افراسیابی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) عنوان کرد: وظایف اصلی یک کتابدار در سه مقوله «فراهم آوری» مطابق اساسنامه کتابخانه مورد نظر، «ساماندهی» دقیق و ریز موضوعات کتاب‌ها و «خدمات مرجع» که به راهنمایی، پاسخ به سؤالات و جلب رضایت مراجعه کنندگان، تعریف شده است؛ در حالی که اکنون حرفه کتابداری شدیداً تحت تأثیر کارهای پژوهشی قرار گرفته است.
وی افزود: طبق تعریف ارائه شده، وظیفه کتابداران سازماندهی کارهای پژوهشی، ارتباط با مراجعان، راهنمایی محققان و ایجاد بستر لازم برای پژوهش است که باید در ساعات کاری خود در کتابخانه‌ها به آن بپردازند اما متأسفانه در حال حاضر بیشتر فارغ‌التحصیلانی که در کتابخانه‌ها مشغول فعالیت می‌شوند، کار اصلی کتابداری را درنظر ندارند و بیشتر دنبال این هستند که با منابع موجود در کتابخانه به تولید آثار پژوهشی بپردازند، آن هم در ساعات اداری کتابخانه!
افراسیابی با بیان اینکه این موضوع به معنای نفی عمل پژوهش و تحقیق نیست، ادامه داد: پژوهشگری همواره لازمه ارتقاء آگاهی عمومی و از ارزش و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است اما کار پسندیده‌ای نیست که کتابداران غافل از وظایف تعریف شده خود، به‌واسطه آشنایی و دسترسی آسان به منابع کتابخانه، در ساعات اداری اقدام به فعالیت‌های پژوهشی با نام خود کنند.
وی که سابقه بیش از 35 سال فعالیت در کتابخانه‌های کشور را دارد، گفت: در گذشته مرکزی به نام «مرکز خدمات کتابداری» وجود داشت که فعالیت‌های مربوط به ساماندهی را انجام می‌داد و کارهای پژوهشی صورت گرفته در آنجا، به نام آن مرکز منتشر می‌شد و نه به اسم شخص؛ چراکه محقان آن مرکز با حقوق دریافتی از ساعات کاری آنجا دست به فعالیت‌های پژوهشی می‌زدند.
مدیر سابق سازماندهی منابع کتابخانه مجلس در تشریح علل این گرایش گفت: در جامعه پژوهشگران بیش از کتابدارن مورد توجه هستند؛ چراکه کتابداران کم کم از وظایف خود دور شده و سعی می‌کنند کتابی به اسم خودشان منتشر کنند. در حوزه نویسندگان مراکزی مانند خانه کتاب وجود دارند که اطلاعات نویسندگان را در یک بانک اطلاعاتی گردآوری می‌کنند و خدمات به پژوهشگران ارائه می‌دهند، ولی کتابداران چنین امکانی را ندارند.
وی با تأکید بر اینکه فارغ‌التحصیلان کتابداری باید دانش و تجربه این حرفه را توأمان داشته باشند، گفت: بسیاری از مدرسان دانشگاه‌ها در رشته کتابداری اگرچه دارای مدرک دکتری هستند، ولی ممکن است اصلاً با کار کتابداری مواجه نشده باشند و چالش‌های این حرفه را تجربه نکرده باشند؛ این در حالی است که هیچ استفاده‌ای از کتابداران باتجربه حتی بعد از بازنشستگی، نمی‌شود.
این کتابدار با سابقه ادامه داد: کتابداران بزرگی را می‌شناسم که پروژه‌های عظیمی در عرصه کتابداری را با مبالغی اندک به پیش می‌برند که هیچ کدام از فارغ‌التحصیلان فعلی به چنین کاری تن نمی‌دهند؛ امروزه کتابداران جوان ما تنها به دنبال مدیریت و گرفتن پست هستند که اصولاً این نگاه متضاد با روح کتابداری است.
افراسیابی با انتقاد از شیوه مدیریتی برخی کتابخانه‌ها، گفت: مدیریت کتابخانه‌ها در دست کتابداران با تجربه نیست و مدیران فعلی تنها در پی بالا بردن آمار رکورد پایگاه خود هستند و این که اعلام کنند نسبت به گذشته این آمار افزایش داشته، اما وقتی به این اطلاعات مراجعه می‌کنیم، اشکالات فراوانی می‌بینیم که دسترسی به مطالب مورد نظر را بسیار دشوار می‌کند.
* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است (اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
وی افزود: طبق تعریف ارائه شده، وظیفه کتابداران سازماندهی کارهای پژوهشی، ارتباط با مراجعان، راهنمایی محققان و ایجاد بستر لازم برای پژوهش است که باید در ساعات کاری خود در کتابخانه‌ها به آن بپردازند اما متأسفانه در حال حاضر بیشتر فارغ‌التحصیلانی که در کتابخانه‌ها مشغول فعالیت می‌شوند، کار اصلی کتابداری را درنظر ندارند و بیشتر دنبال این هستند که با منابع موجود در کتابخانه به تولید آثار پژوهشی بپردازند، آن هم در ساعات اداری کتابخانه!
افراسیابی با بیان اینکه این موضوع به معنای نفی عمل پژوهش و تحقیق نیست، ادامه داد: پژوهشگری همواره لازمه ارتقاء آگاهی عمومی و از ارزش و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است اما کار پسندیده‌ای نیست که کتابداران غافل از وظایف تعریف شده خود، به‌واسطه آشنایی و دسترسی آسان به منابع کتابخانه، در ساعات اداری اقدام به فعالیت‌های پژوهشی با نام خود کنند.
وی که سابقه بیش از 35 سال فعالیت در کتابخانه‌های کشور را دارد، گفت: در گذشته مرکزی به نام «مرکز خدمات کتابداری» وجود داشت که فعالیت‌های مربوط به ساماندهی را انجام می‌داد و کارهای پژوهشی صورت گرفته در آنجا، به نام آن مرکز منتشر می‌شد و نه به اسم شخص؛ چراکه محقان آن مرکز با حقوق دریافتی از ساعات کاری آنجا دست به فعالیت‌های پژوهشی می‌زدند.
مدیر سابق سازماندهی منابع کتابخانه مجلس در تشریح علل این گرایش گفت: در جامعه پژوهشگران بیش از کتابدارن مورد توجه هستند؛ چراکه کتابداران کم کم از وظایف خود دور شده و سعی می‌کنند کتابی به اسم خودشان منتشر کنند. در حوزه نویسندگان مراکزی مانند خانه کتاب وجود دارند که اطلاعات نویسندگان را در یک بانک اطلاعاتی گردآوری می‌کنند و خدمات به پژوهشگران ارائه می‌دهند، ولی کتابداران چنین امکانی را ندارند.
وی با تأکید بر اینکه فارغ‌التحصیلان کتابداری باید دانش و تجربه این حرفه را توأمان داشته باشند، گفت: بسیاری از مدرسان دانشگاه‌ها در رشته کتابداری اگرچه دارای مدرک دکتری هستند، ولی ممکن است اصلاً با کار کتابداری مواجه نشده باشند و چالش‌های این حرفه را تجربه نکرده باشند؛ این در حالی است که هیچ استفاده‌ای از کتابداران باتجربه حتی بعد از بازنشستگی، نمی‌شود.
این کتابدار با سابقه ادامه داد: کتابداران بزرگی را می‌شناسم که پروژه‌های عظیمی در عرصه کتابداری را با مبالغی اندک به پیش می‌برند که هیچ کدام از فارغ‌التحصیلان فعلی به چنین کاری تن نمی‌دهند؛ امروزه کتابداران جوان ما تنها به دنبال مدیریت و گرفتن پست هستند که اصولاً این نگاه متضاد با روح کتابداری است.
افراسیابی با انتقاد از شیوه مدیریتی برخی کتابخانه‌ها، گفت: مدیریت کتابخانه‌ها در دست کتابداران با تجربه نیست و مدیران فعلی تنها در پی بالا بردن آمار رکورد پایگاه خود هستند و این که اعلام کنند نسبت به گذشته این آمار افزایش داشته، اما وقتی به این اطلاعات مراجعه می‌کنیم، اشکالات فراوانی می‌بینیم که دسترسی به مطالب مورد نظر را بسیار دشوار می‌کند.
* در این باره بخوانید:
(1) شکراللهی: مشکل کتابداری در کشور کمبود «کتابدار عاشق» است (اینجا)
(2) مدیر کتابخانه ملک: کتابداری امانت کتاب نیست، مهارت اطلاع‌رسانی و علم دانش‌شناسی است(اینجا)
(3) مسئول بخش دیجیتال‌سازی کتابخانه مجلس: کمبود منابع مالی از موانع اصلی دیجیتال‌سازی کتابخانه‌هاست(اینجا)
نظر شما