خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- «دکتر محمد قریب،‌ انترن سابق مريضخانه‌های پاريس و متخصص طب اطفال» عنوان نوشته روی تابلوی مطب این پزشک نام آشنا بود که این‌روزها در موزه پزشکی جا خوش کرده  و یادآور خاطرات محمد قریب در خیابان فلسطین (کاخ سابق) است.

بسیاری از پزشکان آن روزها، دکتر قریب را در تشخیص بالینی کم‌نظیر می‌دانستند. او از همان سال‌های ابتدایی بازگشت به ایران مطبی دایر کرد که در کنار خانه‌اش بود. وی از سال 1317 تا 1325 دو اتاق در منزلی اجاره‌ای نبش خیابان ولیعصر (حشمت‌الدوله و پهلوی سابق) به مطب اختصاص داده بود و از 1325 تا 1351 مطب او در کنار منزلش در خیابان فلسطین (کاخ سابق) بود که شامل یک اتاق دفتر، یک اتاق معاینه و یک اتاق انتظار بود. او هر روز از ساعت 14 تا 21 به معالجه بیماران می‌پرداخت و از بسیاری از آنان پولی دریافت نمی‌کرد. حق ویزیت دکتر با آن همه حسن شهرت، حتی از برخی شاگردانش نیز پایین‌تر بود.

نخبه‌ ایرانی در پاریس
قریب در سال ۱۳۰۶ شمسی در زمره نخستین گروه دانشجویان ایرانی بود که برای ادامه تحصیل در رشته پزشکی به فرانسه رفتند. وی در پایان سال نخست در شهر «رن» فرانسه موفق به دریافت جایزه لابراتور تشریح دانشکده پزشکی شد. قریب جوان در سال ۱۳۱۴ نخستین ایرانی بود که توانست در کنکور انترنی بیمارستان پاریس موفق شود.

از دریافت نشان لژیون دونور تا تالیف «بیماری‌های کودکان» 
بنیانگذار طب نوین اطفال در ایران، به پاس سال‌ها خدمت چشمگیر علمی، به دریافت نشان دانش از دانشگاه تهران و نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش و نشان عالی لژیون دونور در سال 1321 از دولت فراسه نایل شده است.

وی در سال ۱۳۱۷ که از فرانسه به ایران بازگشت، پس از طی دوره سربازی در سال ۱۳۱۹ به عنوان دانشیار طب اطفال در دانشگاه به فعالیت علمی مشغول شد. قریب ابتدا در بیمارستان رازی به اداره بخش اطفال مشغول شد و بعد از آن به بیمارستان هزار تختخوابی رفت و در آنجا بخش اطفال را دایر کرد. او در سال ۱۳۱۹ کتاب «بیماری‌های کودکان» را تالیف و به چاپ رساند و در سال ۱۳۳۵ با همکاری دکتر حسن اهری آن‌را با اصلاحات جدیدتجدید چاپ کرد. 

محمد قریب به سبب اقدامات قابل توجه علمی وی، زندگی شخصی و علمی درخشان داشت. وی در سال ۱۳۵۰ به عضویت هیات مدیره انجمن بین‌المللی بیماری‌های کودکان درآمد. این پزشک متعهد، در آخرین سال‌های عمر موفق به دریافت نشان درجه اول فرهنگ از وزارت آموزش و پرورش شده است.



وی در طول سال‌های فعالیت علمی خود، به کنگره‌های مختلف بین‌المللی در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، آمریکا، کانادا، ژاپن، ترکیه و اتریش دعوت شد و عضویت در چندین مجمع علمی بین‌المللی را نیز در کارنامه علمی خود داشت. وی نخستین عمل تعویض خون را در ایران انجام داد و از بنیانگذاران انتقال خون در ایران است.

از مهمترین اقدامات محمد قریب می‌توان به تاسیس نخستین بیمارستان تخصصی کودکان یعنی بیمارستان مرکز طبی کودکان، به همراه دکتر حسن اهری اشاره کرد که وی این اقدام را در زمان بازنشستگی خود انجام داد. 

