احسان طایفه، نویسنده کتاب مدرس دانشکده معماری هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. او در مقدمه کتاب میگوید: «بشر همواره در تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی خویش بوده و در این راستا به وجوه مختلف زندگی توجه داشته است. ترسیم اهداف، تدوین فرآیندها، تدوین راهبردها و تدبیرها، ساخت ابزار، لوازم و محیط زندگی گامهایی است که در این مسیر طی میگردد.»
وی ادامه میدهد: «طراحی محیط زندگی انسان یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر ارتقای کیفیت زندگی است. طراحی محیط موضوعی است که زیرشاخههای فراوانی را در بر میگیرد. آنچه در نظر عموم این زیرشاخهها را از یکدیگر متمایز میگرداند مقیاس عملکرد هر یک از آنها است. توجه به کیفیت فضای داخلی هرگز مورد غفلت طراحان واقع نگردیده است، لذا آثار معماری در طول تاریخ را میتوان از این وجه مورد خوانش قرارداد، اما معماری داخلی بهعنوان یکرشته خاص دارای سابقه چندان زیادی نیست. انقلاب صنعتی که در نیمه دوم قرن هجدهم پدید آمد ساختارهای اجتماعی و اقتصادی رایج را دستخوش تغییرات گستردهای ساخت و شیوه نوینی از زندگی را برای مردم پدید آورد.»
آنچه در فصلهای این کتاب میخوانیم
مهمترین موضوع فصل اول کتاب درباره معماری داخلی است. در این بخش میخوانیم: یک معمار داخلی ابتدا فضای داخلی را بهگونهای که پاسخ گوی عملکرد، نیازها، رفتارها، اقلیم و ... باشد طراحی کرده و سپس به چگونگی تعریف حس آن فضا از منظر نور، رنگ، مبلمان و ... میپردازد. به یاد داشته باشیم که معماری داخلی میتواند بر روی سازه و مقطع معماری تأثیر بگذارد، زیرا قبل از اینکه فضاها را با مبلمان متغیر فضایی پُر کنیم، به تعریف معماری داخلی آن فضاها میپردازیم.
فصل دوم کتاب به معرفی «اصول اولیه در معماری داخلی» میپردازد. به گفته نویسنده؛ خط کشیدن برای یک معمار به دلیل ارتباط مستقیم دست و مغز در کوتاهترین زمان باعث بالا بردن خلاقیت و قدرت انتقال سریعتر ذهن بر روی کاغذ میشود. همچنین همراه بودن دائمی ابزار ترسیم یعنی همان دست معمار باعث شده تا دستآزاد بهعنوان پایه طراحی شناخته شود. این موضوع در کشورهای غربی باوجود امکانات دیجیتال هنوز پابرجاست و دانشکدههای معماری بزرگ و معتبر دنیا هم چنان بر آن تأکید میورزند، چراکه کاربرد این ابزار در معماری داخلی بیشتر از رشتههای دیگر معماری است.
فصل سوم کتاب با نام «ارائه در معماری داخلی» ارائه شده است. نویسنده در این بخش میگوید: شاید اگر معنی راندو کردن در پروژههای معماری درست و حرفهای تعریف شود، آنگاه نگاه ابتدایی و کلی که به این امر میشود تغییر کند. شاید در بدو ورود به رشته معماری (در دوره حیرانی دانشجویان) ترسیم درخت، آب، آسمان، رنگ کردن با هر تعریف و تشخیصی و ... بتواند معنی راندو باشد. اما وقتی به بحث تخصصی در زمینهای خاص مانند معماری داخلی، معماری منظر و ... وارد میشویم معنی راندو میتواند به معرفی، تشریح فضا و حتی طراحی طرح منتهی شود. در این حالت معرفی بافتها، مصالح، رنگها و.. همگی جزء تخصصی و جداییناپذیر از این راندو میشود.
نویسنده در فصل چهارم به معرفی اصول اولیه در معماری داخلی میپردازد. در این بخش میخوانیم: از مهمترین وظایف یک معمار، خلق فضای داخلی مطلوب و مناسب برای معماریاش است. حتی میتوان گفت ابتدا هدف معمار طراحی و خلق فضایی برای زندگی انسان است، مگر در یادمانها، المانها و بعضی از معماریها که معیار اصلی طراحیشان فرم خارجی آنها است. حتی در این نوع از معماریها نیز تلاش میشود تا در حد امکان به فضای داخلی توجه شود. درگذشته معماران علاوه بر طراحی فضای داخلی معماریشان،به طراحی مبلمان های متغیر ساختمان نیز میپرداختند که امروزه این وظیفه به طراحان صنعتی و طراحان داخلی محول شده است.
