به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ستاد خبری بیست وششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، نشست «مطالعات خواندن، موضوع، مسایل و روش‌ها» شنبه (14 اردیبهشت) از ساعت 14 تا 16 در سرای اهل قلم سالن کارنامه نشر نمایشگاه  کتاب تهران برگزار شد.

دکتر محسن حاجی‌زین‌العابدینی در این نشست که با حضور جمعی از کارشناسان و فعالان حوزه کتابداری همراه بود، گفت: مبحث خواندن همواره در طول سال‌های مختلف به عنوان یک مساله مطرح شده است اما نکته‌ای که در این میان وجود دارد مشخص شدن علت خواندن است.

استادیار مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران ادامه داد: باید مشخص شود که چرا مردم باید کتاب مطالعه کنند، زیرا خواندن کتاب باید موجب بهتر شدن روند زندگی و فعالیت مردم در جامعه شود. 

وی با بیان این‌که مطالعه و خواندن باید موجب تغییرات اخلاقی و رفتاری در مردم جامعه شود، عنوان کرد: زمانی که اثرات و نتایج خواندن روشن شد، آن وقت می‌توان گفت که آن مطالعه می‌تواند در جامعه مفید و اثربخش باشد.

حاجی‌زین‌العابدینی یادآور شد: در این میان مطالعات خواندن زمانی اهمیت پیدا می‌کند که پیش از هر چیز مقدمات آن پذیرفته شود، زیرا همان‌گونه که بدن و جسم ما به غذا نیاز دارد، روح ما نیز به غذا نیازمند است و کتاب‌ خواندن می‌تواند بخشی از این نیازها را تامین کند.

وی با بیان این‌که وقتی کتاب می‌خوانیم باید متوجه اثربخشی آن باشیم، گفت: اگر کتاب در جامعه‌ای مطالعه شود اما در فرهنگ مردم فایده‌ای نداشته باشد و نتواند در جامعه فکر و ایده خلاق تولید کند، چرخه معیوب می‌شود.

این پژوهشگر با اشاره به عوامل اثربخش و مهم در خواندن، یادآور شد: کتابخوانی و نگاه به کتابخوانی مساله‌ای است که باید به آن توجه ویژ‌ه‌ای شود، یک دانشجو باید به کتاب خواندن استادش توجه کند و در مقابل استاد نیز باید به کتابخوانی و مطالعه دانشجویش دقت داشته باشد.

حاجی‌زین‌العابدینی با بیان این‌که باید برای هر کار و تصمیمی از نقش و جایگاه کتاب استفاده شود، عنوان کرد: اگر در تصمیم‌گیری‌هایمان به کتاب‌ها استناد کنیم قطعا کارها روند سریع‌تری می‌گیرند و کتابخوانی نیز به مرور زمان رونق پیدا می‌کند.

استادیار مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران، اظهار کرد: به عنوان مثال یک کتابدار باید اهل خواندن باشد و درباره کتاب‌ها اطلاعات داشته باشد تا بتواند اعضای یک کتابخانه را به درستی هدایت کند.

به گفته حاجی زین‌العابدینی، اگر یک کتابدار خودش اهل مطالعه نباشد، چگونه می‌توان انتظار داشت که راهنمای خوبی برای افراد مشتاق به کتابخوانی باشند. از سوی دیگر باید هر روز برای تبلیغ و تشویق مردم به کتابخوانی یک قالب و شیوه جدید اجرا کنیم تا افراد بیشتری به فعالیت در این حوزه تشویق شوند.

در بخش دیگری از این مراسم، مدیر آموزشی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز آستان قدس رضوی نیز در سخنانی گفت: شروع حوزه‌های مختلف مطالعات و خواندن سه ضلع جامعه‌شناسی، کتابداری و اطلاع‌رسانی است.

دکتر محمود سالاری درباره علت بی‌توجهی به خواندن و مطالعه در کتابداری، یادآور شد: یکی از مسایلی ‌که ارزش خواندن در جامعه ما را کاهش می‌دهد، این است که برخی  موضوع‌ها در جامعه دانشگاهی ما جای خود را باز نکرده است، از سوی دیگر به دلیل عدم ترویج کتابخوانی، افراد رغبت کمی به فعالیت در این حوزه دارند.

وی ادامه داد: تجربه نشان داده است که هر آن‌چه در یک جامعه دنبال شود، پالایش می‌شود و ادامه پیدا می‌کند. در جامعه ما مطالعه جایگاهی ندارد و بنده با بررسی فرهنگ مطالعه به این نتیجه رسیدم که 168 عامل بر گسترش فرهنگ مطالعه موثر است

سالاری با ارایه تعریفی از فرهنگ مطالعه، اظهار کرد: این فرهنگ به سه سطح تقسیم می‌شوند، نخست سطح روبنایی، قواعد و سپس هنجارها است که اغلب دیده نمی‌شوند و فقط از طریق پرسش در سطح جامعه ارایه می‌شوند.

وی با بیان این‌که کتابداران از سطح جامعه جدا نیستند، عنوان کرد: هر شاخصی که در جامعه رشد پیدا کند بر شاخص‌های دیگر تاثیر می‌گذارد، زمانی که کتابدار خود را از مطالعه و کتابخوانی بی‌نیاز می‌داند به دنبال افزایش علم و دانش خود نمی‌رود و به همین نسبت علمش افزایش پیدا نمی‌کند.

مهدی محبوب، محقق و پژوهشگر حوزه کتابداری دیگر سخنران این نشست نیز در سخنانی عنوان کرد: مطالبات خواندن اغلب از سوی رسانه‌ها مطرح می‌شود و در این میان بیشتر مطالعه‌ روزنامه‌‌ها مورد توجه افراد جامعه است که اغلب با هدف اقناع ذهن افراد انجام می‌شود.

وی ادامه داد: مطالعات و خواندن به تنهایی قابلیت پرداختن در قالب یک موضوع پژوهشی را دارد تا موضوعات مرتبط با چیستی آن روشن شود.

محبوب با بیان این‌که در تعریف مطالعه آورده‌اند «مطالعه مواجهه انسان با متن است»، افزود: خواندن ما را به سمت چرایی‌ها هدایت می‌کند ولی به تنهایی راهگشا نیستند و باید استمرار داشته باشند.

وی یادآور شد: گاهی در این مطالعات و پژوهش‌ها چراهای بسیاری مشاهده می‌شود و وظیفه ماست که در این چراها دقیق شویم، مثل این‌که چرا ادبیات پلیسی در نشر کشور هیچ‌گاه فعال نمی‌شود.

به گفته محبوب، باید شرایطی ایجاد شود که بر اساس آن مشاوره خواندن در کتابخانه‌ها شکل علمی به خود گیرد و کتابخوانی بر اساس یکسری گذاره‌های ذهنی فعال شود.

بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت در مصلای امام خمینی (ره) برپاست.