عباس شاهزیدی به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان گفت: شعر مقاومت در همه دوران‌های پس از اسلام نیز وجود داشته و در طول این ۱۴۰۰ سال سروده شده و مختص امروز نیست. در ایران نیز شعر حماسی و مقاومت از ابتدای مشروطه جلوه خاصی دارد و ادبیات پایداری و مقاومت آن زمان با عنصر اعتراض در مقابل ظلم دستگاه حکومتی خود را نشان می‌داد. نقطه مشترک همه این دوران‌ها این است که شاعرانی که در این ژانر می‌سرایند، همه با نگاه حماسی و دینی به شعر نگاه می‌کنند و حماسه و دین جزو ملزومات این نوع ادبیات است.

شاهزیدی ادامه داد: تجلی‌گاه شعر حماسی دوره انقلاب و دفاع مقدس است و از آن زمان، عناوین مختلفی همچون ادبیات جنگ و مقاومت و دفاع مقدس را به خود گرفته و جلوه‌های حماسه و دین در همه این اشعار دیده می‌شود. جلوه‌های دیگری نیز می‌شود به آن اضافه کرد؛ همچون انتظار و عاشورا و فرهنگ شهادت‌طلبی.

وی افزود: این شعر عاطفی است. برای مثال، وقتی می‌گوید «به آتش چنان سوخت بال و پرت را / که حتی ندیدند خاکسترت را»، شاعر از همان ابتدا عاطفه را در مخاطب بیدار می‌کند. ویژگی دیگر شعر حماسی عینیت‌گرایی و تصویرپردازی‌های محسوس و ملموس است.

شعر حماسی در حوزه محتوا چندلایه است

این شاعر آیینی با بیان اینکه شعری که امروز با آن مواجهیم، چندلایه است، توضیح داد: مایی که سال‌ها قبل دفاع مقدس را دیدیم و شعرش را خوانده و لمسش کرده‌ایم، چندبعدی بودن در حوزه محتوا را یکی از ویژگی‌های ممتاز شعر مقاومت می‌دانیم و این شعر امروز به کمال و نقطه اوجش رسیده است. از لحاظ ایماژ نیز پر از تصاویر و تخیل‌پردازی‌های کلی و جزئی است. یکی دیگر از ویژگی‌هایش استقرار زبانی و ویژگی دیگر، هویت متفکرانه است و همه این‌ها متأثر از انقلاب اسلامی و نمادگرایی‌های حوزه دین و مذهب است.

او با اشاره به اینکه جهان‌شمولی از دیگر ویژگی‌های شعر حماسی است، تصریح کرد: مثلاً نمی‌توان گفت مخاطب محمود درویش فقط عرب‌ها هستند؛ زیرا اشعار مقاومت او در همه‌جای دنیا، حتی در آمریکای لاتین، موج تازه‌ای ایجاد کرده است. چند سال پیش با همین مضمون شعر سپیدی سرودم و ترجمه شد. پس یکی از خصوصیاتش به دلیل عینیت‌گرایی و جهان‌شمولی و هویت متفکرانه‌اش این است که قابلیت ترجمه دارد.

غزل در شعر مقاومت نشسته است

شاهزیدی درباره قالب‌های ویژه شعر حماسی بیان کرد: از طرف دیگر در قالب‌ها نیز تنوع زیادی دارد و نیز در فرم و ساختار شعر متنوع است. غزلی که ساختارش برای عاشقانه‌سرایی تأسیس شده، امروز در شعر مقاومت نشسته و پرکاربردترین قالب شعری در این زمینه است. غزل کاری می‌کند که نه‌تنها مخاطب ادبیات آن را تحسین کند، بلکه همه دلباختگان آزادی و پایداری در سراسر دنیا با این ادبیات هم‌صدا شوند.

عباس شاهزیدی گفت: این شعر در شکل‌گیری هویت ملی قطعاً تأثیرگذار است؛ چون شعر نوعی اشتراک زبانی است که می‌تواند فرهنگ‌ها را گرد هم آورد و این معجزه زبان است. همان‌طور که در تاریخ نشان داده که این کار را کرده.

این شاعر اصفهانی خاطرنشان کرد: ما در حوزه شعر حماسی و مقاومت دارای مکتب هستیم و در این خصوص حرف برای گفتن داریم. اکنون که در موقعیت خاصی قرار گرفته‌ایم و برای دومین بار مملکت و خاکمان مورد هجمه قرار گرفته، نه فقط شاعران، همه کسانی که اهل قلم و شعر و ادبیات هستند، خاموش نباشند. مسئله اصلی در حال حاضر، تعرض به هویت و فرهنگ و خاک است و نیاز به همبستگی داریم. ما در دوران دفاع مقدس هشت سال با بیگانه جنگیدیم و این بار نیز پیروز خواهیم شد.