در این کتاب که یکی از کتاب‌های مجموعه راهنمای ایرانگردی به شمار می‌آید، درباره پیشینه تاریخی این استان می‌خوانیم: «نام همدان نخستین بار 1100 سال قبل از میلاد در کتیبه تیگلات پیلسر اول، به صورت اِمِدی ضبط شده است. هرودوت، مورخ یونانی، نام همدان را اکباتان ثبت کرده و بنای شهر را به دیااکو نخستین شاه ماد نسبت داده است. نام اصلی همدان در پارسی باستان، هگمتانه به معنی محل گردهم‌آیی بوده است. در سال 550 قبل از میلاد و با انقراض سلسله ماد، هگمتانه به تصرف هخامنشیان درآمد و این شهر تبدیل به یکی از پایتخت‌های چهارگانه این سلسله شد. به اعتقاد باستان‌شناسان، خزانه حکام هخامنشی نیز در هگمتانه نگه‌داری می‌شد.
شواهدی در تپه مصلا حکایت از وجود تنها قلعه نظامی همدان در عهد اشکانیان و اهمیت منطقه در آن دوره دارد. حکام ساسانی نیز با توجه به موقعیت ویژه همدان و نزدیکی آن به تیسفون و شوش، کاخ‌های تابستانی خود را در همدان تدارک دیده بودند. هرچند همدان از کشمکش‌های دوران دیلمیان آسیب فراوانی دید، بعد از مدت کوتاهی در زمان سلجوقیان دوباره عظمت از دست رفته را بازیافت. این سرزمین در دوران صفوی نیز مورد توجه بود و در دوره قاجار، از مناطق مهم و آباد ایران محسوب می‌شد.»
برخی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهرستان‌های این استان که در این کتاب به آن اشاره شده است، به قرار زیر است:
| شهرستان | اسدآباد | تویسرکان | رزن | کبودرآهنگ (آوای کبوتران) | ملایر | نهاوند | همدان و فامنین |
| جاذبه های گردشگری | *منطقه شکارممنوع دشت اسدآبادی *سنگ نبشته آقاجان بلاغی *زادگاه و بنای یادبود سیدجمال الدین اسدآبادی *تالاب پیر سلمان *پل شکسته خسروآباد *باغ دربند *مسجد کوی میدان *کاروانسرای اسدآباد و غیره. |
*منطقه نمونه گردشگری دره سِرکان *پل تاریخی فِرسفِج و کاروانسرای فرسفج *امامزادگان زیدبن علی، زرهان، اسمعیل و شاهزاده ناصر *قلعه‌های اشتران و دختر *دره‌های آرتیمان، گِزَندِر، دارستان، فاران و شهرستانه *خانه مسعودی و خانه تاریخی اقتداری *مدرسه شیخ علی خانی (معروف به مدرسه شاه عباسی) *روستای آرتیمان *بازار سنتی سرپوشیده تویسرکان و غیره |
*روستای نیگی قلعه *سد شِنجور *مقبره‌های امامزاده اظهر بن علی و امامزاده هود (روستای نیگی قلعه، قرن هشتم ه.ق) |
*منطقه نمونه گردشگری غار علی صدر *قلعه باشقورتاران *پل کوریحان *حمام سنگی (روستای باشقورتاران، با قدمتی بیش از 200 سال) *سدهای شیرین سو، آلان علیا و قاباق تپه) |
* منطقه نمونه گردشگردی ارگ نوشیجان *زیستگاه حیات وحش لشکردر *غار طبیعی دره فراخ *محوطه نقوش شکار مِنگاوی *دشت سامن و دشت‌های شقایق *سردکوه *دریاچه مصنوعی کوثر *عمارت تاریخی لطفعلیان و غیره |
* منطقه نمونه گردشگردی سراب گاماسیاب *سراب‌های مِلوسان، فارسبان، کنگاور کهنه جنگل و غیره *مسجد جامع نهاوند *امامزاده‌های شیخ منصور، ابراهیم و اسمعیل، مهدی، شاهزاده محمد و علی، علی‌بن موسی و دوخواهران * تپه و قلعه باستانی بابا قاسم و تپه باستانی گیان *کتیبه و ستون‌های معبد لااودیسه *قلعه اِنوچ و غیره |
* منطقه نمونه باغ شهر آفتاب *آرامگاه ابوعلی سینا *آرامگاه بابا طاهر همدانی *آرامگاه عارف قزوینی *کتیبه گنج‌نامه *شهرباستانی و موزه تاریخی هگمتانه *گنبد علویان *مجسمه شیر سنگی و غیره |
همدان دارای صنایع دستی و سوغات‌هایی مثال‌زدنی است که در این کتاب، در معرفی آنها آمده است: «برای انتخاب سوغات از همدان، قالی‌ها و قالیچه‌های مشهور این سرزمین را فراموش نکنید. صنایع چرم همدان نیز از دیرباز مرغوبیت خود را ثابت کرده‌اند. همچنین همدانی‌ها با دستان هنرمند خود به هنر منبت‌کاری روی چوب، سفالگری، سرامیک‌کاری، گیوه‌بافی، کفش‌دوزی، سوزن‌دوزی، پوستین‌دوزی و دباغی می‌پردازند و محصولاتی ظریف و زیبا خلق می‌کنند.»
کتاب «همدان» نوشته مژگان سبزیان در 20 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای 10 هزار تومان از سوی انتشارات کامل چاپ و منتشر شده است.
نظر شما