به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «ادیب‌الممالک فراهانی» علاوه بر پیشگفتار در هفت بخش مطالبی درباره زندگینامه این شاعر عصر مشروطه، چگونگی شاعری، ادیب روزنامه‌نگار، منش‌های اجتماعی ادیب، آثار غیر شعری ادیب، ادیب‌الممالک در نگاه دیگران و شعرهای برگزیده وی را شامل می‌شود.

موسوی‌گرمارودی در پیشگفتار کتاب از این شاعر به عنوان فردی که قدر و ارزش شعری و حتی تاریخی دیوانش مهجور مانده، یاد کرده است.

وی شعر این شاعر را از نظر کمی و کیفی سنگین و دیریاب معرفی کرده و اشاره‌ای به مشکلات این شاعر در زمینه کارهای تحقیقی در ارتباط با زندگی و آثار وی داشته است. یکی از این مسایل مفقود شدن دیوان دست‌نوشته خود ادیب است.

بخش زندگینامه ادیب‌الممالک شامل مباحثی درباره کودکی، نوجوانی و خانواده، خاندان، زادگاه، درگذشت و روزشمار وی است.

موسوی در بخش دوم به تخلص‌ها و لقب‌های شعری ادیب و این‌که ادیب در کدام قالب سخنورتر بوده و واژگان شعر وی پرداخته است.

ادیب‌الممالک از سال 1316 تا آخر عمر، به نشر و سردبیری هشت روزنامه غیر دولتی و نیمه دولتی اشتغال داشته که موسوی‌گرمارودی عنوان این نشریه‌ها و توضیحاتی درباره آن‌ها را در بخش سوم کتاب ارایه کرده است.

ادیب و مشروطه و ادیب و فراماسونری، مباحث بخش چهارم کتاب هستند و فهرستی از آثار غیر شعری وی مانند برخی از آثار منثور ادیب در بخش پنجم ارایه شده است.

در بخش ششم، موقعیت ادیب، در نگاه دوستان، آشنایان و همدوره‌ها و نیز دیگرانی بعد از او در دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی بررسی شده است.

در پایان کتاب نیز علاوه بر گزیده شعرهایی از ادیب در قالب‌های چکامه‌ها، مسمط‌ها، غزلیات، مثنوی‌ها، قطعات و رباعیات، فهرست منابع و ماخذ و فهرست اعلام ارایه شده است.

پیش‌تر مجموعه دو جلدی «زندگی و شعر ادیب‌الممالک فراهانی» به کوشش موسوی‌گرمارودی در بیش از هزار و 700 صفحه از سوی انتشارات انتشارات قدیانی منتشر شده بود. این کتاب در حقیقت گزیده‌ای از این اثر است. 

طبق گفته موسوی در پیشگفتار این اثر، وی سعی داشته تا اهم خطوط زندگی و اندکی از نمونه‌های اشعار دیوان ادیب را ارایه کند تا افرادی که فرصت و فراغ خواندن کتاب «زندگی و شعر ادیب‌الممالک فراهانی» را ندارند از رهگذر این اثر با وی آشنا شوند.

سیدعلی موسوی‌گرمارودی، متولد 31 فروردین 1320 در قم است. وی از پنج سالگی به فراگیری قرآن پرداخت و سپس آموختن نصاب‌الصبیان ابو‌نصر فراهی و بعد گلستان سعدی، طاقدیس شیخ نراقی و گزیده‌هایی از خمسه نظامی را آغاز کرد.

وی در رشته حقوق، از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد و کارشناسی ‌ارشد و دکترای خود را در رشته ادبیات فارسی ادامه داد.

از جمله آثار او می‌توان مجموعه شعرهای «عبور»، «در سایه‌سار نخل ولایت»، «سرود رگبار»، «چمن لاله»، « گزیده ادبیات معاصر»، « خط خون»، « تا نا کجا»، «دستچین و باران اخم»، «گزیده شعر به انتخاب بهاء‌الدین خرمشاهی»، «صدای سبز زندگی»، «از صدر تا ساقه» و «قلم‌انداز»(مجموعه مقالات، سفرنامه‌ها و نقد و بررسی)، «ترجمه قرآن کریم»، «آسمانی‌ها»، «آغاز روشنایی آیینه» و «باغ سنگ» را نام برد.

کتاب «ادیب‌الممالک فراهانی» پاییز امسال(1391) در 168 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و قیمت چهار هزار و 200 تومان از سوی انتشارات موسسه خانه کتاب منتشر شد.