مرزبان: جای کتاب‌هایی که خطرات زیست‌محیطی را گوشزد کنند، خالی است/ استفاده نکردن از کلاه ایمنی و خطرات ناشی از آن

خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)- جولانگاه بیشتر جوانانِ به اصطلاح «عشق موتور‌سواری» خیابان‌ها و کوچه پس‌‌کوچه‌های شهر است. رانندگی به‌ویژه برای نوجوانان و جوانان از لذت‌بخش‌ترین تجارب زندگی است و آغاز فصل گرما و تعطیلات تابستانی فرصتی را برای کسب این تجربه فراهم می‌کند. شاید گرمای تابستان استفاده نکردن از کلاه ایمنی را دوچندان کند و به همان میزان شاهد تصادف‌های جبران‌ناپذیری در جامعه باشیم.

آمار‌های اعلامی از کانال‌های رسمی، مانند پزشکی‌قانونی نشان می‌دهد که جامعه از فقر آگاهی در زمینه قوانین و استاندارد‌های استفاده از این وسیله نقلیه هر ساله شاهد تلفات جانی اعم از نقص عضو یا مرگ راکب و عابر پیاده است. براساس بررسی‌های واحد آمار سازمان پزشکی قانونی کشور در سال گذشته 22.8 درصد از مجموع قربانیان تصادفات یعنی سه‌هزار و 783 نفر، به‌نام راکبان موتورسیکلت ثبت شده است.

تولید محتوای علمی جذاب برای مخاطب جوان دوستدار لذت موتور‌سواری به گفته دکتر جواد مرزبان، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران و نویسنده اصلی کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» در ایران بسیار اندک است و این مساله نیازمند توجه ناشران در دو حوزه الکترونیک، چاپی و مولفان، مترجمان است. گفت‌‌‌و‌گو با وی به مناسبت آغاز تابستان به‌عنوان فرصتی برای توجه بیشتر به تولید منبع با موضوع موتور سیکلت و استفاده از کلاه ایمنی تهیه شده است.

دکتر جواد مرزبان، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران و نویسنده اصلی کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» درباره محتوای این کتاب اظهار کرد: موتور از جمله وسایل نقلیه پر‌طرفدار در ایران است به‌طوری که راکبان موتورسیکلت به‌ویژه در شهر‌های بزرگ و حتی در روستا‌ها نیز دیده می‌شوند. بنابراین تولید محتوای مکتوب در این حوزه به‌عنوان یک ضرورت جدی احساس می‌شد.

وی با تاکید بر لزوم توجه به تولید کتاب با موضوع موتورسیکلت افزود: هرچند در موضوعاتی مانند تعمیرات موتورسیکلت کتاب در بازار وجود دارد اما محتوایی که شناخت کافی به مخاطب ارائه دهد بسیار اندک و شاید بتوان گفت تولید نشده است. مسائل دینامیکی، اجزای برقی و مباحث پایداری از دیگر موضوعاتی هستند که تولید کتاب در آن‌ها صورت گرفته است.

مرزبان ادامه داد: در بررسی موتورسیکلت، محاسباتی وجود دارد که از محاسبات مهندسی خودرو پیچیده‌تر است؛ بنابراین توجه به پژوهش‌های علمی و در ادامه تالیف کتاب در این زمینه ضروری به‌نظر می‌رسد. بازار نشر ایران چندان در این حوزه تقویت نشده و می‌تـوان گفت که در خارج از کشور نیز منبع جامعی وجود ندارد؛ به‌عبارت دیگر در جستجو بین کتاب‌های انگلیسی‌زبان نویسنده بیشتر با نگاه تخصصی به مقوله موتورسیکلت پرداخته و کتابی برای مخاطب عام با این موضوع نگاشته نشده است.

این دانشیار دانشگاه علم و صنعت ایران گفت: با توجه به محتوای کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» که شامل اطلاعات برای راکب و متخصص دانشگاهی است این اثر در ردیف یک دائره‌المعارف به‌شمار می‌آید.