پدر از زبان فرزند
دکتر حسین قریب، فرزند ارشد مرحوم دكتر محمد قريب، که متخصص غدد بوده و در میشیگان طبابت و تدریس می‌کند، درباره خصایص اخلاقی پدرش می‌گوید: «پدرم شوخ طبعی خاصی داشت. يک‌بار برای درمان خانواده سلطنت به دربار ‌رفته بود، روزی برای درمان فرزند شاه سابق به دربار احضار شد و ساعت‌ها پشت در منتظر ماند تا اجازه ورود به ايشان بدهند.

پدرم بعد از معاينه، بيماری او را سل تشخيص می‌دهد و در اين هنگام با ابراز تعجب درباريان روبه‌رو می‌شود، زيرا آنان از اين‌كه چه‌طور اين بيماری توانسته‌ است به كاخ راه پيدا كند بسيار متعجب بودند كه پدرم در جواب می‌گويد که تصور می‌كنيد كه ميكروب سل را هم مانند من، می‌توانيد پشت در نگاه داريد.» 

ذكر اين خاطره، بيانگر تنها بخش كوچكی از ويژگی‌های علمی و شخصیتی دكتر قريب است، چراكه ايشان صفات و ويژگی‌های برجسته‌ ديگری نيز داشتند كه هم دوره‌ای‌های ايشان به خوبی به آن واقفند.

به یاد استاد
حسین قریب «یادنامه دکتر محمد قریب» متشکل از مجموعه‌ خاطرات نزدیکان دوستان و شاگردان دکتر محمد قریب را به چاپ رسانده است. در این یادنامه، خاطراتی از همسر و فرزندان و همکاران وی به چاپ رسیده است.



روایت تعهد و علم در «روزگار قریب»
«روزگار قریب» نام مجموعه ای تلویزیونی ساخته کیانوش عیاری در سال 1386، درباره زندگی شخصی و علمی دکتر محمد قریب بود که در زمان پخش با استقبال کم‌نظیر مخاطبان رو‌به‌رو شد. اصغر و مهدی هاشمی در این مجموعه تلویزیونی به‌ترتیب نقش جوانی و میانسالی دکتر قریب را به زیبایی اجرا کردند. 

همچنین به پاس خدمات بی‌شائبه وی در زمینه طب اطفال، سردیس این شخصیت برجسته پزشکی، در روز 4 آبانماه 92، با حضور وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی وقت، در پارک علم و فناوری پردیس پرده‌برداری شد.

قریب در صحنه سیاست
محمد قریب، همگام با فعالیت در عرصه علم، فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی نیز داشت، به گونه‌ای که بارها در کلاس درس به اقدامات رژیم پهلوی انتقاد نموده و پس از واقعه ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نیز پس از امضای یک بیانیه به همراه ۱۰ تن دیگر از اعضای هیات علمی دانشگاه مانند مهندس بازرگان، دکتر سحابی و دکتر نعمت‌الهی، به دستور محمدرضا شاه از دانشگاه اخراج شد، که این موضوع باعث افزایش محبوبیت وی در بین دانشجویان و جامعه دانشگاهی شد.

از کودکی تا بدرود حیات 
محمد قریب در سال ۱۲۸۸ در تهران متولد شد. پدرش مرحوم علی اصغرخان قریب از مردم روستای گرکان از توابع آشتیان بود. تحصیلات ابتدایی را در دبستان سیروس و متوسطه را در دارالفنون گذراند. وی در سال ۱۳۱۵ با دوشیزه زهرا قریب، دختر مرحوم استاد عبدالعظیم قریب ازدواج کرد که حاصل آن دو فرزند پسر و دو فرزند دختر است.

مرحوم دکتر قریب، در سال ۱۳۵۱ به هماچوری (دفع خون از دستگاه ادراری) مبتلا شد که بعدها تشخیص سرطان مثانه داده شد و اقدامات درمانی انجام شده در ایران و آمریکا، تاثیر چندانی بر بیماری وی نداشته و سرانجام در روز سه‌شنبه اول بهمن‌ماه ۱۳۵۳ در بیمارستان مرکز طبی کودکان، محل خدمت خود، بدرود حیات گفت و طبق وصیت خود در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد./