آرزو رسولی (طالقانی) درباره درستی منابع تاریخی به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، اظهار کرد: هر کتاب تاریخی که بتواند افراد را به مطالعه تاریخ علاقهمند کند، مفید است. مطالعه این کتابها معمولا افراد علاقهمند به تاریخ را تشویق میکند تا دنبال یافتن اطلاعات و پژوهش بیشتر بروند. همچنین کتابهای داستانی تاریخی بهویژه در گروههای سنی پایینتر، کودکان و نوجوانان را با تاریخ پیوند میزند.
این پژوهشگر حوزه تاریخ افزود: کتاب «باستاننامه» نوشته علیمحمد فرهوشی رمانی تاریخی در دو جلد است، جلد نخست آن درباره روی کار آمدن کوروش و جلد دوم درباره زندگی داریوش است. این کتاب زمانی نوشته شده كه هنوز بسیاری از مسایل تاریخی ایران، لوحهای ایلامی تختجمشید و همچنین متون پهلوی دست اول شناسایی نشده بودند.
وی گفت: «باستاننامه» صرفا براساس منابع یونانی و بهسبک رمانهای قرن نوزدهم فرانسه نوشته شده بود، شاید منابع و مستندات آن کامل و دقیق نباشد اما خوانندگانش را به دانستن و رفتن به سراغ دیگر کتابهای تاریخی ترغیب میکرد اما متاسفانه این کتاب سالهاست بازچاپ نشده است.
رسولی درباره داستانهای تاریخی و تاثیر آنها بر شناخت مردم نسبت به تاریخ توضیح داد: داستانهای تاریخی را نمیتوان تاریخ محض دانست چرا که برای جذابیت بخشیدن به آن، داستانپردازیهایی درباره شخصیتهای تاریخی رخ میدهد که با گذشت زمان، این محبوب بودن باعث میشود تا افسانههایی نیز درباره آنها بر سر زبانها بیفتد. امروز آگاهی مردم چنان است كه جنبههای افسانهای را تشخیص دهند اما بهعنوان داستان میتوانند از آن لذت ببرند.
مترجم کتاب «از زردشت تا مانی» بیان کرد: همه نیاز به خواندن داستان دارند. داستانهای تاریخی، تخیلی و حتی واقعگرایانه در پاسخ به همین نیاز شكل گرفته است. بهعنوان مثال، من از دربار چین و آخرین سلسله پادشاهی چین اطلاعاتی را از رمان تاریخی «آخرین ملکه چین» اثر «پِرل باک» بهدست آوردهام.
این پژوهشگر تاریخ گفت: برای بسیاری از افراد مراجعه به كتابهای تخصصی این حوزه دشوار یا خستهكننده است اما در قالب داستان بهتر میتوانند با گذشته تاریخی خود آشنا شوند و وجود كتابهایی از این دست نه تنها اشكالی ندارد بلكه مفید نیز به نظر میرسد.
وی در پاسخ به پرسش، آیا این داستانپردازیها و افسانهسازیها در تاریخنگاری پژوهشگران تاثیرگذار است؟ توضیح داد: باید میان تاریخ، اسطوره و افسانه تفاوت بگذاریم اما همزمان برای پژوهش در تاریخ، گاه راهی جز گریز به این دو مقوله نیست. در این میان بحث اسطوره جداست و با تاریخ و افسانه تفاوت دارد. تاریخ، تاریخ است و افسانه، داستانی تخیلی بهشمار میرود اما اسطوره نه تاریخ و نه افسانه است و همزمان مایههایی از هر دو را در خود دارد.
رسولی ادامه داد: زیربنای اسطوره معمولا اعتقادی است؛ اعتقاداتی كه گاه درباره شخصیتها یا وقایع تاریخی شكل گرفتهاند. اگرچه اسطوره، تاریخ نیست اما میتواند به پژوهشهای تاریخی کمک کند. برای مثال، درباره مهاجرت آریاییها به این سرزمین كه بعدها ایران خوانده شد، سند نوشتاری در دست نیست و این برعهده پژوهشگران حوزه تاریخ است كه بتوانند حقیقتهای تاریخی را از دل اسطورهها بیرون بكشند.
وی درباره فهرستنویسی منابع گفت: اینگونه فهرستنویسیها در برخی حوزههای تاریخی انجام شده است. چند نمونه کتابشناسیهای موضوعی نیز وجود دارد كه برای پژوهشگران بسیار مفید است و طبعا ادامه دادن این کار در حوزههای دیگر سودمند خواهد بود.
این نویسنده و مترجم افزود: در سالهای اخیر برخی استادان، بهتنهایی یا بهیاری دانشجویان به گردآوری و تدوین مقالههای پراکنده و قدیمی بهصورت كتاب دست زدهاند كه این مساله اقدام بسیار موثری بوده و برخی مقالههای نایاب و ارزشمند را در دسترس علاقهمندان تاریخ قرار داده است.
رسولی در پایان گفت: امروزه بهیاری بسیاری از این فعالیتها و نیز اینترنت منابع خوبی در دسترس پژوهشگران حوزههای مختلف بهویژه تاریخ قرار گرفته است. یكی دیگر از اقدامهای مناسب در این حوزه را پایگاه تخصصی اینترنتی نور انجام داده كه آسانسازی دسترسی بسیاری از مقالهها بهویژه مقالههای قدیمیتر را برعهده دارد.
آرزو رسولی در حال تدوین رساله دکترا در حوزه تاريخ ايران پيش از اسلام در دانشگاه تهران است، همچنین بهعنوان پژوهشگر و ویراستار فرهنگ موضوعی زبانهای باستانی با گروه زبانهای ایرانی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی همکاری میکند. از این پژوهشگر مقالههایی در حوزه فرهنگ آثار ایرانی ـ اسلامی در نشریههایی مانند نامه فرهنگستان و نامه ایران باستان بهچاپ رسیده است.
شنبه ۹ دی ۱۳۹۱ - ۰۸:۰۰
نظر شما