مرزبان درباره مقوله ایمنی در کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» اظهار کرد: ایران از‌ جمله کشور‌‌هایی است که حوادث رانندگی با موتور سیکلت آمار بالایی را به‌خود اختصاص داده است؛ بنابراین برای استفاده مخاطب عام در این کتاب موضوع ایمنی در بخش‌های کیفیت ساخت، تجهیزات و ایمنی در رانندگی بررسی شده است. تشریح صدمات ناشی از تصادف با موتورسیکلت در این کتاب تشریح شده است. هدف اصلی از توجه به این موضوع تلاش برای ایجاد احساس خطر در راکبان موتور است.

وی با اشاره به بهره‌گیری از مقالات متعدد در تالیف این اثر افزود: برای تولید کتابی با محتوای مستند از مقالات متعدد علمی نیز بهره‌گیری شده در حالی که بیشتر کتاب‌های موجود در بازار براساس متون خارجی تدوین شده‌اند. به‌عنوان مثال مقاله‌‌ای درباره کلاه‌ایمنی از‌جمله منابع مورد استفاده در تالیف کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» است. بیش از 250 مرجع در این کتاب منعکس شده است.

این مدرس دانشگاه درباره استاندارد‌‌های موتورسیکلت گفت: در کشور بیش از 30 استاندارد برای موتورسیکلت تدوین شده که البته فقط 15 مورد آن اجباری است. معرفی استاندارد‌های اجباری در پایان کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» از جمله بخش‌های مهم این کتاب است. شرح همه استاندارد‌ها افزایش صفحات کتاب به بیش از‌هزار صفحه را به دنبال داشت.

مرزبان ادامه داد: در کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» بر استاندارد نبودن کلاه‌های ایمنی در کشور تاکید کردم. کلاه استاندارد باید چند آزمون را پشت سر بگذارد این در حالی است که دو دسته کلاه ایمنی که در کشور وجود دارد اعم از تولید داخل یا وارداتی فاقد استاندارد هستند. بنابراین الزام قانونی برای استفاده از کلاه ایمنی کافی به‌نظر نمی‌رسد بلکه باید به استاندارد‌ها توجه کرد.

وی با بیان وجود دانش ساخت دستگاه آزمون استاندارد کلاه ایمنی درکشور افزود: در ایران می‌توان کلاه‌های ایمنی را از نظر استاندارد بررسی کرد. سطح آزمون این کلا‌ه‌ها در بُعد آزمایشی تعریف شده نه صنعتی. به‌صورت غیر رسمی 70 درصد از کلا‌‌ه‌های ایمنی در کشور غیر‌استاندارد است و با کمترین ضربه متلاشی می‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران درباره افزایش میزان مخاطبان این کتاب با استفاده از فنون طراحی و شیوه‌های نگارش اظهار کرد: نویسندگانی که در حوزه‌هایی مانند این کتاب به تالیف می‌پردازند برپایه عشق و علاقه وارد میدان‌ تولید کتاب شده‌اند. علاقه‌مندم که کتابی با کیفیت بالاتر برای جذب مخاطب بیشتر تولید کنم اما این هدف در شرایطی که نویسنده از حمایت حداقلی برخوردار نیست چگونه محقق می‌شود؟

مرزبان ادامه داد: ناشر بعد از چاپ کتاب اعلام کرد که به‌عنوان نویسنده باید 200 عنوان از کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» را خریداری کنم. خوشبختانه باید اعلام کنم که این میزان در کمتر از یک ماه به دست مخاطب رسید اما آیا نویسندگان دیگر مانند من خوش‌شانس هستند. تالیف کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» با همکاری مهندس شبنم رحیم‌‌‌نژاد در طول یکسال‌و ‌نیم فعالیت از سوی انتشارات دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی به چاپ رسید. اگر امکانات بیشتری در اختیار داشتم لوح فشرده و فیلم آموزشی نیز علاوه بر محتوای چاپی تولید ‌می‌کردم.

وی درباره راهکار‌های تولید محتوای درسی براساس کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» گفت: برای تولید کتاب درسی براساس محتوای کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» آماده همکاری با آموزش و پروش هستم. بازار نشر کشور از کتاب‌هایی که انواع خطرات محیط‌زیستی اعم از آلودگی هوا و صوتی را به مردم و مسئولان گوشزد کند خالی است؛ بنابراین معتقدم که کتاب «موتورسیکلت‌(مبانی و ایمنی)» نقطه شروع تالیف کتاب در این حوزه است هرچند که بازار کتاب در کشور از فقر ویترین رنج می‌برد.