وی درباره موضوع کتاب و اهمیت فهرست‌نگاری گفت: فهرست‌نگاری كاری ارزشمند و گرانسنگ است كه ريشه‌ای ديرينه در فرهنگ و تمدن اسلامی دارد و برخی بر این گمان هستند كه تاريخ نگارش اولين فهرست به قرن چهارم هجری قمری می‌رسد كه توسط ابن النديم در حدود سال 377 هجری قمری نوشته شده است. ابن النديم، شخصيتی گمنام و ناشناخته است كه اثری جاودانه و ماندگار آفريده است. اين شخصيت كه به غير از كتاب «الفهرست» تأليف ديگری نداشته، توانسته است با همين يک كتاب در عرصه علم و دانش جهان جاودانه شود.
مقدس ادامه داد: ياقوت حموی معتقد است كه ابن النديم وراق بوده و به حرفه كتاب‌فروشی اشتغال داشته است و علاقه فراوان وی به كتاب و آشنايی با عناوين كتاب‌های مختلف باعث شده تا اطلاعات ارزشمندی از كتاب‌های موجود در جهان اسلام آن دوره تاريخی به‌دست آورده و آن‌را به نحو شايسته‌ای مورد استفاده قرار دهد.
مدیر انتشارات نیلوبرگ تصریح کرد: البته قبل از ابن النديم محققان ديگری نيز به‌صورت محدود اقدام به تأليف فهرست کرده‌اند كه از آن‌جمله می‌توان به مترجم معروف، حنين بن اسحاق اشاره كرد كه رساله‌ای درباره آثار جالينوس كه به عربی ترجمه شده بود، از وی به يادگار مانده است. اما حقيقت اين است كه كتاب «الفهرست» ابن النديم نخستین كتاب جامع و شامل است كه تمامی علوم متداول در آن زمان را دربر می‌گيرد.
وی در ادامه گفت: امروزه فرزندان خلف ابن النديم در سرتاسر پهنه گيتی، ادامه دهنده راه ابن النديم و ساير بزرگان عرصه فهرست‌نويسی هستند و با تهيه فهرست‌های جامع از كتابخانه‌های مختلف سرتاسر جهان، اطلاعات ارزشمند و گرانقدری را در اختيار محققان و پژوهشگران نسخه‌های خطی قرار می‌دهند. محققان بدون دسترسی به اين فهرست‌های ارزشمند، بايد ساعت‌های طولانی از وقت خود را صرف جستجوی آثار موردنياز خود کنند كه اين امر كاری بسيارسخت و طاقت‌فرسا بوده و محققان را از مسير اصلی‌شان منحرف می‌کند.
مقدس درباره هدف از گردآوری و تدوین این اثر اظهار کرد: در ميان نسخه‌های خطی به ارث رسيده از نياكان، نسخه‌های خطی مربوط به رشته دامپزشكی و جانورشناسی از كمترين توجه برخوردار بوده‌اند و اين در حالی است كه در دو سه دهه اخير توجه فراوانی به نسخه‌های خطی طب سنتی شده كه جای خوشحالی و قدردانی دارد. اما شايسته است كه عنايت خاصی نیز به ساير علوم اسلامی شود تا آثار خطی ساير علوم نيز از بوته فراموشی بيرون آورده شده و در اختيار صاحبنظران و پژوهشگران قرار گيرد.
مدیر انتشارات نیلوبرگ افزود: تلاش نگارندگان اين سطور در اين راستا بوده كه بتوانند نسخه‌های خطی دامپزشكی و جانورشناسی را به مخاطبان و فارغ‌التحصيلان اين رشته‌ها معرفی کنند، تا آغازی برای مراجعه به متون كهن دامپزشكی و جانورشناسی باشد و منجر به تصحيح و ترجمه و چاپ اين آثار شود و از اين راه خدمتی بزرگ به تاريخ علوم اسلامی کند.
وی در ادامه در معرفی مباحث و سرفصل‌های کتاب گفت: در اين كتاب، دستنوشت‌های دامپزشكی و جانورشناسی موجود در كتابخانه‌های ايران و برخی كتابخانه‌های جهان به زبان‌های فارسی وعربی، معرفی شده‌اند.
وی در پایان مخاطبان اين كتاب را دامپزشكان، علاقه‌مندان به طب سنتی در دامپزشكی، علاقه‌مندان به تاريخ طب و علوم و ميراث فرهنگی دانست.
نخستین چاپ «فهرست توصيفی دستنوشت‌های دامپزشكی و حيوان‌شناسی دوره اسلامی (در كتابخانه‌های ايران و برخی كتابخانه‌های جهان» با شمارگان 500 نسخه در 378 صفحه، به بهای 25 هزار تومان، با همکاری مشترک انتشارات نیلوبرگ و انتشارات سفیر اردهال منتشر شده است.
نظر شما