر زندگی فضه از زمان کنیز شدنش تا رسیدن به بارگاه فاطمی و پس از آن در کربلا ذکر شده است. فصل دوم کتاب «دفتر خاطرات فضه»، مجموعه کامل داستان‌هایی بوده که از لسان فضه کنیز حضرت زهرا (س) بیان شده است. اهمیت شخصیت فضه و دفتر خاطرات او به خاطر حضور وی در بسیاری از ماجراها بوده است. از جمله اینکه او در ماجرای هجوم غاصبان جانشینی پیامبر به خانه وحی شخصاً حاضر بوده است.
کتاب‌شناسی حضرت فاطمه
کتاب «بانوی آب و آفتاب»
تقسیم‌بندی بخش‌های گوناگون کتاب به مقالات، کتاب‌شناسی توصیفی، کتاب‌شناسی اجمالی و کتاب‌شناسی نسخ خطی از امتیازات دیگر این کتاب‌شناسی به‌شمار می‌آید. در بخش نخست که عمده‌ترین بخش کتاب است، 12 کتاب که در زمینه‌های مختلف از برجسته‌ترین آثار پیرامون شخصیت حضرت زهرا (س) به‌شمار می‌آیند، مورد کنکاش تحلیلی قرار گرفته و در 12 مقاله نقد و بررسی شده‌اند. در بخش دوم، 30 کتاب که به زعم مؤلف در مرتبه بعدی قرار می‌گیرند، به‌صورت توصیفی معرفی شده‌اند. در این معرفی به اموری از قبیل علل و انگیزه‌های نگارش کتاب، عناوین و سرفصل‌ها، ویژگی‌های مهم، روش تألیف و قالب و محتوای کتاب پرداخته شده است. در بخش سوم، 645 کتاب به صورت اجمالی مورد بازشناسی قرار گرفته‌اند و سرانجام در بخش چهارم به عناوین و مشخصات 135 کتاب خطی اشاره شده است. بدین ترتیب، در این کتاب‌شناسی در مجموع 822 کتاب که به زبان فارسی تألیف و در قالب‌ها، موضوعات و گرایش‌های گوناگون به رشته تحریر درآمده‌اند، معرفی شده‌اند.
تهیه محتوا: مصطفی امیری، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم
منبع: موسسه مطالعاتی راهبردی
نظر شما