به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، شماره 12 فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام» از سوی پژوهشکده تاریخ اسلام، با هفت مقاله علمی ـ پژوهشی در حوزه تاریخ و با موضوع‌های اندیشه سیاسی، فرق و مذاهب، تاریخ‌نگاری و تاریخ‌نگری منتشر شده است.
نخستین مقاله این فصلنامه با عنوان «علل رواج اعتیاد در جامعه عصر قاجار و آثار اجتماعی آن» به بررسی علت‌های رواج مواد مخدر به‌ویژه تریاک در این دوران می‌پردازد و مشکلات ناشی از مصرف این مواد در جامعه آن روز ایران را بررسی می‌کند.
«مواضع علما در برابر کودتای سوم اسفند 1299 هجری‌شمسی» مقاله دوم این فصلنامه است که به بررسی بزرگترین تحول جامعه سیاسی ایران در اواخر دهه 1290 هـ.ش یعنی کودتای سوم اسفند به فرماندهی رضاخان و مواضع علما در برابر این رخداد پرداخته است. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی رفتار این طبقه جامعه را، با توجه به تمایل رضاخان به حفظ شعایر مذهبی و جلب اعتماد مردم و روحانیان داخل و خارج، بررسی می‌کند.
«اقسام سیاست در اندیشه سیاسی ابن‌ابی‌ربیع» مقاله‌ای توصیفی ـ تحلیلی درباره مبانی و ارکان اندیشه سیاسی این شخصیت در آستانه فروپاشی خلافت عباسی در بغداد و کتاب «سلوک‌المالک فی تدبیرالممالک» است.
دیگر مقاله این مجموعه «بررسی رویکرد سفرنامه‌نویسان خارجی نسبت به زردشتیان؛ در عصر ناصری و مظفری» است. در دوره قاجار، به‌ویژه در زمان ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه، بسیاری از سیاحان و ماموران، ضمن گفت‌وگو درباره مسایل فرهنگی و اجتماعی ایران، بسته به رویکردهای مختلف، به بیان نظر درباره زردشتیان پرداخته‌اند. این مقاله آرا و رویکرد این سفرنامه‌نویسان و علت رویکردها را بررسی می‌کند.
«تاریخ‌نگاری اسلامی در روایت اهل حدیث نمونه موردی: تاریخ خلیفه‌بن‌خیاط» مقاله دیگری است که به بازخوانی و بازنمایی نخستین نمونه تاریخ عمومی اسلامی با رویکرد تاریخ از منظر روایت و بازنمایی گذشته می‌پردازد. از آن‌جا که هر تاریخ‌نگار متعلق به یک بافت فکری است، بنابراین منافع و باورهای عقیدتی ـ سیاسی آن نیروها نیز در بازنمایی گذشته نقش پررنگی دارد.
توجه به جریان‌ها و صف‌بندی‌های داخلی فرقه‌ها و مذهب‌های اسلامی از مسایلی است که می‌تواند راهگشای بسیاری از پژوهش‌ها در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی باشد. مقاله بعدی این فصلنامه به «بازشناسی جریان هشام‌بن‌حکم در تاریخ متقدم امامیه» می‌پردازد و با تحلیل گزاره‌های تاریخی، جایگاه هشام‌بن‌حکم و برخی دیدگاه‌های وی را بررسی می‌کند.
حکومت صفویه در شرایطی شکل گرفت که با دشمنی عثمانی‌ها در غرب و ازبکان در شرق روبه‌رو شد. این حکومت تلاش می‌کرد با بهره‌گیری از ابزارهای دیپلماتیک، در کنار اقدام نظامی، اقتدار خود را بر دشمنان تحمیل کند. یکی از این ابزارها ارسال نامه‌های متعدد بود. این نامه‌ها افزون بر مباحث سیاسی و نظامی، مضامین تشیع را نیز نشان می‌داد. «بازتاب رویکردهای مذهبی در مراسلات عصر صفوی» مقاله دیگری است که به بررسی جنبه‌های مذهبی مراسلات این عصر پرداخته است.
شماره 12 فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام» در 189 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای دو هزار تومان منتشر شده است.
دوشنبه ۱ آبان ۱۳۹۱ - ۱۱:۰۰
نظر شما