فصل پنجم کتاب اشاره به معماری داخلی، طراحی از درون به برون دارد و میگوید: هدف از معماری طراحی فضایی برای زندگی انسان است؛ انسان قبل از اینکه به فضایی پیچیده، شلوغ و مجلل نیاز داشته باشد، به فضایی متناسب با عملکردها و نیازش احتیاج دارد؛ فضایی که بتواند حداقل نیازهای او را برآورده کند. در حقیقت فضای داخلی معماری اصلیترین و قابللمسترین بخش معماری برای استفادهکنندگان از آن است که از نزدیک میتوانند آن را تجربه کنند.
در فصل ششم کتاب نویسنده به معرفی اجزای مختلف در معماری داخلی میپردازد و میگوید: یک فضای داخلی در سادهترین و قابلفهمترین حالت، از کنار هم قرار گرفتن دیوارها، سقف و کف تشکیلشده و به دو روش کلی میتواند به وجود آید: درروش اول، این فضا حاصل دیوارکشی و سقف گذاشتن بر روی یک پلان است. در روش دوم، بدون تعریف پلان در مرحله اول و با فرض متحرک بودن اجزا، فضا یعنی دیوارها، سقف و کف شروع به شکل دادن و چیدمان فضای مطلوب میکنیم و در نهایت تبدیل به یک پلان معماری شده که بالطبع دارای مقطع و نما نیز است.
مهمترین موضوع فصل هفتم کتاب توجه به جزئیات در معماری داخلی است. به گفته نویسنده در این بخش، معماری داخلی برای بعضی، اشیاء و آرایههایی است که در جایی گرد میآیند. چون فرش، تابلو، مبل، پرده، مجسمه و هر آنچه که در اکثر خانهها دیده میشود و یا برای بعضی، تغییراتی است که در شکل در و پنجره، ارتفاع سقف، جنس کف و نحوه نورپردازی در یک فضا میدهند. برای بعضی معماری داخلی تنها گرانقیمت بودن اشیاء و اجزا و برند آنهاست. اما برای عده کمی معماری داخلی چیزی در ادامه معماری است، پرداختن به اجزای فضا در مقیاسی نزدیکتر و ملموستر، مرحلهای در گسترش ایده اولیه و پرورش آن در عین حفظ انسجام و یکپارچگی است.
در فصل هشتم کتاب، نویسنده درسهایی از معماری داخلی را معرفی میکند و میگوید: در معماری داخلی نیاز است تمامی اجزا کوچک و بزرگ فضاهای داخلی را بهصورت موشکافانه مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهیم. به بیان دیگر در معماری داخلی عملکرد هر جزء در جای خود بسیار مهم است، تا جایی که ممکن است طراحی یک پنجره مهمترین بخش از طراحی داخلیمان باشد. بنابراین در طراحی داخلی نباید از هیچ جزئی غافل شد.
نویسنده در فصل نهم این کتاب میگوید: طراحی دیوار به دیوار یک روش رایج و کاربردی در معماری داخلی است. اکثر پروژههای معماری داخلی به همین روش طراحی و نهایتاً اجرا میشود. شناخت مصالح مختلف، تناسبات، جزئیات، رنگشناس، عملکردهای فضایی و ... در طراحی به روش دیوار به دیوار الزامی است تا معمار داخلی بتواند فضای دلخواه خودش را با حس و حال ذهنی خود، خلق و اجرا کند.
در فصل دهم این کتاب که بخش پایانی آن هم محسوب میشود نویسنده درباره هدف نگارش کتاب به جمع بندی مباحث پیشین پرداخته و میگوید: هدف اصلی این کتاب فضاسازی سریع در معماری داخلی از طریق طراحی و ترسیم پرسپکتیو و سپس مقطع و نما و پلان است. در واقع کمتر به پلان و چیدمان اجزا متغیر آن پرداخته شد و بیشتر به مبلمان ثابت و اجزا اصلی فضا اهمیت داده میشود. البته اجزای ثابت و متغیر هر دو به فضای معماری داخلی رنگ و لعاب و حس فضایی میدهند و باعث بالا بردن میزان کارکرد فضا میشوند.
کتاب «طراحی در معماری داخلی» نوشته احسان طایفه، مدرس دانشکده معماری هنرهای زیبا دانشگاه تهران است. این کتاب در 272 صفحه مصور و طراحی جلد حسین مبینی پور با شمارگان دو هزار و 500 نسخه و به قیمت 21 هزار و 500 تومان توسط انتشارات علم معمار در سال 1393 منتشر و روانه بازار نشر شده است.
نظر شما