ايبنا نوجوان: انتشارات تيرگان از چند سال پيش، انتشار مجموعه‌ي «مشاهير ايراني» را آغاز كرده تا نوجوانان و جوانان ايراني را با افراد تاثيرگذار در حوزه‌هاي گوناگون كشورشان آشنا كند.
چهل و سومين عنوان از اين مجموعه، به زندگي «ابوريحان بيروني» دانشمند ايراني پرداخته كه در حوزه‌هاي رياضيات، نجوم، جغرافيا، تاريخ، فلسفه، پزشكي، فيزيك و دين تخصص داشته است.
«علي رزاقي شاني» در اين كتاب و در 15 بخش به زندگي اين دانشمند پرداخته است. «زندگي ابوريحان»، «وجه تسميه‌ي بيروني»، «اوضاع سياسي عصر ابوريحان»، «دانشمندان هم عصر بيروني»، «اختراعات و اكتشافات بيروني» و «آثار ابوريحان بيروني» برخي از بخش‌هاي اين كتابند.
نويسنده در نخستين بخش از كتاب، نمايي كلي از زندگي اين دانشمند ارائه داده است: «ابوريحان محمدبن‌احمد بيروني خوارزمي، رياضي‌دان، منجم، داروشناس بزرگ قرن پنجم در سال 362 قمري در شهر بيرون، حومه‌ي «كاث» (خيوه) از توابع خوارزم ازبكستان كنوني به دنيا آمد. سال‌هاي نخست عمر خود را در خوارزم گذراند و در آن‌جا بسياري از علوم زمان را فراگرفت و به خدمت آل عراق درآمد. سپس مدتي را در دربار قابوي‌بن وشمگير سپري نمود و پس از بازگشت به خوارزم، چندي در دربار مامون خوارزمشاه به سر برد... ابوريحان در لشكركشي‌هاي محمود غزنوي به هند، همراه او بود. وي با دانشمندان آن‌جا همنشنين شد و دانش و اطلاعات فراواني درباره‌ي هند به دست آمورد و اين اطلاعات را در كتابي به نام «تحقيق ماللهند» جمع‌آوري كرد. ابوريحان كتاب‌ها و رساله‌هاي گران‌بها و باارزشي را در زمينه‌هاي گوناگون علمي به رشته‌ي تحرير درآورد. وي پس از عمري تلاش و خدمت در زمينه‌هاي علمي و فرهنگي سرانجام در سال 440 قمري در غزنه به ديار باقي شتافت.»
يكي از بخش‌هاي جالب اين كتاب، بخش «اختراعات و اكتشافات ابوريحان» است كه در آن به طور خلاصه به برخي از موفقيت‌هاي اين دانشمند اشاره شده است. استخراج جيب يك درجه، ترسيم نقشه‌هاي جغرافيايي، ابزارهاي رصدي، ترازوي ابوريحان، گاه شماري ايرانيان قديم، داريوش و حفر كانال سوئز، كشف وجود قاره‌ي آمريكا و خاصيت فيزيكي الماس و زمرد قسمت‌هايي از اين بخش را تشكيل مي‌دهند.
منبع نويسنده در نگارش اين قسمت كتاب‌هاي استاد جلال‌الدين همايي است.
درباره پيش‌بيني ابوريحان از وجود قاره‌ي آمريكا آمده است: «ابوريحان حدود پنج قرن قبل از اين‌كه كريستف كلمب آمريكا را كشف كند، از روي اصول و قواعد علمي و با نيروي درك و فهم و زيركي ذاتي و هوش خدادادي «حدس زنده و تفرس كرده بود كه در ربع مقاطر ربع مسكون شمالي يعني در ربع شمالي ديگر يا در نيم‌كره‌ي جنوبي مقابل بخش شمالي از كره‌ي زمين كه آباد و مسكون است، خشكي ديگري نيز وجود دارد.»
آن خشكي كه بيروني حدس زده بود، بدون شك همان قاره‌اي است كه اكنون در دو نيم‌كره‌ي شمالي و جنوبي زمين ميان اقيانوس اطلس و اقيانوس آرام وجود دارد و حدود پنج قرن بعد از ابوريحان كشف شد و آن را آمريكا ناميدند.»
ابوريحان بيروني، يكي از تاثيرگذارترين دانشمندان عصر خود بود و حتي بسياري او را يكي از بزرگ‌ترين دانشمندان همه‌ي اعصار مي‌دانند. كاررا دووآ درباره‌ي اين دانشمند گفته است: «بيروني به عصر ما پيوسته‌تر است تا به زمان خودش، زيرا كه با وجود بُعد عهد، هنوز انديشه‌هايش در اين روزگار تازه و جوان مي‌نمايد. سرشت تفكر و عقايد او متجددانه است. ناقدي تيزبين و ژرف‌نگر در بحث و بررسي معرفت بوده و در اين مقام هم‌پايه‌ي متفكران بزرگ عالم همچون لئوناردو داوينچي و لايب نيتس است.»
اگر شما هم مي‌خواهيد بيشتر با اين دانشمند ايراني آشنا شويد، مي‌توانيد كتاب «ابوريحان بيروني» اثر «علي رزاقي شاني» را بخوانيد.
اين كتاب88 صفحه‌اي را انتشارات تيرگان راهي كتاب‌فروشي‌ها كرده است.
دوشنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۰ - ۱۱:۳۳
نظر شما